Литмир - Электронная Библиотека
Содержание  
A
A

Слуцкае паўстанне было актыўна падтрымана прыхільнікамі незалежнасці на тэрыторыі ўсёй краіны, значная частка якой у той час была акупавана палякамі.

З Гродна ў Слуцк быў дастаўлены сцяг з Пагоней і дэвізам «Тым, што пайшлі паміраць, каб жыла Бацькаўшчына». Вайсковая рада БНР, якая выконвала функцыі міністэрства абароны, накіравала ў Слуцк сваіх спецыялістаў. Пры Слуцкай брыгадзе былі створаны шпіталь і трыбунал. Слуцкая Рада планавала каардынаваць свае дзеянні з арміяй Булак-Балаховіча.

21 лістапада 1920 года Рада Случчыны загадала ўсім ваенізаваным фарміраванням сканцэнтравацца ў раёне Семежава (цяпер Капыльскі раён Мінскай вобласці). 24 лістапада ў Слуцку прайшла дэманстрацыя, а 27 лістапада пачаліся першыя баі з Омскай дывізіяй Чырвонай арміі. Слуцкая брыгада правяла некалькі паспяховых атак ля мястэчка Капыль, вёсак Цімкавічы і Вызна. Беларускія атрады атрымалі дапамогу з боку мясцовага насельніцтва, але не хапала зброі і боепрыпасаў.

Адбыліся баі ля вёсак Быстрыцы, Васільчыцы, Верабейчыцы, Дашкава, Васілішкі, Лютавічы, Мацкевічы, Садовічы, Морач. Савецкія войскі цярпелі паразу і нават пакінулі некалькі вёсак. Да таго ж на іх нападалі партызаны. У Слуцкую брыгаду ўваходзіла ўсё больш і больш добраахвотнікаў. Нават былі перабежчыкі з Чырвонай арміі, якія не жадалі ваяваць за бальшавікоў.

Пасля першай паразы бальшавікі былі вымушаны кінуць супраць паўстанцаў новыя падраздзяленні, сфарміраваныя з латышоў і кітайцаў.

У гэты раз сілы аказаліся няроўнымі. 31 снежня Слуцкая брыгада з баямі адышла на польскую тэрыторыю, дзе была раззброена і распушчана палякамі.

Пасля гэтага некаторыя абаронцы Слуцка не пабаяліся вярнуцца дадому, але большасць з іх амаль адразу трапілі ў турму. Частка былых салдат брыгады працягнула ўзброеную барацьбу супраць савецкай улады ў складзе партызанскай Зялёнай арміі. Гэты супраціў працягваўся ажно за 1930-х гадоў, але пра гэта у падручніках па гісторыі БССР напісана не было, як і пра Слуцкае паўстанне.

Зараз дзень 27 лістапада — дзень, у які пачаўся баявы шлях Слуцкай брыгады, дзе-нідзе ў Беларусі святкуюць як Дзень Герояў, Дзень Слуцкага збройнага чыну.

ЭПІЛОГ

Калі па шчырасці, то вельмі цяжка сказаць адназначна, калі ж урэшце скончылася Першая сусветная вайна. Тут не было нейкай знакавай даты, як у вайне з Гітлерам. Яна павольна затухала, рассыпаючыся на буйныя і дробныя ўзброеныя канфлікты ў іншых краінах. Другая сусветная ў значнай ступені апынулася працягам Першай. Гітлер як лідар пацярпеўшай паразу краіны прагнуў рэваншу і новага перадзелу Еўропы. Сталін як лідар СССР, спадкаемца Расійскай імперыі, прагнуў сабраць страчаныя губерні. Абодва гэтыя тыраны ў верасні 1939 года з розных бакоў напалі на Польшчу, працягнуўшы такім чынам нявырашаны 20 гадоў таму канфлікт. Старая вайна з Фінляндыяй разгарэлася зноў. Сталін, верагодна, не збіраўся захопліваць яе цалкам, але адкусіць смачныя кавалачкі Суомі прагнуў, як і дакладна планаваў пасадзіць у Хельсінкі марыянеткавы ўрад, які, дарэчы, ўжо нават быў падрыхтаваны. Паказальна, што нават чырвоных фінаў не хапіла Сталіну для яго кішэннага ўрада — відаць, і сярод фінскіх камуністаў нямногія падзялялі палітыку правадыра Саветаў, — і ў меркаваны ўрад увайшлі расійскія людзі з фінскімі псеўданімамі. Аднак Суомі адбіліся, не дазволілі сябе заваяваць, хоць і саступіўшы частку сваёй тэрыторыі. Але ён на гэтым не супакоіўся. Калі 22 чэрвеня 1941 года Гітлер напаў на СССР, Фінляндыя абвясціла аб сваім нейтралітэце. Але ўжо на наступны дзень яе тэрыторыю пачалі бамбаваць савецкія самалёты. Старанна хаваюць адзін вельмі дзіўны факт з Другой сусветнай вайны. Атрымаўшы такі нечаканы напад, урад Фінляндыі 25 чэрвеня абвясціў вайну СССР, якую фіны назвалі Працягам. Працягам Зімовай (Фінскай) вайны 1939–1940 гадоў.

Ну а завяршылася ўсё толькі ў жніўні 1945 года, калі капітулявала апошняя саюзніца Гітлера, Японія.

Можа, гэта і ёсць поўнае завяршэнне Першай сусветнай вайны? Можа, і не варта ўвогуле падзяляць на Першую і Другую?..

60
{"b":"665598","o":1}