Дарагі — дорогой.
Танны — дешевый.
Сінтэтычны (штучны) — синтетический (искусственный).
Гальштук — галстук.
Насоўка — носовой платок.
Панчохі — чулки.
Шкарпэткі — носки.
Матэрыял (тканіна) — ткань.
Аксаміт — бархат.
Батыст — батист.
Паркаль, паркалёвы — перкаль, ситец; перкалевый, ситцевый.
Гузік ( [г] взрывной, как в рус. языке) — пуговица.
Камізэлька — жилет, жилетка.
Паліто з футравым каўняром, скураное — пальто с меховым воротником, кожаное.
Пінжак — пиджак.
Спадніца — юбка.
Штаны — штаны, брюки.
Пакажыце мне вунь тую блакітную блузку. — Покажите мне вот ту голубую блузку.
Хачу прымерыць цёмна-сіні і светла-карычневы касцюмы. — Хочу примерить темно-синий и светло-коричневый костюмы.
Якога колеру блузку вы хочаце? — Какого цвета блузку вы хотите?
Боты — сапоги.
Боці кі — сапожки
Гумавыя боты — резиновые сапоги
Пантофлі — шлепанцы.
Чаравнкі —ботинки, башмаки, штиблеты
Скураны, гумавы падносак — кожаная, резиновая подметка
Які размер чаравікаў вы носіце? — Какой размер ботинок вы носите^
Ці няма іншай пары з больш высокімі абцасамі? — Нет ли другой пары с более высокими каблуками?
Пакажыце мне сорак другі размер — Покажите мне сорок второй размер
Якія нумары пальчатак у вас ёсць? — Какие номера перчаток у вас есть?
Выпішыце мне, калі ласка, рахунак на гэтыя тавары — Выпишите мне, пожалуйста, чек на эти товары.
Прашу запакаваць мне вось гэтыя пакупкі разам — Прошу запаковать мне вот эти покупки вместе
Дайце мне, калі ласка, пачак самых танных цыгарэт — Дайте мне, пожалуйста, пачку самых дешевых сигарет.
Колькі каштуе тытунь для люлькі? — Сколько стоит табак для трубки?
Прашу два пачкі (дзве каробкі) запалак — Прошу две коробки спичек.
Якая цана газавай запальнщы (запальнічкі)? — Какая цена газовой зажигалки?
А ці есць каменьчыкі для запальнічкі? — А есть ли камни для зажигалки?
Я хачу набыць яшчэ дзве попельніцы (попельнічкі) — Я хочу приобрести еще две пепельницы
Ён любіць курыць кубінскія цыгары, бо яны моцныя — Он любит курить кубинские сигары, так как они крепкие
Мы хацелі б набыць дыван памерам 2X5 — Мы хотели бы приобрести ковер размером 2X5
Нам не хапае двух крэслаў — Нам не хватает двух стульев.
ТЕКСТ
Memento mori
Позняй восенню сорак трэцяга года на адным з самых спакойных перагонаў Беларускай чыгункі ўзарваўся нямецкі вайсковы эшалон.
Праз дзень, халодным, золкім досвіткам, бліжэйшую да месца катастрофы вёску акружылі карнікі. Жандары ў касках і стракатых плашч-палатках і мясцовыя здраднік і-паліцаі ў чорных, прамоклых шынялях прыехалі з райцэнтра на пяці машынах. Вёска была вялікая, але «накрыць» яе ўдалося хутка і спраўна. Як высветлілася значна пазней, уцалела толькі двое: хлапчук, які выпаўз баразной у загуменныя кусты, і дзед, што якраз заначаваў у сваяка на дальнім хутары.
Усе іншыя жыхары сагнаны былі ў той канец вёскі, дзе стаяла старая вялізная адрына, — усё, што ўцалела ад калгаснай фермы.
Зондэрфюрэр, начальнік экспедыцыі, разважыў, што прымусіць «бандытаў» капаць сабе яму — доўгая гісторыя. Значна прасцей спаліць іх у гэтай адрыне. Пакуль яго падначаленыя заганялі вёску ў трое шырокіх варот драўлянай будыніны, ён стаяў трохі збоку, на ўзгорачку, і непрыемна моршчыўся ад дзікага крыку і плачу…
Побач з ім амаль непрыкметна ўздрыгвала ад пранізлівай слаты маладая збялелая перакладчыца.
— Мы хутка скончым гэтае швайнэрай [1], і тады, фройляйн Вэра, паедзем дахаты. Будзе зноў цёпла … О так!..
Істота ў скураным паліто і белай вязанай хустцы выклікала на твар крывое падабенства службов а-інтымнай усмешкі.
