– Jacy?

– F… fajni!

– O Bogowie! I co?

– U… u… u… ucieszyli się.

– Dobra, spadaj – Zaan powrócił do rozmowy z nadwornym matematykiem, którego zaprosił do swej izby. Obiecał mu dużą sakiewkę wypełnioną czystym złotem za rozszyfrowanie listów astronoma, które ten słał na Wyspę Zakonu, ale mędrzec tylko rozkładał ręce.

– Panie, nie mając klucza, nie rozszyfruję listów.

– Był taki matematyk, który złamał szyfr imperialny – Zaan strzelił palcami. – Wypadło mi z głowy nazwisko – łgał jak pies, nikt dotąd nie złamał żadnego ze zmienianych często imperialnych szyfrów Luan. – No ten…

– Nie znam nikogo takiego – matematyk wydął wargi. – Nie zadaję wam kłamu, panie – zreflektował się szybko. – Ale człowiek, o którym mówicie musiał dysponować jakimś kluczem, jakąś podpowiedzią.

– Wiem, że nie miał klucza! – krzyknął Zaan. – Czytałem o nim w kronikach – kłamał dalej.

– Panie… Jeśli nie miał klucza, musiał dysponować choć kilkoma przetłumaczonymi słowami. Ktoś wskazał mu w liście klika słów i wyjaśnił, co znaczą. Wtedy tak. Wtedy to możliwe, żeby rozszyfrować resztę. Inaczej nie.

Zaan westchnął ciężko i rozkaszlał się natychmiast.

– Dobrze, wracaj do siebie i czekaj – stłumił kaszel z najwyższym trudem. – Może coś wymyślę.

Wiedział, że niczego nie wymyśli. Ale musiał odesłać tamtego. Czuł, że to się zbliża, że będzie siedział na łóżku całą noc, dusząc się coraz bardziej, że będzie rozrywał szatę pod szyją, choć to nie szata go dusiła, że będzie pił, pił i pił aż się schleje, aż się zeszcza, aż się zwali na kolana i spędzi resztę nocy na czworakach, bo próba przyjęcia horyzontalnej pozycji to śmierć. Alkohol nie przynosił ulgi. Pozwalał jednak przetrwać na czworakach choć trochę… choć trochę dłużej. Musiał pić, pił coraz więcej, pił codziennie, pił tyle, że normalny człowiek nie mógłby tego wytrzymać. Właściwie zawsze był pijany. A może inaczej. Nie potrafił się już upić niezależnie od ilości wina, które pochłaniał. Napompowany winem od rana do późnej nocy, łaził trzeźwy jak świnia i tylko czasem zrzygał się, czy zeszczał, bo żołądek nie mógł wytrzymać takiej ilości płynu. Aaaaaaaaach! Szlag!

Wziął z półki teczkę astronoma, który służył Zakonowi. Znał na pamięć wszystkie papiery, które tam były, wszystko co zebrał Mika. Ale przeglądał je jeszcze raz, żeby robić cokolwiek.

Astronom był samotny. Nie miał długów. Nie hazardował się. Nie obsobaczył nikogo. Nigdy nie wypsnęło mu się, że uważa Króla, Wielkich Książąt lub Radę za cokolwiek niewłaściwego. Nie pił. Nie prowadził interesów. Nie urządzał uczt, na których ktoś z gości po pijanemu mógłby powiedzieć, że uważa Króla, Wielkich Książąt lub Radę za cokolwiek niewłaściwego. Nie wygłaszał swych naukowych teorii publicznie. Nie nauczał nikogo czegokolwiek. Nie miał wiernych sług poza tym, który donosił Mice i w związku z tym, nie dało się już wykorzystać tego sługi jako prowokatora bo, zbyt wiele spraw mogłoby przy okazji wyjść na jaw. Nie zalegał z podatkami. Nie miał przyjaciół, którzy mogliby uważać Króla, Wielkich Książąt lub Radę za cokolwiek niewłaściwego. Nie prowadził żadnej korespondencji poza zaszyfrowaną. Nie sypiał z dziewczętami, nie sypiał z chłopcami, nie sypiał z dziećmi, nie sypiał ze staruszkami, nie sypiał ze szczególnie otyłymi… Spał sam. Interesowała go wyłącznie nauka (i Zakon – dodał w myślach Zaan). Wysnuwał dziesiątki mniej lub bardziej bzdurnych teorii: a to, że miejsce, w którym żyją, nie jest niczym szczególnym, nazywa się planeta i takich planet jest więcej na nieboskłonie, nasza niczym nie różni się od innych (Zaan tylko prychnął), a to, że wszystkie planety krążą po kołach (kurwa, czemu nie po kwadratach?!!!), a to znowu, że słońce wcale nie rusza się po kole (no… świetne, pewnie nie rusza się także po trójkącie), ale za to wszystkie planety obiegają go wokół (kurwa jebana w dupę mać – co za bzdury!). Zaan tylko kręcił głową. No dobra, ale może to też tylko szyfr. Wziął czysty papier, pióro i zaczął przepisywać skomplikowane obliczenia. Dobra, jak to rozgryźć? Co on miał na myśli? Epicykle, perycykle, intercykle, koniunkcje i sfery… nieważne, co on miał naprawdę na myśli pisząc te słowa? Ruch po okręgu, wszystkie planety wokół słońca… Ach tak! To jasne! Wszystkie państwa muszą się kręcić wokół Zakonu! Wedle jego woli (jak to stało w oryginale? „Po nienaruszalnych orbitach”). Proszę, jaki ten szyfr łatwy. To słońce sprawia, że kręcą się wokół niego. Tak, tak, cóż mógłby innego napisać sługa Zakonu? Przepisywał wzór za wzorem, odtwarzał rysunki, ale… Nie był ani trochę bliższy rozwiązania. Co on miał na myśli? Wszystkie planety krążą, jedne szybciej inne wolniej, jedne dalej, drugie bliżej… I co z tego? Alegoria prosta. Łatwa do przeniknięcia. Ale rozwiązanie niemożliwe do ogarnięcia. Nie to bzdura – zawahał się nagle. – To czysty kretynizm. Spojrzał na plik przepisanych kartek. Nic go nie natchnęło. Nic. Stek bzdur! Pseudopoetyckie bredzenie. No dobra. Spróbujmy postawić się w jego sytuacji. Podpisał wszystkie kartki: „Obliczeń dokonał Zaan”. Czuł już wolę astronoma. Stawiał się w jego położeniu, przenikał jego myśl. „Ja uważam, że wszystkie planety krążą wokół słońca!” Usiłował wczuć się w niego, myśleć tak jak on, rozumować w ten sam sposób. I co dalej? Co dalej? Jakiego szyfru użyję? O Bogowie! Jakie to proste!!!

