Ад гэтых слоў Натача зноў захліпала.
.— Ух, такія прыгоды ў Янга! Каб мы там разам былі, тако-ога б натварылі! — забліскаў вачыма Абдула.
— Сціхні, ваяка, — скрывілася Натача. — Сыча ў лесе спужаўся, а яшчэ хоча…
Абдула шморгнуў носам, яму стала трохі непамысна. Але прарэзалася і ўпартасць:
— Я пайшоў бы зараз у лагер і запатрабаваў: «Давайце нам Янга!»
— На бананавым лісце, пад соевым соусам… — дадаў Амара насмешліва.
— Радж-бабу, не раздумвай доўга, пусці нас дадому… — запрасіўся Даял. — Мы і платы ўсяе не будзем сыскваць, а як за паўдня. Усё ж так добра скончылася, і хлопец жывы.
Нічога не сказаў Радж, расшморгнуў на грудзях «маланку», стаў скручваць падол рубашкі трубкаю. Калі трубка дайшла да грудзей, скрыжаваў рукі, ухапіўся за рубашку — сцягнуў цераз галаву.
— Раздзявайся і ты… — кінуў Амары. — Хэпі энда19 няма, але на сёння хопіць.
«Так добра скончылася… Добра скончылася… Хлопец жывы», — таўклося ў Раджавай галаве. І не толькі Радж паўтараў гэтыя словы на розныя лады.
Нічога яшчэ не скончылася. Не пачыналася нават. Як пускаў Янг гэтыя пісьмы-крыптаграмы, то быў яшчэ жывы. А што цяпер з ім? Дзве трэці дня прайшло, а нічагусенькі не зрабілі, каб выбавіць Янга.
— Разбірайце манаткі… — махнуў Радж на рэчы.
Раздзел пяты
1
Няшчаснаму і галоднаму — кожны год высакосны, кожныя суткі — год.
Янг не памятаў, як перабраўся з Крабавага пляжа на парог. Не памятаў, як забіраў з сабою рагожны мяшок, падсцілаў пад бок. Але ачнуўся на парозе, ачнуўся ад рэзкага і звонкага грукату — якраз як б'юць па пустой бочцы з-пад бензіну. Сеў, ашалела круцячы галавою, не цямячы, дзе ён і што з ім. Адно вуха балела і не чула, другое чула добра. Мо ўжо раніца? А вочы ўраз накалоліся на святло лямпачкі, а потым намацалі і тое месца, адкуль далятаў такі аглушальны, памножаны рэхам гук: дон-дын, дон-дэн-дын… Два чалавекі ў чорных гідракасцюмах завіхаліся на Крабавым пляжы каля паласатых бочак — акурат такіх, як пад буйкамі, майстравалі штосьці падобнае на плыт. Мабыць, усё, што трэба было, падрыхтавалі ў лагеры, бо плыт збіраўся з гатовых дэталяў. Чатыры бочкі былі звараны тарцамі па дзве, а зараз гэтыя выдаўжаныя пары злучалі па краях дошкамі, каб атрымаць нешта падобнае на раму. Непадалёку ад работнікаў ляжала сцірта карацейшых дошак, а каля самай вады аднабалонныя аквалангі.
Аквалангісты ўсё гэта сюды даставілі па падводнаму ўваходу, узвалаквалі на пляж, грукату-звону, пэўна, хапала. А от жа не чуў Янг, спаў як забіты. Можна было падплысці да яго, узяць соннага голымі рукамі.
Аснову плыта са скрыгатам ссунулі ў ваду, адзін аквалангіст, пахістваючыся, адразу перабраўся на яго. Пагойдаўся, прысядаючы, выкрыкнуў штосьці падобнае на «Го-го!», потым «Ол райт!». Сказаў, каб другі падаваў яму з берага карацейшыя дошкі. Прыбіў адну, прыбіў другую. Той, што на беразе, набраў дошак цэлае бярэмя і пералез туды сам, расклаў усе памостам. Таксама пагойдаўся, сказаў, што з аднае бочкі не чыста вылілі ваду, бо плыт асядае на адзін рог. А потым стаяў, узяўшыся ў бокі і гледзячы ў напрамку да Храмавага грота, амаль што на Янга. Мо выглядаў дэльфінаў? А першы поўзаў на каленях, круціўся, грукаў малатком, пакуль усё папрыбіваў. Час ад часу той, што стаяў, паварочваўся да прыбівальшчыка, штосьці гаварыў, але з-за стуку разабраць было нельга.
У Янга пяршыла ў горле, хацелася добра пракашляцца, але ён толькі паціху пырхаў, баяўся, каб гэтае пырханне не вельмі вылучалася з шуму вадаспаду. Даймаў насмарк, даводзілася часта выцірацца ці бязгучна смаркацца. Прастыў у гэтай макрэчы і холадзе… Разумеў, што яго становішча ўскладнілася: цяжэй будзе з насмаркам і кашлем ухавацца ад чужых вушэй. Цяжка будзе і пад вадою, калі давядзецца ныраць.