Так бы ўсё і было, як бывала, аднак, зірнуўшы ў натоў п сваіх ахвяр, што набліжаліся да крайняй ад яго чорнай пячоры варот, зондэрфюрэр заўважыў знаёмага.
— Адкуль я ведаю яго?.. О! Мэншэнскінд [2], дык гэта ж той пячнік! Скажыце, фройляйн Вэра, каб яго падагналі сюды.
Печніка падагналі.
— Бі ст ду дох аўх гір, майн лібэр кэрльі[3] — засмяяўся начальнік.
Пячнік нічога не зразумеў. Ды, відаць, і не чуў. Бледны, без шапкі на лысіне, аброслы сівеючай шчэццю, ён упёрся ў немца скамянелымі вачыма і маўчаў. Толькі бяскроўныя губы перасмыкаліся, як ад нязбытнага жадання гаварыць.
Улетку ён рабіў зондэрфюрэру печы. Знайшлі яго і прывялі, вядомага на ўсю ваколіцу. Пяць раніц дзяжурны жандар абшукваў яго і кожны раз аднолькава весела знаходзіў у кішэнях майстра тое самае крэсіва, самасад і кавалак чорнага хлеба. А печы атрымаліся выдатныя.
Кухар хваліць пліту, а сам зондэрфюрэр — грубку з белай кафлі. Вось і цяпер ён ледзь не заахкаў на ўспамін аб яе гладкай цеплыні.
— Скажыце яму, фройляйн Вэра, што ён не будзе спалены. Спытайце, ён хоча жыць?
— Спадар зондэрфюрэр кажа, што вы, дзядзька, будзеце жыць. І ён пытаецца, ці вы гэтага хочаце? Пячнік толькі паварушыў бяскроўнымі губамі.
– І скажыце яму… Спытайцеся, хто ў яго там ёсць.
— Спадар зондэрфюрэр пытаецца, хто ў вас там ёсць? Там — у адрыне?
3 вуснаў у чалавека сарваліся словы:
— Там… мая… баба…
— Ен кажа, што там яго жонка.
— Скажыце яму, што жонка яго таксама не згарыць. Ён можа ўзяць яе.
— Спадар зондэрфюрэр кажа, што фрау… што жонку сваю вы можаце забраць.
Бяскроўныя губы ў сівеючай шчэці заварушыліся зноў:
— У мяне там і дачка… з малымі дзет… камі…
— Ен кажа, што там у яго ёсць дачка са сваімі дзецьмі.
— О! Мэншэнскінд! Можа, у яго яшчэ хто-небудзь ёсць?
— Спадар зондэрфюрэр пачынае выказваць нездавальненне. Ён пытаецца, хто ў вас там ёсць яшчэ?
— Скажы яму, што ў мяне там суседз і… А ты скажы, што яны сваякі…
— Ён кажа, што ў яго там многа сваякоў. А таксама суседзі.
— Суседзі?! Эс і ст обэр этвас цу ляхен![4] Можа, ён хоча, каб я аддаў яму ўсю гэтую банду? Спытайцеся ў яго апошні раз: чаго ён хоча, вар'ят?
— Спадар зондэрфюрэр пачынае злаваць. Вы, дзядзька, не дурыцеся, калі хочаце жыць. Зараз адрыну падпаляць. ён кажа, што вы, мусіць, хацелі б забраць адтуль усю банду.
Пад чорнай навіссю броваў ажылі нарэшце вочы. Губы зусім перасталі дрыжаць. Нібыта не сваю, незвычайным жэстам, пячні к узняў галаву:
— А ён што думаў? І ўсіх! Усіх добрых людзей!.. Можа, ён ім раўня — гэты твой гаспадар? Або ты, можа?. Цьфу!..
Чалавек плюнуў пад ногі, тады павярнуўся і ўжо не тым няпэўным крокам, як сюды, пайшоў да варот адрыны.
Быў нейкі момант разгубленасці, а потым зондэрфюрэр сарваў з правай рукі мокрую скураную пальчатку, адшпіліў кабуру, выхапіў пісталет і прыцэліўся…
У жудасным ляманце стрэл амаль не пачуўся.
Але пячні к упаў.
Ен яшчэ ўздрыгваў, калі яго паднялі і кінулі цераз плот, пад ногі збою аднавяскоўцаў.
Тады вароты назаўсёды зачыніліся.
І ён згарэў — адзін, хто мог бы ў той дзень не згарэць.
(Я. Брыль)
Лексический комментарий к тексту
mementomori — читается [мэмэнто моры] — латинское изречение жпомни о смерти». Напоминанне о смерти.
чыгунка — железная дорога
золкі — промозглый, пронизывающий
карні к — каратель
стракаты — пестрый
здрадні кі — предатели