– A mężczyzna?

– Co, mężczyzna?

– No, jej współczesny.

– Nic ciekawego. Przerost prostaty przez nadmiernie częste kopulowanie, jednocześnie najniższe w historii stężenie plemników w spermie. Też dziury w skrzydełkach nosa, w uszach i innych miejscach twarzy. Sporo tatuażu. Łatwo go odróżnić od poprzednika: ma bliznę po wyrostku robaczkowym. Poprzedni ma zagojoną, wygnitą ranę, ten ma już ślady szycia. A ten? Zgadniesz? – Człekoust odsunął kotarę zasłaniającą następny kojec. – Popatrz, jaki niski, chociaż nie karzeł. Nie wyrósł. Kości zniekształcone krzywicznie. Zęby starte do dentyny. Żywił się chlebem z ziarna mielonego na kamiennych żarnach i zdrewniałymi łodygami. Trwała deformacja skręceniowa kręgosłupa, widoczna skolioza. Jedna z kości śródstopia ma ubytek po skórnym ropniu, który wygnił aż tak głęboko. Brak śladów operacji jamy brzusznej.

– Nie wiem.

– Trzydziesty siódmy wiek. Jakiś niewolnik czy więzień, za młodu był łucznikiem.

Wolno przechodzili od kojca do kojca.

– A następne wieki, te po pięćdziesiątym ósmym?

– Chciałbyś wiedzieć, czy będą jeszcze jakieś następne wieki, tak…?

Adams popatrzył na niego spłoszony.

– Jasne: zobaczysz pannę z sześćdziesiątego drugiego wieku, Azjatkę na ten przykład, to łatwo domyślisz się, że przynajmniej Azjaci dotrwali do tego wieku.

Blokada sama ujawniła swoją obecność.

– No dobrze, popatrz sobie. To akurat nie ma wielkiego znaczenia. Na następnym wybiegu… – Skinął dłonią w kierunku kolejnego okna przypominającego wielką szybę w biblioteczce. – O, tamta panna.

Stojąca tam kobieta różniła się budową od oglądanych poprzednio. Była dość wysoka i szczupła tak, że szerokie biodra sterczały kanciasto. Skórę na twarzy miała gładszą i znacznie jaśniejszą niż na reszcie ciała, szczelnie pokrytej mozaiką przebarwień i wykwitów. W jej sylwetce wyróżniały się niezwykłe, wręcz wzorowo piękne, foremne piersi.

– Zgadnij, ile ona ma lat?

To pytanie okazało się nieoczekiwanie trudne. Jej ciało nie dawało typowych wskazówek, po których zwykle ocenia się wiek kobiety.

– Nie może być stara. Wprawdzie ma nieco zwiotczałej skóry na brzuchu i na bokach, ale takie piersi nie mogą należeć do staruchy.

– Ma ponad osiemdziesiąt lat.

Można ekstrapolować rozwój medycyny w przyszłości. To nie było niemożliwe. Jednak ani śladu osteoporozy, jędrna skóra czterdziestolatki, twarz piękna. Zbyt wiele zwycięstw nad czasem.

– To jakieś wszczepy? – Adams spytał o najbardziej intrygującą rzecz.

– Dodano trochę tkanki tłuszczowej, ale to jej własne piersi. Wybrała sobie ich kształt, nie zmieniając wielkości.

– Sama wybrała?

– Ma na sobie biustonosz wewnętrzny. Delikatną plecionkę kolagenową, wszczepioną pod warstwy jej własnej skóry. Koszyczki modelują kształt, a pierś sprawia wrażenie jędrniejszej, niż gdyby była pozbawiona wszywek.

– Za to pewnie zwiększone ryzyko raka.

– Nawet nie. To jej własny kolagen. Jedyne niebezpieczeństwo, to że plecionka zostanie wchłonięta przez organizm, a zabraknie pieniędzy na nową. Wewnętrzny biustonosz jest charakterystyczny dla jej stulecia.

– Jej skóra wygląda jak kombinezon, skrywający ją od stóp po szyję.

– Ach tak. Faktycznie miała dość pieniędzy, żeby sobie zrobić twarz, na resztę skóry funduszy brakło. Za odmłodzenie skóry płaci się od centymetra kwadratowego. Zresztą nie jest źle: przecież tylko twarz widać na co dzień.

– Wygląda wspaniale interesująco. Zdrowa i zgrabna. Niesamowity widok.

– Z tym zdrowiem u niej nie bardzo. Kona na marskość. Żadna wątroba nie wytrzyma takiej ilości przyjmowanych chemikaliów. Marskość wątroby jest drugą typową cechą jej stulecia; ponad połowa zgonów populacji.

– Nie może zrobić przeszczepu?

– To nie jest zamożna kobieta. Coś za coś. Mało kogo stać na wszystko. Ale to jeszcze nie najlepsze. Chodźmy dalej. Pokażę ci okaz z innej kolekcji.

Człekoust otworzył drzwi prowadzące do bocznej sali, też nieoczekiwanie długiej – jej koniec niknął gdzieś w mroku. Tym razem otworzył drewniane drzwi jakby od szafy.