Прыступамі калацілі дрыжыкі: соннага добра прабрала холадам. Давялося памяць за бакі, надаваць самому сабе кухталёў, парасціраць жывот і спіну, грудзі, ногі, рукі. Намацаў складанчык-зломак, дастаў з-пад сябе рагожу. Доўга мацаў, круцячы перад сабою, мяркуючы. Вось дно, у ім выража дзірку. І дзве зверху з бакоў, каб прасунуць у гэтыя дзіркі галаву і рукі.
Рэзаў-пілаваў, памагаў нажу зубамі. Урэшце ўсцягнуў на сябе апранаху з усмешкай: «Пудзіла агароднае…» Некалькі разоў лавіў яшчэ на шыі асобныя валаконцы, вобмацкам адрэзваў, каб не казыталі, не калолі.
А позірку не зводзіў з тых двух на плыце: «Што будуць рабіць далей? Нашто ім гэты плыт? Не вельмі разгонішся на ім тут у цемры. Але калі мець вёслы ці што-небудзь падобнае, то можна абплаваць усю пячору, абследаваць… І мяне знайсці! Але каля іх, здаецца, няма ліхтароў, хіба мо дзе на пляжы…»
— Гэ-гэй, Магамет! — закрычаў зычна той, што стаяў рукі ў бокі. Пад скляпеннем рассыпалася громам-гулам: «…мет…мет… мет!» — Калі не ідзеш да гары, то гара прыйдзе да цябе!
Янг уціснуўся ў скалу: здалося, што аквалангіст яму крыкнуў, у яго бок глядзеў. «Але хіба мяне Магаметам зваць?»
— Ціха! Здурэў? Дэльфіны не любяць шуму, — прыбівальшчык таксама ўстаў на ногі. Абодва на фоне святлейшай сцяны каля лямпачкі выглядалі як цені-сілуэты.
— Гэта навуцы невядома. А што ультрагуку свінні не любяць, баяцца — можна заўважыць.
— Гэта афаліны, а не марскія свінні.
— Адзін чорт. Хто б мог падумаць, што з простых пухіроў можна стварыць такую заслону.
— Гэта не простыя пухіркі. Адваротны п'езаэлектрычны эфект.
— Ты кумекаеш трохі, з чым яго ядуць?
— Ну…
— Гані лекцыю, прафесар.
— Значыць, так… Калі з крышталю кварца выразаць своеасаблівым спосабам пласцінку, то, сціскаючы і расціскаючы яе, на гранях узнікаюць электрычныя зарады, процілеглыя па знаку. Гэта — прамы п'езаэлектрычны эфект. А калі, наадварот, да гэтай пласцінкі падвесці электрычны зарад, то яна зменіць свае памеры. Чым большы зарад, тым большая атрымаецца дэфармацыя пласцінкі ці пласцінак. Калі пераменным токам дзейнічаць, то пласцінка будзе сціскацца і раздавацца ў такт са зменай плюса на мінус. Ёсць спецыяльная ультрагукавыя генератары, калі з іх дапамогаю змяняць плюс на мінус з ультрагукавою частатою, узнікнуць ультрагукавыя хвалі. Дык вось, змены ў памерах пласцінкі пад уздзеяннем току і называюцца адваротным п'езаэлектрычным эфектам. Але цяпер з крышталю кварца такіх пласцінак не робяць, а з п'езакерамікі. Гэта ў дзесяткі і сотні разоў танней. І з іншых рэчываў робяць… Каб атрымаць вялікай інтэнсіўнасці ультрагукавое выпраменьванне, яго факусіруюць спецыяльнымі канцэнтратарамі. У нас, калі ты заўважыў, такія жалабкі з трубак зроблены… Яны і канцэнтруюць, факусіруюць ультрагукавыя хвалі да таго, што ў вадзе ажно пухіркі ўзнікаюць… У іх тэмпература — тысячы градусаў, а на ваду перадаецца ціск страшэнны… Сотні атмасфер!
— Як рэпу грызеш… А мне начхаць на ўсе гэтыя пухіркі… Абы яны рабілі для нас тое, што мы хочам.
Многіх пачутых ад «прафесара» слоў Янг не зразумеў, некаторых мо і не дачуў. Але запомнілася «лекцыя», і ён рашыў пераказаць усё Раджу. Калі жывы застанецца, вядома… Цікава, ці зразумее ўсё гэта брат?
— Значыць, дэльфіны не могуць адсюль уцячы?
— Не могуць. Хіба што рухавік спыніцца, электрастанцыя.
— Мы маглі б і пры беразе гэтаю самаю заслонаю з пухіркоў адгарадзіць загон, і хай бы плавалі.
— Ну але! А як ты іх потым прымусіш лезці ў пячору? А тут яны на месцы, а з плытом увогуле ў два разы можна паскорыць абарот, не трэба будзе цягаць пароду да лямпачкі.
— Трэба зрабіць пераносны свяцільнік, пусціць проваду футаў20 трыста, каб з плытом пераносіць. І мыць будзем на плыце.
— Майкл табе не казаў? Гадзіны ў дзве ночы тэлефон зазумерыў. З пячоры… Алё, алё, а ў трубцы — маўчок.
Янг і дыхаць перастаў. Няўжо — уліп?
— Сырасць вялікая. Замкнула кантакты.
— Сырасць? Сырасці, праўда, хапае. Раматус можам падхапіць… Ха-ха, у тропіках, у чарцячым пекле! Каб хоць добра ведалі, што недарэмна змарнуем час.