Воўч з Ежкам таксама выбеглі паглядзець на прыбыццё дайноваў, і сустрэліся з ватагай яцвяжскіх юнакоў, што першымі пачулі пра прыбываючых. Два сябра мімаволі сталі адзін да аднаго шчыльней і сціснуўшы кулакі чакалі, што будуць рабіць яцвяскія юнакі.
― О! Глядзі! Дрыгавічы малыя! ― сказаў вышэйшы.
― Самі вы малыя, ― адказаў Ежка, гледзячы на яго з-паділба.
― А што, хіба вялікія?
― Якія ёсць!
― А чаго гэтак натапырыліся, мы вас біць не збіраемся.
― А мы і не дамося.
Яны моўчкі стаялі насупраць,― ватага тутэйшых і двое чужынцаў, пільна ўглядаючыся адны ў другіх. Потым вышэйшы з яцвяскіх юнакоў спытаў:
― Як завуць вас?
― Я Ежка.
― Я Воўч.
― Ежка імя знаёмае, у нас таксама есць людзі, што шануюць калючую істоту. А што азначае “Воўч”?
― Гэта значыць воўчы, ваўчыны, ― сказаў Воўч, чакаючы якіх-небудзь кпінаў.
― Як гэта, ваўчыны? Ты ж чалавечы.
― Ён пабываў у зубах ваўка, ― растлумачыў Ежка.
― Хіба можна пабываць у пашчы ваўка і застацца жывым?
― Я застаўся.
― Гэта цікава, раскажы, ― і высокі сеў на траву, паказваючы гэтым міралюбны настрой, ― мяне завуць Коматка.
― А мяне Шутрэйка, ― назваўся другі і сеў побач.
― Мяне Анкадка.
Селі і Воўч з Ежкам. Тады Воўч расказаў пра здарэнне, якое дало яму імя, а Ежка часам дадаваў дробязі, нават такія, што Воўч і не ведаў. Яцвягі слухалі з захапленнем.
― І ён зарыўся ў снег?!
― Ён здолеў падмануць ваўка!
― Вось дык та-а-ак!
Калі апавяданне скончылася, усім здалося, што яны даўно знаёмыя. Яцвяскія юнакі з свайго боку паведалі пра здарэнні, звязаныя з ваўкамі. Такіх здарэнняў было нямала ― ваўкоў шмат вадзілася ў пушчах, і часам прабывалі яны недалёка ад чалавечага жытла.
― Воўч! Ежка! Дзе вас чэрці носяць?! ― пачуўся голас Роздума, ― ідзіце да ладдзі!
Юнакі няхочучы разбрыліся. Сонца хілілася да захаду, хоць да цемры яшчэ заставаўся кавалак часу. Воды Нарава ціха сплывалі ў кірунку заходзячага сонца, то падзялячыся на шырокай даліне на рукавы, то зноў збіраючы свае воды ў адзінае рэчышча. Вялікая Яцвяская Пушча жыла нетаропкім жыццём, не надта выстаўляючы яго напаказ. Нават вопытнаму паляўнічаму, калі ён з засцярогай прадзіраўся скрозь прыбярэжныя чароты, удавалася больш чуць, чым бачыць, ― будзь то бег аленя з вадапою, ці ход зграі кабаноў, што нясецца, не выбіраючы шляху, ― агляд абмяжоўваўся буйнымі травамі, карчамі і падростам дрэў. І толькі на поплаве на правым беразе Нарава, адразу пасля упадзення Рудавы, дзе бабры год назад ушчэнт выгрызлі ўсю, да паследняй галінкі, лазу, утварылася вялікая адкрытая сенажаць, дзе і змесцаваўся лагер шматлікага ўжо войска яцвягаў, сярод якіх па волі лёсу апынулася і жменька дрыгавічоў.
Чмель, Востравух і Роздум, а таксама і Воўч з Ежкам добра прыстасаваліся начаваць у ладдзі. Увечар Комат прыслаў за дарослымі два чоўны, на якіх яны з таварам адбылі да жытла куніга. Юнакі заставаліся за старожу.
Было яшчэ даволі светла, калі “гандляры” з берасцянымі палукашкамі і скуранымі мяхамі падплылі да невялікага прытоку Нарава і звярнулі ў яго. Хутка чоўны прысталі да берага, дрыгавічы выгрузіліся непадалёк ад хаты Комата. Вялікі, сажняў пяць на шэсць, будынак, як і дрыгавіцкія, быў накрыты чаротам. Аснову яго складалі вертыкальные слупы, укапаныя ў зямлю, паміж імі выкладзены круглыя бярвенні, падлога амаль на ўзроўні навакольнай зямлі, ўздоўж сцен прысьбы з жэрдак, засыпаныя глебай. Невялічкія вокны зацягнутыя старанна выскрабенымі бычынымі мачавікамі. Скрозь нізкія дзверы, з высокім, у два бервяна, парогам снавала туды-сюды мелкая дзятва, часам чапляючыся за яго і валячыся.
Дарослыя дамачадцы, ў асноўным жанчыны, чакалі гандляроў у двары. Яны з цікаўнасцю глядзелі, як дрыгавічы на тканыя посцілкі раскладаюць тавар, а калі ўбачылі жаночыя ўпрыгожанні, то ажыўлена сталі шаптацца паміж сабой. Гандляры няспешна выкладвалі вісочныя кольцы, пярсцёнкі, спражкі, бранзалеты, і былі гэтыя вырабы, канечне ж, у асноўным, дрыгавіцкія. Жанчыны бралі ў рукі ўпрыгожанні з зярненымі каралямі, разглядалі, цокалі языкамі і клалі на месца. Адна з жонак Комата ўздыхнула:
― Такія ўпрыгожанні насіла мая маці. Я вазьму адну падвесачку на памяць, колькі гэта каштуе?