Zaan odchylił się, opierając plecy o ścianę. Chwycił puchar z winem i pociągnął wielki łyk. Ból w płucach zdawał się maleć choć trochę. Tak! Taaaaaaaaaaak!!! Ktoś, kto wypisuje takie bzdety, musi być człowiekiem naiwnym. W chwili szczęścia zebrał przepisane przez siebie kartki i cisnął za okno. Przecież, kurwa, klucz do szyfru leży w zasięgu ręki!

– Służba!

Dwa piętra niżej, na podeście zawieszonym nad morzem, matematyk przeżuwał swoje nieszczęście. Tyle złota! Tyle złota było w zasięgu ręki, a on nie skorzystał. Trzeba było udawać, że złamał szyfr, wypisać jakieś cuda i… Oszołomiony podniósł głowę, kiedy sfrunął nań plik kartek. Zaczął je zbierać zaskoczony. Jakieś wzory, cyfry? Usiłował posegregować kartki. Co? Cooooo??? Planety krążą po kołach wokół słońca? „Obliczeń dokonał Zaan” – zauważył podpis. O żesz ty… Czym się ten kretyn zajmuje! „Ja uważam, że wszystkie planety krążą wokół słońca” – i zamaszysty podpis. A wydawał się taki rozsądny na pierwszy rzut oka. Matematyk schował karki, rozglądając się, czy ktoś go nie widzi. Ooooo, ja mu to jeszcze wyciągnę – pomyślał. – Zaraz znajdę tam milion błędów obliczeniowych i pokażę prostakowi, gdzie jego miejsce! Prowincjonalny skurwysyn nie będzie mi się tu szarogęsił.

Zaan przemierzał zatłoczone sale w poszukiwaniu astronoma. Wiedział, że ktoś tak znaczny musiał być zaproszony. I nie pomylił się. Pałacowa służba naprowadziła go idealnie.

– Ooooo… przepraszam – Zaan udawał kompletnie pijanego, co zresztą przychodziło mu łatwo. – Ach! Potrąciłem największą sławę naszej nauki! Wybaczcie panie! Wybaczcie.

– Odkąd to jestem sławą? – astronom z fałszywą skromnością opuścił głowę.

Poinstruowana wcześniej i opłacona sowicie służba oczyściła pole wokół z co większych pijaków. Zaan przysiadł, się wykorzystując wolne miejsce.

– Ja znam tą teorię! Planety wokół słońca. Genialne. Tylko Absolutny Mistrz mógł wymyślić coś takiego.

– Nooooo… poruszyłem tą sprawę w kręgu znajomych. Nie sądziłem, że wyjdzie poza ten krąg. Tym bardziej, że reakcje były delikatnie mówiąc…

– Perły przed wieprze! Geniuszu! – krzyknął Zaan, usiłując wyglądać na kompletnie urżniętego. – Mistrzu! Co za radość obcować z tobą przy jednym stole. Wina!

Golnął od razu cały kielich. Astronom nie pił, ale widać było, że za nieszczerym, skromnym uśmiechem cały promienieje:

– Tak, tak… nauka to…

– Ja też się zajmuję nauką. Ha! Ale co tam ja. Kiedy usłyszałem teorię, nie mogłem spać przez trzy noce, nie mogłem jeść, nie mogłem pić. Mistrzu, geniuszu! Na kolanach cię wielbić to mało.

– No nie, nie… Co tam… – astronom przeżywał swój najpiękniejszy dzień w życiu. – ja tak naprawdę nie uważam. Tak, pewnie nie jest. To tylko teoretyczna koncepcja, wywodząca się z czystej matematyki i paru prozaicznych, trywialnych obserwacji.