Першапачатковай задачай Манэргейма была арганізацыя верных ураду войскаў. Але сутычкі паміж атрадамі самаабароны, чарвонагвардзейцамі і расійскімі вайскоўцамі, якія адбываліся ў розных частках краіны, упэўнілі Сенат і Манэргейма ў неабходнасці жорсткіх мер. 25 студзеня 1918 года Сенат абвясціў атрады самаабароны ўрадавымі войскамі і прызначыў Манэргейма камандуючым.

У той жа час умераныя і радыкальныя сацыял-дэмакраты стварылі Выканаўчы камітэт рабочых, які падрыхтаваў план рэвалюцыйнага перавароту. Яго вырашылі здзейсніць з выкарыстаннем абяцанай Леніным 13 студзеня ваеннай дапамогі, для чаго трэба было забяспечыць дастаўку зброі ў Хельсінкі. Гэта было зроблена 23 студзеня. Усяго праз два тыдні пасля прызнання незалежнасці Фінляндыі Ленін падбухторваў чырвоных да мецяжу, дасылаючы ім на падмогу пераапранутых расійскіх матросаў і чырвонагвардзейцаў.

У першы вечар чырвоным удалося захапіць толькі чыгуначны вакзал. Цалкам пад кантроль горад быў узяты на наступны дзень. Выканаўчы камітэт рабочых аддае загад аб арышце 46 сенатараў. Аперацыя сарвалася, бо ўсе паспяхова схаваліся. З прычыны таго, што сталіца магла абстрэльвацца з крэпасці Свеаборг і чырвоным флотам, цэнтр абароны белых быў перанесены ў горад Вааса. Туды ж пераехаў і ўрад Свінхувуда.

Вайна 1918 года была «чыгуначнай», бо чыгунка стала асноўным шляхам перамяшчэння войск. З гэтай прычыны бакі змагаліся за важнейшыя чыгуначныя вузлы: Хаапамякі, Тамперэ, Коўвала і Выбарг. У чырвоных было не менш за 50 000 салдат, з боку белых — толькі 11 000–15 000 добраахвотнікаў, асноўнымі матывамі якіх былі як матэрыяльныя (плата і паёк), так і ідэалагічныя, а таксама ўплыў атачэння і прымус. Асаблівасцю чырвоных атрадаў было іх стварэнне найперш у прамысловых цэнтрах, жаночыя атрады колькасцю каля 2000 чалавек. Другой асаблівасцю быў удзел непаўнагадовых з двух бакоў, галоўным чынам, 15–17-гадовых, сярод якіх у чырвоных былі і дзяўчынкі. Асновай белай арміі былі сяляне і інтэлігенцыя, за чырвоных змагаліся перш за ўсё рабочыя і сялянская галота, і канечне, да 10 000, ці нават болей, расійскіх добраахвотнікаў.

Падчас чырвонага перавароту ў Хельсінкі Манэргейм выканаў абяцанне і ўзяў пад кантроль Пох’янмаа на поўначы. Яшчэ ў пачатку 1918 года савецкі ўрад аддае загад расійскім ваенным гарнізонам, якія апынуліся на тэрыторыі незалежнай Фінляндыі, прытрымлівацца нейтралітэту. Нягледзячы на гэта, расійскае камандаванне ў Пох’янмаа дзейнічала ў шчыльным супрацоўніцтве з Ахоўным корпусам Фінляндыі.

Так, віцэ-адмірал Мікалай Падгурскі ўзначаліў абарону Батнічнага заліва. Дзяуючы гэтаму раззбраенне расійскіх войск на поўначы з 29 па 31 студзеня 1918 года адбывалася лёгка і мірна. Мясцовыя камітэты, якія прадстаўлялі Расію ў Фінляндыі, даклалі Сенату, што «праграма дэмабілізацы» прасоўваецца паспяхова. Падгурскі асабіста дапамагаў Манэргейму ў здачы зброі гарнізонам у Вааса. У адказ фінскі галоўнакамандуючы арганізуе выплаты расійскім афіцэрам, іх пражыванне, права свабоднага перасоўвання па горадзе. Расійскія гарнізоны на поўначы краіны практычна не аказвалі супраціву і большая частка вайскоўцаў, якія здалі зброю, змагла адправіцца дадому. Дзякуючы гэтаму Атрады самаабароны (Ахоўны корпус Фінляндыі) змаглі атрымаць узбраенне.

У Сената, акрамя надзейнага тылу, з’явілася ўласнае ўзброенае войска, колькасць якога ўжо складала каля 70 000 чалавек.

Расійскія гісторыкі да сённяшняга дня хаваюць дакладную колькасць выхадцаў з Расіі, якія па загадзе Леніна прымалі ўдзел у той вайне. Расійская Вікіпедыя піша:

Нічога сабе «толькі»! Для маленькай (не па тэрыторыі, канечне, але па колькасці насельніцтва, якое складала толькі 3 мільёны) Фінляндыі гэта цэлая армія! Гэта ўжо пятая-шостая частка арміі чырвоных фінаў! Калі б не дапамога Леніна, то чырвоныя ў Суомі не пратрымаліся б і двух тыдняў. Але крывавая вайна цягнулася амаль паўгады. Зрэшты, да 14 000 расійскіх ваенных змагаліся ў атрадах па 100–1000 чалавек за абодва бакі. Да самага канца 1918 года, ужо пасля паразы чырвоных, некаторыя расійскія афіцэры кіравалі дзеяннямі чырвонагвардзейцаў Фінляндыі. Гэта былі Свечнікаў на захадзе краіны і Ерамееў — на ўсходзе. Супольная праца ішла кепска, справа ўскладнялася наяўнасцю моўнага бар’ера і ўзаемным недаверам.