Востравух прыкмеціў слёзы ў яе вачах.
― У цябе маці была дрыгавічанка? Вазьмі ў падарунак ад яе супляменнікаў.
― Хэ-э-э, гандляры, так вы нічога не заробіце! ― Комат разам з Віхурам падыходзіў да таржышча, ― Зробім так! Выбірайце сабе па адной рэчы, а я буду таргавацца!
Жанчыны ўважліва разглядалі тавар і сціпла бралі хто драўляны грэбень, хто глінянае праслачка або шыльца ці іголку.
Чмель тым часам разгарнуў невялічкі скрутак і паклаў на посцілку іншы тавар:
― А вось яцвяскія рэчы, хоць іх у нас і няшмат.
Дзве падковападобныя зашпількі, бранзалет з канцамі у выглядзе вужыных галоў і тры спіральных пярсцёнка, ― усе яны былі хутка разабраныя яцвяжанкамі. Мужы выбіралі сярод больш практычных рэчаў, ― тут было некалькі сякер, кордаў, наканечнікаў да дзід і суліц, шпоры, тузін рыбалоўных кручкоў розных памераў, гліняныя грузілы для сетак, некалькі тачыльных камянёў.
― Ну што? Усе штосьці выбралі? Застаўся я адзіны без куплі.
Ён уважліва абвёў поглядам выкладзеныя рэчы.
― Штосьці малаваты выбар у вас, гандляры. Ці ўсе тавары паказалі?
― Чым багаты, куніг, ― адказаў за ўсіх Чмель, ― мы не выкладвалі тое, чаго і ў вас паўно: футра там, мёд, гаршкі…
― А для каго ж вы іх трымаеце, паказвайце.
На посцілках хуценька з’явіліся збанкі з мёдам і барсучыным тлушчам, проста пустыя гаршкі і збанкі, вырабленыя футры ліс, куніц, ваўка.
― Мядзвежай шкуры не маеце?
― Не, куніг, не маем.
― Хм. Што ж, самі дабудзем. Тады пакажы той вунь корд, ― ён выцягнуў корд з похваў, паспрабаваў лязо на пазногці, ― і мечаў у вас няма?
― Няма.
― Бяру гэты корд, а яшчэ пару збанкоў мёду. А футра ў вас так сябе, у нас не хужэйшая, ― ён азярнуўся праз плячо: ― Коматка! Хадзі сюды!
Коматка з’явіўся, як з-пад зямлі:
― Што, бацька?
― Можа, ўзяць табе гэтую ваўчыную шкуру? Галава нядрэнна выраблена, ― Комат узяў шкуру ў рукі, страсянуў, паглядзеў на яе з усіх бакоў, ― калі дарабіць, прыладзіць жалезнае ўмацаванне…
― Вазьмі, бацька! Гэта будзе мой даспех!
― Добра, сын. Хутка цябе на вайсковае навучанне аддаваць. Возьмем.
Потым абвёў вачыма гандляроў:
― Ну, лічыце! Колькі я павінен?
― Чым будзеш разлічвацца, куніг? ― спытаў Востравух.
― Мне лепей бы кунамі, а вы чым хочаце?
― Можа ў куніга ёсць манеты-дырхемы?
Комат на хвіліну задумаўся:
― Прапаноўваю палову срэбрнымі дырхемамі, астатняе ўсе ж кунамі. У мяне добрая футра.
― Дамовіліся, куніг.
― Колькі просіце?
― За ўсё сем манет і дзясятак куніц.
Комат усміхнуўся, павёў барадой ― маўляў, задорага, і махнуў рукой:
― А! Хай будзе так.
Потым была вячэра. Куніг частаваў Віхуру і гандляроў яцвяскімі прысмакамі, наліваў медавуху.
― А дзе вашыя юнакі? Чаму не ўзялі з сабой? ― спытаў ён, калі першая конаўка з медавухай прайшла кола застолля.
― Пакінулі вартаваць ладдзю, ― адказаў Роздум.
― Ад каго?
― Ад звяроў, куніг.
― А-а, хіба што, ― пагадзіўся Комат і паклікаў: ― Коматка, хадзі сюды!
Ізноў Коматка ў той жа момант паўстаў перад бацькам.
― Вазьмі малы човен, каго-небудзь з сяброў. Адвязеш пачастункі дрыгавыцкім юнакам. Толькі вяртайся да цемры.
― Добра, бацька.
Праз малы час Коматка, а з ім Шутрэйка і Анкадка, спрытна лавіруючы паміж прычаленымі ўздоўж усяго берага плытамі і суднамі, падплылі да ладдзі, дзе нудзіліся Воўч з Ежкам. Калі ўсе разам пад’елі яцвяскіх пачастункаў, Коматка прапанаваў:
― Заўтра пойдзем да абрыву, паназіраем за ластаўкамі. Вы з намі?
― Так. Канечне.
Яцвяскія юнакі паселі ў човен, і лоўка заграбаючы вёсламі, хутка зніклі ў вячэрняй смузе. Неўзабаве вярнуліся дарослыя, вясёлыя ад выпітай медавухі.
