– Tak jest.

– Doktorze Goodsir? Lekarz podniósł głowę.

– Zechce pan wraz z panem Morfinem przenieść Hartnella do namiotu? Ułożymy go pośrodku naszej małej grupki, żeby nie było mu zimno.

Goodsir skinął głową, podszedł do swego pacjenta i wziął go pod ręce, nie wyjmując ze śpiwora. Guz na głowie nieprzytomnego Hartnella był teraz równie duży jak mała, blada pięść lekarza.

– No dobrze – rzekł Gore, szczękając zębami i spoglądając na namiot. – Weźmy teraz koce, ułóżmy się razem jak sieroty boże, którymi przecież jesteśmy, i spróbujmy przespać się choć godzinkę lub dwie.

70°05‘ szerokości geograficznej północnej, 98°23‘ długości geograficznej zachodniej. 3 czerwca 1847.

Sir John nie wierzył własnym oczom. Do statku zmierzało osiem osób, tak jak się tego spodziewał, ale były to osoby… niewłaściwe.

Czterech spośród pięciu wyczerpanych, brodatych mężczyzn w goglach, którzy ciągnęli z mozołem sanie, znajdowało się na właściwym miejscu – byli to Morfin, Ferrier, Best i olbrzymi szeregowiec Pilkington – lecz piątym człowiekiem w zaprzęgu był drugi oficer Des Voeux, który miał taką minę, jakby wracał z wyprawy do samego piekła. Marynarz Hartnell szedł obok sań. Miał obandażowaną głowę i mocno kulał, co upodabniało go do żołnierza armii napoleońskiej wracającej spod Moskwy. Lekarz, Goodsir, także szedł obok sań i zajmował się kimś – lub czymś – leżącym na saniach. Franklin szukał wzrokiem czerwonego szalika porucznika Gore’a – szal ów miał prawie sześć stóp długości, trudno więc było go nie zauważyć – wyglądało jednak na to, że niemal każda z posępnych, przygarbionych postaci nosi krótszą wersję tego szala.

Na samym końcu, za saniami, szło jakieś niskie stworzenie w futrzanej kurtce. Sir John nie widział jego twarzy ukrytej pod kapturem, wiedział jednak, że może to być tylko Eskimos.

Dopiero jednak ujrzawszy z bliska same sanie, sir John wykrzyknął:

– Dobry Boże!

Widok, który ukazał mu się przedtem w lunecie, nie był złudzeniem – na wąskich saniach leżały dwa ciała, ułożone jedno na drugim. Ciało ułożone na górze należało do kolejnego Eskimosa – śpiącego lub nieprzytomnego starca o brunatnej, pomarszczonej twarzy i długich siwych włosach opadających na kaptur z wilczej skóry, który ktoś ściągnął z jego głowy i ułożył pod nią jak poduszkę. To właśnie tym człowiekiem opiekował się kroczący obok sań Goodsir. Spod bezwładnego ciała Eskimosa wyglądała poczerniała zniekształcona twarz bez wątpienia martwego porucznika Grahama Gore’a.

Franklin, komandor porucznik Fitzjames, porucznik Le Vesconte, pierwszy oficer Robert Sergeant, lodomistrz Reid, główny lekarz Stanley i podoficerowie, tacy jak bosmanmat Brown, John Sullivan, odpowiadający za grotmarsa, oraz pan Hoar, steward sir Johna – wszyscy rzucili się biegiem w stronę sań, podobnie jak ponad czterdziestu marynarzy, którzy wyszli wcześniej na pokład zwabieni krzykami obserwatorów.

Franklin i pozostali zatrzymali się raptownie, nim jeszcze dotarli do sań. To, co przez lunetę wyglądało jak skrawki czerwonego szala na ubraniach marynarzy, było w rzeczywistości wielkimi plamami krwi. Wszyscy byli wysmarowani krwią.

Nagle zaczęli mówić jednocześnie. Niektórzy marynarze w uprzęży ściskali przyjaciół, którzy wybiegli im na spotkanie. Thomas Hartnell upadł na lód i natychmiast został otoczony przez ludzi, którzy próbowali mu pomóc. Wszyscy przekrzykiwali się nawzajem.

Sir John widział jednak tylko martwe ciało porucznika Grahama Gore’a. Zwłoki oficera zostały okryte kocem, który jednak zsunął się z nich, odsłaniając twarz Gore’a, zupełnie białą w miejscach, gdzie odpłynęła z niej krew, w innych zaś spaloną na ciemny brąz przez arktyczne słońce. Przystojne niegdyś oblicze Gore’a było teraz zniekształcone, spod lekko uniesionych powiek wyzierały białka oczu pokryte cienką warstwą lodu, z otwartych szeroko ust wystawał spuchnięty język, a ściągnięte do tyłu wargi odsłaniały zęby w grymasie, który zdawał się wyrażać krańcowe przerażenie.

