Лош прабіўся да Нора, ўзяў яго за плечы:
― Для мяне ты даўно роўны. Прывітаю цябе, ад гэтага часу Вольны Чалавек! ― і, павярнуўшыся да ўсіх, ― Частую медавухай! Даўно я прыпас бочачку на такі выпадак!
Натоўп адгукнуўся радасцю:
― Лошна Заманавіч шчодры!
― Лошна багаты!
― Пагуля-яем трохі!
― Мёд — добрая справа!
Комань пагадзіўся: ― Гуляць, дык гуляць! Толькі дазоры трэба выставіць. Чыя чарга?!
― Эй! А памаліцца багам?! ― голасна заявіў Ястр, ці хочаце гневу іхняга?!
Мужы павярнуліся тварамі да выявы Перуна, урачыста пасталі, прыціснуўшы да грудзей абрадавыя сякеркі і справілі малітву...
Праз малы час паўтара дзесятка конных ваяроў раз’ехаліся у розныя кірункі. Астатнія, цяпер ужо разам з жанкамі і дзецьмі наладзілі гулянку – са спевамі, ваеннымі танцамі і жаночымі карагодамі. Было даволі мёду, жартаў і смеху.
Дрыгавічы любілі пабаляваць!
Ізноў гулянку ледзь не змарнаваў Дрок. Калі хмель ад медавухі ўдарыў у галаву, і абудзіў занадта гарачую кроў, ён нанова пачаў патрабаваць сябе жонку — на гэты раз у Лоша, як той і прадбачыў.
― Лош, ці сябар ты мне? Аддай Зарыцу. Табе яна не патрэбная ― ты ж не адыходзіш ад сваёй Лані.
― Дрок, ты мне сябар, вядома. Але нягожа так здабываць сябе жонку. Дый заручана яна.
― І каму ж гэта?
― Нору.
― Нору? Рабу?
― Ты добра ведаеш, што ён ужо не раб!
― Але быў ім! Я адбяру ў яго Зарыцу! Яна падабаецца мне!
― Табе, напэўна ўсе жанчыны падабаюцца.
― І што ў гэтым дрэннага?
― Дрэнна тое, што ты нажывеш сабе шмат ворагаў.
― Я нікога не баюся!
Дрок пачаў шукаць вачамі Нора, але той ужо падыходзіў, пачуўшы, што гаворка датычыць яго і Зарыцы:
― Дрок, што ты хочаш?
― Я хачу забраць у цябе Зарыцу.
― Калі жадаеш пабіцца, то я гатовы. Але прапаную вырашыць справу інакш. Няхай Зарыца сама скажа, з кім яна хоча быць. Зарыца! Хадзі сюды, калі ласка!
Лошу не спадабалася, што хтосці вырашае лёс дзяўчыны, якая належала яму па праву ваеннай здабычы.
― А маё слова што, ўжо не мае вагі? Нор, я ад цябе не чакаў.
― Лош, я быў паслухмяным рабом, ты быў добрым гаспадаром, дзякую табе! Але ты сказаў, што Зарыца – мая! То хіба я не магу вырашаць ейны лёс?
― Я аддаваў Зарыцу табе ў жонкі! ― Лош пачынаў злавацца.
Гулянка сцішылася. Усе глядзелі, чым гэта скончыцца.
Раптам да Нора падбегла Зарыца. Яна турзанула яго за каўнер, павярнуўшы да сябе і пільна паглядзела ў вочы:
― Нор! І ты гатовы аддаць мяне камусьці другому? Ты ж казаў, што кахаеш мяне!
Нор не паспеў нічога прамовіць у адказ, як Зарыца з усёй моцы адпіхнула яго і пабегла куды вочы павядуць. За ёй пацягнуўся Дрок, але Нор перахапіў яго за палу камізэлькі:
― Ты куды, Дрок?
― Адпусці, бо атрымаеш! ― Дрок вырваўся і замахнуўся на Нора. Той адступіў на крок:
― Ага, ты ўсёткі хочаш пабіцца. Відаць, у дрыгавічоў мірам справы не вырашаюцца. Ну, тады... ― і ён, адвёўшы прадплеччам кулак Дрока, які ляцеў ужо яму ў твар, з усёй сілы заехаў таму ў сківіцу. Дрок адляцеў, патыліцай стукнуўся ў тоўсты ствол хваіны, што была за спіной і з’ехаў задам на снег, на імгненне губляючы прытомнасць. Ён хутка ачухаўся, але не паднімаўся, трымаючысяся за сківіцу. Лош з Доўбенем схапілі Нора за локці. Той спачатку рваўся да Дрока, потым сказаў ціха: ― Адпусціце. Я не буду болей.
Калі адпусцілі, ён хутка пабег за Зарыцай.
Дроку дапамаглі падняцца, пасадзілі да вогнішча, налілі медавухі, і ён ціхенька сядзеў, нічога не гаворачы, папіваў з кубка.
Нор адшукаў Зарыцу ў хмызняку каля поплава. Дзяўчына сядзела на паваленным дрэве, схаваўшы твар у далоні і ціха плакала. Нор павольна падышоў, абняў яе і прашаптаў:
― Ну чаго ты, дурненькая? Я ж толькі хацеў, каб ты пры ўсіх сказала, што кахаеш мяне. Я цябе нікому не аддам, буду заўжды кахаць цябе адну, толькі й ты мяне кахай.