– Popatrz tutaj. – Wskazał dłonią.

Naprzeciwko nich znów stała naga kobieta, a właściwie mała dziewczynka.

– No, moja mała! – Klasnął w ręce. – Teraz ty!

Nagle dziewczynka zaczęła rosnąć. Straciła proporcje dziecka. Nogi jej wydłużyły się i wyszczuplały. Biodra zaokrągliły się. Nabrzmiały piersi. Dziecięca buzia zmieniła się w twarz urodziwej dziewczyny. Włosy też ciągle odrastały, jednak jakby ich nie przybywało. Wreszcie kobieta przestała rosnąć, tylko jej piersi stawały się pełniejsze i jakby spływały w dół, a jednocześnie stale zaokrąglały się biodra, pośladki stawały się coraz większe, a brzuch coraz bardziej wystający. Na tęgich udach pojawiły się kropkowate zagłębienia. Ściekające piersi oparły się na wystającym brzuchu. Twarz orały coraz głębsze zmarszczki. Wreszcie ciało jakby straciło ciśnienie, dzięki któremu wypełniało skórę, i zaczęło się pod nią kurczyć, skóra zaś marszczyła się coraz bardziej, jak balon, z którego uchodzi powietrze. Tęgie biodra rysowały się teraz ostro kośćmi miednicy, brzuch wisiał jak pusta torba, piersi przypominały równie puste worki z pomiętej skóry, rzadkie, siwe włosy aureolą otaczały twarz pomarszczoną jak sucha gruszka.

– Wspaniałe? Mógłbym to oglądać godzinami. Nazywam ją „Płynąca”. Prawda, że kobieta płynie przez całe życie?

Adams oderwał wzrok od starzejącej się niewiasty.

– Nawet jej ciało nie może pogodzić się ze starzeniem. Wypłakuje dwie łzy. Piersi to dwie łzy… – Behetomotoh uśmiechnął się. Zaraz spojrzał krzywo na Adamsa. – Nie byłbym sobą, gdybym nie powiedział: „kobieta cieknie całe życie”, co?

Przed nimi stała niezwykle zgrzybiała, zgięta wpół osteoporozą goła starowinka.

– Ciekawe, jak młodnieje – podsunął Adams.

– Nie odmłodnieje. Potrafi najwyżej zesztywnieć i się rozłożyć. Chodźmy, nie warto dalej na to patrzeć! – Wziął Adamsa pod rękę.

– Mówiłeś, że mógłbyś to oglądać wielokrotnie.

– Pewnie! Można wybrać jakąś inną. Mam ich tu dość.

Pierwszy dzień w pracy Adams spędził w małym, dusznym, pozbawionym okien pomieszczeniu, dokąd zaprowadziła go znana medstrażniczka. Zdziwiony, dowiedział się, że Tamarell, bo tak się nazywała, zatrudniana jest też do innych prac wymagających wykształcenia.

W pomieszczeniu były metalowe regały, na których w tekturowych pudłach znajdowały się sterty papierów. Jedynie lampa na biurku rozświetlała pomieszczenie; na biurku stały też rejestry, które Adams miał sprawdzać i uzupełniać. Wkrótce odkrył, że mimo pozornego bałaganu pudła podpisano numerami rejestrów, co uprościło robotę. Pierwszy wpadł mu w ręce rejestr kastratów: całymi kolumnami ciągnęły się nazwiska, daty urodzenia i daty zabiegu. Zauważył, że chłopców kastrowano w siódmym dniu po urodzeniu. Okazało się, że kartki zgromadzone w pudle to protokoły zabiegów, a żaden z nich nie jest odnotowany w spisie. Należało je najpierw uporządkować chronologicznie, aby uzgodnić kolejność z wpisami w rejestrze.

Po godzinie Tamarell przyniosła mu gorącą gorzką herbatę. Mimo oczywistej wyższości, wynikającej z relacji służbowej, szanowała pracownika, który jak ona wyróżniał się tu wykształceniem. Przez cały dzień Adams starał się uporządkować nieszczęsne protokoły. W pomieszczeniu było zbyt gorąco, drażnił smród starych papierów. Na wieczór przyszedł po niego Clfugg, Adams przygotował sobie na jutro potężny stos uporządkowanych papierzysk. Opróżnił to pudło prawie do końca, kichał od podnoszącego się kurzu.

Ibn Khaldouni już spał na swojej pryczy. Czasem jęczał przez sen.

Kolejny dzień pracy zaczął się podobnie. Innej paczki z protokołami kastracji nie znalazł. Kiedy więc po drugim dniu pracy uporządkował już wszystkie, zaczął wpisywać kolejne pozycje do rejestru według numeru zaświadczenia. Liczba zabiegów robiła wrażenie. Chociaż daty były niekompletne, trudno było określić, w jakim okresie dokonano zabiegów. Uznał, że to w ciągu jednego roku, bo nazwy miesięcy nie powtórzyły się. Uporządkowanie całego pudła jednego z rejestrów zajęło Adamsowi tydzień.