– Zdejmijcie tego… dzikusa… z porucznika Gore’a – rozkazał sir John. – Natychmiast!

Kilku mężczyzn rzuciło się do sań, by wykonać jego polecenie, i podniosło Eskimosa za ramiona i stopy. Starzec jęknął głucho, a doktor Goodsir wykrzyknął:

– Ostrożnie! Uważajcie na niego! Ma kulę z muszkietu w pobliżu serca. Przenieście go, proszę, do izby chorych.

Drugi z Eskimosów odrzucił do tyłu kaptur, a sir John ujrzał zaskoczony, że jest to młoda kobieta. Eskimoska przysunęła się bliżej do rannego starca.

– Chwileczkę! – zawołał sir John, machając do pomocnika lekarza okrętowego. – Do izby chorych? Naprawdę zamierza pan umieścić tego… tubylca… w izbie chorych na naszym statku?

– Ten człowiek jest moim pacjentem – odrzekł Goodsir z mocą i uporem, o jakie sir John nigdy nie podejrzewałby tego drobnego lekarza. – Muszę przenieść go do miejsca, w którym będę mógł go zoperować. Wnieście go, panowie, jeśli łaska.

Marynarze trzymający Eskimosa spojrzeli na swego dowódcę, czekając na ostateczną decyzję. Sir John był tak oszołomiony, że nie mógł wykrztusić z siebie ani słowa.

– Idziemy, panowie – rzucił Goodsir z zadziwiającą pewnością siebie. Uznawszy milczenie sir Johna za przyzwolenie, marynarze wnieśli siwowłosego Eskimosa na statek. Goodsir, eskimoska dziewczyna i kilku innych marynarzy ruszyło ich śladem. Dwóch z nich prowadziło między sobą słaniającego się na nogach Hartnella.

Franklin, z najwyższym trudem ukrywający wyraz szoku i grozy, stał nieruchomo, wpatrzony wciąż w zwłoki Gore’a. Szeregowiec Pilkington i marynarz Morfin rozwiązywali liny mocujące ciało oficera do sań. – Na miłość boską – przemówił wreszcie Franklin. – Zakryjcie mu twarz.

– Tak jest, komandorze – odrzekł Morfin, podciągając wyżej koc, który zsunął się z twarzy porucznika podczas długiej wędrówki przez lodową równinę.

Sir John wciąż widział wklęsłość koca znaczącą miejsce, gdzie znajdowały się otwarte usta jego oficera.

– Panie Des Voeux – warknął Franklin.

– Tak jest, komandorze. – Des Voeux, który przypatrywał się z boku, jak jego podwładni odwiązują ciało Gore’a, zbliżył się doń o krok i przyłożył dłoń do czoła. Nieogolona twarz drugiego oficera, spalona słońcem na czerwono i wysmagana wiatrem, wyrażała krańcowe zmęczenie; Franklin widział, że Des Voeux ma ledwie dość sił, by podnieść rękę do głowy.

– Proszę dopilnować, by ciało porucznika Gore’a zostało przeniesione do jego kwatery, gdzie pod nadzorem zostanie przygotowane do pogrzebu.

– Tak jest, komandorze – odpowiedzieli Des Voeux i Fairholme jednym głosem.

Ferrier i Pilkington, choć również ogromnie zmęczeni, odrzucili oferty pomocy i sami podnieśli ciało swego porucznika. Zwłoki były sztywne jak kłoda. Jedna ręka Gore’a była ugięta, a odsłonięta dłoń, poczerniała od słońca lub rozkładu, zastygła w drapieżnym geście, jakby tuż przed śmiercią młody oficer chciał wydrapać komuś oczy.

– Chwileczkę – powiedział Franklin. Uświadomił sobie właśnie, że jeśli odeśle Des Voeux, minie jeszcze wiele godzin, nim otrzyma oficjalny raport od człowieka, który po śmierci Gore’a dowodził tą nieszczęsną wyprawą. Nawet Goodsir zniknął już we wnętrzu statku, zabrawszy ze sobą dwoje Eskimosów.

– Panie Des Voeux – kontynuował Franklin. – Kiedy już ciało porucznika Gore’a zostanie przeniesione do jego kwatery, proszę zameldować się u mnie.

– Tak jest, komandorze – odrzekł Des Voeux ze znużeniem.

– Proszę mi tylko jeszcze powiedzieć, kto był przy śmierci porucznika Gore’a?

– Byliśmy przy tym wszyscy, komandorze. Ale marynarz Best towarzyszył mu nieustannie przez ostatnie dwa dni naszego pobytu w pobliżu Ziemi Króla Williama. Charlie widział wszystko, co robił wtedy Gore.

– Dobrze. – Sir John skinął głową. – Proszę zająć się swoimi obowiązkami, panie Des Voeux. Wkrótce wysłucham pańskiego raportu. Best, chodźcie ze mną i komandorem Fitzjamesem.