Неўзабаве злева ўліўся магутны струмень Буга, а пасля чарговага начлегу усё воднае войска апынулася ў Вістуле. Цяпер яны плылі па магутнай рацэ, шырынёй у два палета стралы. Падзьмуў свежы ветрык, на вадзе з’явіліся хвалі, часам нават з белымі баранчыкамі пены. Гэта прымусіла грабцоў на чоўнах насцярожыцца і больш пільна кіраваць суднамі.
Наперадзе была зямля куяваў.
Гэтым часам па Ногату ― аднаму з самых вялікіх рукавоў дэльты Вістулы, супраць плыні хутка рухаліся два вялікіх карабля. На насах іх былі прыстасаваны высокія і жахлівыя выявы выскаленых галоў цмокаў. Больш за тузін доўгіх вёслаў з кожнага боку пад каманду зычнага голасу дружна апускаліся ў ваду і моцна пхалі судны наперад. Гэта былі дракары.
Малады херсір Сігвід, заручыўшыся падтрымкай свайго ярла, даўно пакінуў вялікі і суровы востраў на поўначы Варангскага мора, што зваўся Готланд, і папоўніўшы харчы ў гарадзене Труса, які ўжо больш, чым сто гадоў быў апорай готландскіх варангаў на паўдневым беразе мора, пачаў здзяйсняць сваю даўнюю мару. Яшчэ ў юнацтве, слухаючы доўгімі вячарамі сагі старых стурманаў аб паходах знакамітых варангаў у дальнія краіны, Сігвід ведаў ― межы роднага мідгарда, і нават больш вялікія прасторы фюльке, што належалі іхняму ярлу, будуць для яго занадта малымі. Усе яго дзеянні з той пары накіроўваліся на тое, каб самому стаць стурманам ― моцным чалавекам, або хоць бы эйнхерыем ― загінуўшым у баі героем. Але каб карыстацца павагай сярод варангаў, недастаткова стаць ваяром. Трэба яшчэ мець сродкі на дракар, на зброю, на добрую дружыну. Некалькі гадоў Сігвід спрабаваў зарабіць вайной. Ды ў гэтай справе былі свае цяжкасці. Ён не набыў яшчэ той славы і вагі, каб узначаліць значны набег, а здабыча дзялілася сярод многіх, ды і не надта багатымі былі насельнікі берагоў Варангскага мора, а абараняліся адчайна. Каб памкнуцца куды-небудзь на захад, і прыняць удзел у вялікім паходзе разам з варангамі з Ютланда на багатыя гарадзены па Рэйну або Луары, ізноў жа, патрэбныя сродкі. Таму, як і многія іншыя, Сігвід вымушаны быў заняцца гандлем. Ён ужо прыдбаў нейкі вопыт, возячы ўверх па Вістуле, у Куявію, да таго месца, дзе ўпадае рака Нотец, скуры, мех, рыбу, сукно, другія тавары, і канечне ж, бурштын. На штодзённыя патрэбы атрымоўвалася зарабіць, і нават крыху больш. Як і ўсе, не грэбаваў і рабаваннямі, калі сустракаў на рацэ слабейшага.
Але не таго прагнула душа маладога варанга.
Аднойчы пажылы стурман распавёў Сігвіду, што ў старадаўніх сагах выкладаліся згадванні пра водны шлях далёка на паўднёвы усход ажна да прасвяднай і цеплай краіны Персіі. Тры гады збіраў Сігвід звесткі, і паверыў, што такі шлях існуе ― цяжкі і небяспечны. З Вістулы і Буга праз волак у Прыпяць і Дняпро, далей па невялікім прытокам да другога волака, каб патрапіць у Танаіс, потым яшчэ волак ― у вялікую Іціль, а там Хазарыя, Хваліскае мора… Яго называлі шляхам войн, рабаванняў, слёз і няшчасцяў. З тых, хто ў былыя гады адважыліся пайсці па ім, вярнуліся нямногія. Але тым, хто вярнуўся, хапіла багацця і славы на астатняе жыццё.
Некалькі месяцаў спатрэбілася, каб сабраць добрую каманду, зброю, харчы. У якасці тавару асноўная вага выпадала на бурштын, які танна можна было купіць на ўзмор’і, і так выгодна прадаць у паўднёвых землях, што мала хто верыў.
І вось час настаў. На дзвух дракарах вышлі з Труса ў пачатку лета, ведаючы, што пройдуць гады, перш чым давядзецца вярнуцца. Калі пашанцуе.
Рухаліся хутка. Грабцы-воі не ведалі стомы, у жадобу бесперапынку працавалі вёсламі. Выйшлі на асноўнае русла Вістулы. Яна не рабіла тут занадта рэзкіх звароткаў, таму ўдавалася трымаць добрую хуткасць. Сігвід упэўнена вёў дракары па знаёмым прыкметам, выбіраючы струмяні з меньшаю сустрэчнаю плынню. Далёка наперадзе, за некалькімі звароткамі ракі, шыбаваў на лёгкім чоўне дазор.
Праз чараду дзён мінулі землі памаран і прусаў і ўвайшлі ў Куявію. Калі Вістула паверне на паўдневы ўсход, пачнуцца незнаемыя мясціны, дзе Сігвід яшчэ не быў. Гэта бударажыла кроў маладому херсіру, застаўляла сэрца біцца часцей.
― Наперад! Дапамажыце нам, асы! Хутчэй наперад! ― Сігвід не заўважаў, як павялічваў тэмп галасавой каманды на грабкі весляроў.