― А няўжо ж ты не зразумеў, што я ўжо не магу жыць без цябе?
... Калі яны вярнуліся да вогнішча, то найперш падышлі да Лошны:
― Прабач мяне, Лошна Заманавіч. Не думаў я, што так усё скончыцца, ― вінавата прамовіў Нор.
Лош засмяяўся: ― Невялікая твая віна перад мною. Гэта не повад да варажбы. Забудзьма! А ты, красуня, відаць несалодкі нораў маеш? ― павярнуўся ён да Зарыцы. Ці ўсё ж не трэба было цябе за Нора аддаваць?
Дзяўчына стаяла, патупіўшы вочы, а пасля апошніх слоў успыхнула і адказала ціха: ― Лошна Заманавіч, дзякуй табе. Кахаю я яго.
― Ну й добра. ― Лош ізноў павярнуўся да Нора: ― Ты, здаецца, нажыў ворага сёння. ― ён паглядзеў на Дрока, які сядзеў на другім канцы застолля, абыякавы да ўсіх, ― Эх, Дрок! Ён не такі ўжо дрэнны. Цяжкі лёс мае. Яшчэ ў дзяцінстве згубіў маці, бацьку, сясцёр і братоў ад розных ліхіх здарэнняў і недарэчнасцяў. І сам стаў недарэчны, ды й на медавуху слабы. А ваяр добры. Вось варагаваць з ім нікому не раіў бы.
Тады Зарыца рашуча пацягнула Нора за руку да Дрока:
― Хадзем, Нор.
Той спачатку ўпёрся, але калі зразумеў, чаго хоча Зарыца, то паслухмяна пайшоў следам. Яны селі па розныя бакі каля Дрока, і Зарыца сказала:
― Дрок, прабач Нора. Кахаем мы адно аднаго.
― А і сапраўды, прабач, Дрок, ― дадаў Нор, ― Я не жадаў, каб так здарылася.
Дрок памаўчаў, потым прамовіў: ― Сказалі б адразу. Я б не пайшоў бы супраць узаемнага кахання, яно такое рэдкае на гэтай зямлі. Думаў, што звычайная змова, якіх многа.
Ён задуменна паглядзеў на полымя вогнішча:
― А ў мяне, хіба, ніколі не будзе такога кахання, ― і апусціў галаву.
― Ну што ты, Дрок!? Ты відны муж, і яшчэ малады. А Лошна Заманавіч нам паведаў, ― ты добры ваяр! ― не шкадавала ліслівасці Зарыца.
Пасля гэтых слоў Дрок з гонарам ускінуў галаву. А дзяўчына гарэзліва дадала:
― А хочаш, я цябе пацалую? ― ён не паспеў вокам міргнуць, як яна нахілілася і звонка цмокнула яго ў шчоку.
Дрок са здзіўленнем паглядзеў на Зарыцу, потым на Нора, тыя ўжо сядзелі поплеч і ўсміхаліся.
― От, чэрці! ― сказаў павесялеўшым голасам, ― Ідзіце сабе, пакуль я добры. Ідзіце з мірам. Не вораг я вам... Проста я няўдака.
З гэтага дня замацавалася за Дрокам мянушка ― Няўдак.
Дрок Няўдак.
Увечары над Нёманам, па дубравых гаях на поплавах, па хваёвым лесе на берагавых кручах, па трыснягу над балотам ліліся у перадвясновай цішыні працяглыя дрыгавіцкія спевы. Чуліся ў іх спрадвечныя успаміны аб прарадзіме – аб прыпяцкіх лясах і балотах, аб тых мясцінах з пляскатай паверхняй пакуль бачыць вока, што была калыскай для многіх пакаленняў, і куды яны ніколі не вернуцца, хіба што адзінкі, бо моцна прывязаліся да нёманскіх абшараў, што ўзнімаюцца сярод рачных долаў маляўнічымі ўзгоркамі на многія дні шляху.
І ад гэтых спакойных спеваў няўтульна адчуваў сябе яцвяскі пластун-выведнік, што, схаваўшыся ў нетрах прыбярэжных карчоў, назіраў ужо каторы дзень з процілеглага боку Нёмана за Ведзмядзямі. Ён разумеў, што дрыгавічы ніколі па добрай волі не сыдуць з гэтай зямлі, якая была ягонай радзімай. Ці можна сысці з такой цудоўнай зямлі?! Хіба толькі калі прагнаць сілай. Але ці ёсць на белым свеце такая сіла?..
Ход часу не спыніш. Не паспела поўня змяніцца на маладзік, як лёд з на Нёмане з грукатам ўзламаўся. Вада паднялася, заліваючы поплавы. Маўчада пагрозліва падыходзіла пад самыя хаты. Потым паціху вярнулася ў берагі. У Ведзмядзях і на Выселках гатаваліся ўжо да сяўбы, як грымнула небывалай сілы навальніца. Раз’юшаны Пярун бесперапынна кідаў маланкі, моцна грукатаў раз-пораз, і за адну ноч прарабіў ля Вялікай Пятлі новае рэчышча. Калі ўранку ўсё супакоілася, то жыхары Выселак са здзіўленнем і жахам выявілі адсутнасць плыні на рацэ, а, разабраўшыся, зразумелі, што Нёман пакінуў іх, і паселішча апынулася на беразе шірокай і доўгай старыцы, якая была звязана з асноўным руслам толькі вузкімі пратокамі.
