Hińcz zamyślił się tak bardzo, iż przestał słyszeć rozkapryszone głosy przygodnych spirytystów i spirytystek. Wtem rozległ się tętent konia – i wszedł wysoki mężczyzna w stroju do konnej jazdy.

Cholawicki!

– Podobno przyjechała panna Maja – rzekł, przywitawszy się niemiłym, pozbawionym wyrazu głosem, nie patrząc na nikogo.

– Owszem – przyjechała – pośpieszyły z informacjami paniusie, zachwycone nową sensacją.

– Czy jest na górze?

– Właśnie, na górze jest!

– Przyjechał także pan Leszczuk – dodała Wyciskówna, jakby nigdy nic. Cholawicki skierował się w stronę schodów, ale Hińcz powstrzymał go.

– Ja właśnie idę na górą i zawiadomię pannę Maje, że ma gościa.

Chciał ją uprzedzić, a zarazem nie dopuścić Cholawickiego na górę. Ten jednak nie zwrócił wcale uwagi na jego słowa. Ciężko wstępował po schodach.

I wyszedłszy na korytarz ujrzał Maję, która stała pod drzwiami jednego z pokojów. Obok niej stał Skoliński. Sekretarz zatrzymał się, jak urzeczony.

Od chwili, kiedy pożegnał się z nią w Warszawie, cierpienia jego jeszcze się wzmogły. Świadomość, że jest stracona, że Leszczuk owładnął nią całkowicie, nie dawała mu żyć. Kiedy doniesiono mu o przybyciu panny Ochołowskiej, zaraz wyruszył do Połyki, jak przypiekany rozpalonym żelazem. Nie wiedział, że z Mają przybył Leszczuk – dopiero urzędniczka powiadomiła go o tym.

Cholawicki był już na skraju ostatecznego upadku. Maja była dlań wspomnieniem tych dni, kiedy jeszcze – bądź co bądź – zaliczał się do świata normalnego. To jeszcze zwiększało jego przeraźliwą zazdrość.

– Maja – rzekł bezdźwięcznie.

Prędko odsunęła się od drzwi.

– Kogo widzę! – rzekła z wymuszonym uśmiechem, usiłując się opanować.

Ale jego zastanowiło, że ona najwidoczniej pilnuje przed nim tych drzwi.

– Kto jest w tamtym pokoju? – zapytał.

– Chodźmy na dół!

Spojrzał na nią bystro i zamiast odpowiedzi nacisnął klamkę. Zazdrość go ponosiła.

Maja usiłowała mu przeszkodzić, ale wdarł się do pokoju. Hińcz wpadł za nim, wściekły na tę nieoczekiwaną dywersję, która w najwyższym stopniu mogła zaszkodzić choremu. Osłupiał. Łóżko Leszczuka było puste! Nie było go!

Zniknął. A otwarte okno aż nadto wyraźnie wskazywało, którędy opuścił pokój. Duży klon w pobliżu okna stanowił doskonałą drabinę.

Zapomniano o Cholawickim! Wszyscy wypadli do ogrodu narzucając w pośpiechu okrycia i rozproszyli się po lesie.

– Dokąd mógł uciec?

– Jedźmy do chłopa! – zawołał Hińcz. – Na pewno znów go tam poniosło!

Maja pośpiesznie wydała dyspozycje i wsiedli do bryczki. Sekretarz w milczeniu dosiadł konia. Nie miał pojęcia, co oznacza ucieczka Leszczuka, ani też gwałtowny pościg, któremu asystował – dla niego decydujące było wzruszenie Maji, która na widok pustego pokoju zapomniała o bożym świecie!

Galopował za nimi, ciesząc się prawie, że o nim zapomnieli – mógł w spokoju trawić swoje nieszczęście.

Dojeżdżali już do chałupy, gdy wybiegł ku nim Handrycz, roześmiany, ucieszony.

– Znowuż do mnie przyleciał! – wołał już z dala.

Jakoż Leszczuk wyszedł z zagrody i zbliżał się do nich. Wyglądał zupełnie jak pijany. Szedł chwiejnie do Handrycza, z uporem i zaślepieniem pijaka. I wtedy Maji zbrakło już sił. Rzuciła się do niego.