Армія белых складалася ў асноўным з сялян аднаасобнікаў, а таксама з чыноўнікаў і ішных грамадзян. Белыя таксама атрымалі дапамогу са Швецыі і Германіі. Кароль Швецыі адмовіў фінскай дэлегацыі ў адкрытай фінансавай дапамозе, падкрэсліўшы нейтралітэт Швецыі, але добраахвотнікаў на дапамогу суседцы даслаць пагадзіўся. У пачатку лютага са Швецыі прыбыла група з 84 афіцэраў, якія ўвайшлі ў склад штаба фінскай арміі, планавалі аперацыі і арганізоўвалі сувязь.

З Германіі Манэргейм разлічваў атрымаць толькі афіцэраў, зброю і рыштунак, але немцы мелі ўласныя планы. Яны збіраліся спыніць перамір’е з Савецкай Расіяй і ўключыць Украіну, балтыйскія краіны і Фінляндыю ў сваю сферу ўплыву. Хаваючы гэта, Германія прапанавала гэтым дзяржавам дапамогу ў барацьбе з бальшавікамі. Прадстаўнікі Фінляндыі ў Берліне, атрымаўшы прапанову адправіць у краіну на барацьбу з чырвонымі германскую вайсковую групоўку, воляй-няволяй прынялі яе. Манэргейм і Сенат даведаліся пра гэта толькі ў пачатку сакавіка 1918 года.

Праз месяц толькі Расія прызнае новы чырвоны ўрад Суомі — 1 сакавіка 1918 года заключана адзіная міжнародная дамова, у якой адносна Фінляндыі выкарыстана назва Фінляндская Сацыялістычная Рабочая Рэспубліка. У другім пасланні з Расіі выкарыстана фармулёўка «фінскі сацыялістычны ўрад». У самой Фінляндыі гэтыя назвы не выкарыстоўвалі ні «белыя», ні «чырвоныя».

Савет народных упаўнаважаных сутыкнуўся з паважнымі праблемамі. Самай галоўнай з іх быў сабатаж. Толькі малая частка супрацоўнікаў урадавага апарату працягвала сваю працу. Большая ж абвясціла забастоўку. У выніку гэтага чырвоныя страцілі кантроль над фінансамі і харчаваннем. Кіраўніцтву Савета бракавала досведу ўрадавай працы. Частка чыноўнікаў нават супрацоўнічала з белымі, напрыклад, у чыгуначным ведамстве быў сакрэтны тэлеграф, пры дапамозе якога перадавалі інфармацыю праз лінію фронта.

Ніяк нельга зноў не прыгадаць Леніна з яго дыктатурай пралетарыяту, калі ў Фінляндыі раптам пачаўся чырвоны тэрор — белых расстрэльвалі без судоў — тое, што ў хуткім часе пачалося і ў Расіі. Некаторыя даследчыкі лічаць, што практыка тэрору абярнулася супраць саміх чырвоных: яны імкліва пачалі губляць давер большасці прыхільнікаў, і іх саміх таксама расстрэльвалі.

На працягу грамадзянскай вайны ў Фінляндыі чырвоныя на падуладнай ім тэрыторыі пакаралі смерцю 1400–1650 грамадзянскіх асоб, што па фінскіх мерках з улікам агульнай колькасці насельніцтва краіны ў 3 мільёны — вялікая лічба. З канца студзеня па канец лютага было расстраляна каля 700 чалавек. У сакавіку меней — 200. Тэрор узмацніўся ў красавіку і пачатку мая 1918 года, падчас яўнай паразы чырвоных, тады было забіта каля 700 чалавек.

Матывам палітычнага гвалту было знішчэнне кіраўнікоў праціўніка, а таксама проста агрэсія ад бяссілля.

Большая частка пакараных брала актыўны ўдзел у шэрагах самаабароны: уладальнікі сядзіб і сялянскіх гаспадарак, палітыкі, настаўнікі, вышэйшыя чыноўнікі, кіраўнікі і ўладальнікі прадпрыемстваў і, канечне ж, расійцы, што ваявалі за белых. Праўда, расійцаў часта без разбору забівалі і белыя. Сярод ахвяр чырвонага тэрору апынулася 90 чалавек з умераных сацыялістаў.

Хаця ліквідацыя царквы і не была асноўнай мэтай, усяго за часы вайны было забіта дзесяць пастараў з 1200. Іх каралі па ідэйных матывах, а таксама таму, што вясковае духавенства выступала за захаванне традыцыйнага ўкладу і не хавала гэтага. А вось Ленін такіх потым расстрэльваў пачкамі. На жаль, фінскі ўрок не пайшоў на карысць правадыру.

Падчас вайны адбываліся шматлікія масавыя забойствы, такія, як у Суйнула, у Поры, у Лоймаа. Самыя жахлівыя з іх здарыліся напрыканцы вайны. 19 красавіка 1918 года ў Курыла Туомас Хюрскюмурта загадаў пакараць 23 студэнтаў сельскагаспадарчага ўніверсітэта горада Мусціла. У Лаперантэ расстралялі 19 белых вязняў. Апошні выпадак масавага забойства адбыўся ў Выбаргу ў мясцовай турме, дзе пад кіраўніцтвам каменданта Ялмара Капіяйена ўночы з 27 на 28 красавіка 1918 года 30 чалавек было разарвана гранатамі ці застрэлена.