Нечакана з-за бліжэйшага мыса насустрач выляцеў дазорны човен. Сігвід адразу даў каманду табаніць. Калі параўняліся, з чоўна крыкнулі:
― Войска на рацэ! Вялікае! На ўсю шырыню Вістулы! Гэта яцвягі!
Не больш імгнення думаў Сігвід. Забраў дазорных на дракар, човен прытарочылі да кармы.
― Шчыты на борт! ― крыкнуў ён, каб было чутна на абодвух караблях.
― На вёслы на-а-алягай! І-і-і, р-р-раз! І-і-і, два…
Дракары хутка набіралі страчаны ход.
― І-і-і, р-р-раз! І-і-і, два! ― задаваў тэмп Сігвід, а сам падумаў:
― “Вось і пачаліся прыгоды. Нейкія дзікуны-яцвягі жадаюць перашкодзіць мне. Не бываць таму! Зараз я пакажу, хто на рацэ гаспадар!”
… Калі Комату выведка даклала пра дракары, ён падумаў, што хутчэй за ўсё гэта гандляры. Але варангі заўсёды былі занадта ўпэўненыя ў сваёй сіле, і прадказаць зыход гэтай сустрэчы было цяжка Тое-сёе трэба прыгатаваць на ўсялякі выпадак. І ён на ўсю сілу голаса загадаў:
― Слуха-ай!! Плыты з коньмі ― да берага! Лучнікаў ― на чоўны! Прыкрыцца шчытамі! У ладдзях быць напагатове да бліжняга бою! Ды паболей сякер і вяровак!
Комат глядзеў, як усё яго войска пачало пераладжвацца. Дзе-нідзе ўзнікла мітусня. Некаторыя плыты сутыкаліся з ладдзямі і паміж сабой. Усхваляваліся коні. Людзі ўладнымі галасамі імкнуліся іх падпарадкаваць.. але на адным плыце жывёлы зламалі загародкі і саскочылі ў ваду. Куніг не звярнуў на гэта ўвагі, бо наперадзе ўжо паказаліся дракары.
― Першымі бой не пачынаць! Спрабаваць расступіцца і прапусціць па дабры!
Калі Сігвід убачыў яцвяскі флот, у яго прамільгнула думка, што ён недаацаніў іхнюю сілу. Але мітусня на плытах з коньмі вызвала напышлівую ўсмешку і супакоіла. Бачачы, што чоўны і ладдзі расступаюцца перад ім, падумаў: ― “Ведаюць моц дракараў!” ― і ўзняў тэмп веславання.
Комат ужо пачынаў верыць, што яны разыйдуцца з варангамі мірна, як здалося нечаканае. Адна з невялікіх ладдзей, адхіляючыся як і ўсе, з траекторыі руху дракара, не паспела сысці з-пад яго вёсел, і калі тыя апускаліся чарговы раз, то дагадзілі па борту. Ладдзя толькі пахіснулася, а вось дракар з-за няпоўнага грабка крыху змяніў курс. Гэтага аказалася дастаткова, каб наступным разам амаль усе вёслы левага боку трапілі па другуой ладдзе, якая моцна нахілілася. Некаторыя з яцвягаў, што знаходзіліся ў ёй, паспелі схапіцца за лопасці варангскіх вёслаў. Іх пацягнула ўслед за дракарам і яны інстыктыўна ўпёрліся нагамі ў борт ладдзі, якая і без таго была ўжо моцна нахілена. У выніку яна перакулілася. Дракар яшчэ больш памяняў курс і цяпер ужо корпусам з глухім гукам стукнуўся ў наступнае судна, якое таксама перавярнулася. Больш, чым два дзесяткі яцвягаў забоўталіся ў вадзе, праклінаючы варангаў. Ад сутыкнення карабель згубіў хуткасць і задні дракар павінен быў табаніць.
Маладая кроў разгулялася ў Сігвідзе. Калі ён убачыў, што яцвягі схапіліся за лопасці вёслаў ягонага дракара, то ўспрыняў гэта як супраціў, імгненна раз’юшыўся і загадаў стрэліць з лукаў. Варангі зафіксавалі вёслы ў верхнім становішчы, падняліся, выпусцілі па страле, цаляючы ў блізкіх яцвягаў, і тут жа схаваліся за шчытамі, чакаючы наступнай каманды. Сігвід бачыў, што некалькі яцвягаў зваліліся ў ваду, і загадаў даць яшчэ залп. Але калі варангі паказаліся над шчытамі другі раз, то з чоўнаў на іх паляцелі дзясяткі стрэл. Дзве знайшлі сваю мэту, і пара ваяроў з’ехала на дно дракара, заліваючыся крывёю.
Комат сцяміў, што варангі наўрад-ці падставяцца яшчэ раз і загадаў:
― Страляць у навес!
Стаі стрэл паляцелі ўверх і па крутой траекторыі ўпалі на дракары. Не было відаць, ці патрапілі яны.
Комат даў яшчэ адну каманду:
― Вяроўкі ў ход!
Ззаду да другога дракара накіраваліся некалькі ладдзей, з якіх паляцелі канцы вяровак з прывязанымі грузамі. Большасць з іх ўпала ў ваду, але некаторыя абвілі вузкі выступ на карме. Цяпер карабель варангаў быў змушаны цягнуць за сабой тры ладдзі, на якіх грабцы, да таго ж, граблі ў процілеглы бок.