– Co ty robisz? Zlituj się! – wołała.

Hińcz chciał ją ukryć przed nim. Było już za późno. Leszczuk ujrzał ją.

– Znów do mnie! – krzyknął w zupełnym szale, z obłąkanymi oczami i rzucił się na nią. Złapali go. Lecz on wydzierał się z furią, niepoczytalny.

– Ona zabiła! Zabiła! Zabiła! – ryczał.

Potoczyli się na ziemię. Nadbiegła Handryczowa z postronkami. A Cholawicki przyglądał się temu z wyżyn swego konia, nie biorąc w niczym udziału.

Obezwładnili go i zanieśli do chałupy. Wówczas sekretarz zsiadł z konia i powoli zbliżył się pod okno. Mógł stąd słyszeć każde słowo.

– Niech pani odejdzie! – krzyknął Hińcz. – Pani go doprowadza do szaleństwa.

Leszczuk wybuchnął płaczem. Naraz Hińcz zbliżył się do niego i położył mu dłoń na ramieniu.

– Niech pan posłucha mnie! – rzekł z mocą. – Pan jest nawiedzony przez złego ducha! Czy pan mnie słyszy? Pan jest opanowany przez diabła!

Mając na uwadze niski poziom intelektualny chłopca, nie chciał się bawić w żadne naukowe omówienia. Nazwał to najprościej.

Odpowiedziało mu milczenie.

Lecz wtedy Hińcz, ciągle trzymając go za ramię, wyraźnie i ściśle opowiedział mu wszystko, czego dowiedział się od profesora i od Maji. Mówił wolno, starając się, by słowa dochodziły do jego świadomości.

Powiedział mu o strasznej komnacie i o ołówku – i o tym, co przeszli z nim w ostatnich czasach. Przedstawił mu całość sytuacji i powoli ręka jego puściła ramię, a zaczęła gładzić włosy nieszczęśliwego.

Czy słyszał? Czy rozumiał?

Hińcz nie miał najmniejszej gwarancji, a jednak mówił z pół godziny bez przerwy.

Leszczuk odwrócił ku niemu rozszerzone przerażeniem oczy.

– To pan naprawdę to mówi? To ja znaczy się jestem…

– Tak. Ale niech pan się nie poddaje. Walczymy o pana. Niech pan nam do pomoże.

– To ja dlatego za tym chłopem leciałem?

Odzyskał już przytomność.

– Ratujcie mnie… – szepnął.

– Niech pan wykorzysta tę chwilę lepszej świadomości. Teraz pan jest zupełnie przytomny – przekonywał go Hińcz – niech pan odpowiada na moje pytania możliwie ściśle.

– Niech pan pyta.

– Co pana tak ciągnie do tego chłopa?

– Nie wiem.

– Czy pan go znał kiedy?

– Nigdy.

– Więc pan nie wie. Ale czy pan zdaje sobie sprawę z tego, co pan robi w ta kich momentach szału? Czy pan to pamięta?

– Pamiętam – szepnął. – Tylko, że nie mogę się powstrzymać. Jakbym się upił, albo co…

– A kiedy pana to po raz pierwszy napadło? Chwilę mocował się ze sobą, zanim odpowiedział.

– Wtedy… po tym zabójstwie Maliniaka.

– A dlaczego pan zabił Maliniaka?

– Kto?!

Usiadł na łóżku.

– To ona zabiła! – zawołał i twarz mu pociemniała. – Ona! Ona!

Hińcz wstrząsnął nim gwałtownie.

– Spokojnie! – krzyknął, widząc iż chłopak znowu zapada się w ciemność. – Co pan wygaduje! Niech pan się zastanowi! Do licha, niech pan się weźmie w kupę!

– Ona mu założyła stryczek na szyję i ciągnęła przez dziurę w ścianie. Widziałem przecie – wyszeptał Leszczuk i zemdlał.

Hińcz ocucił go mokrą szmatą.

– Czy pan wie, co pan powiedział przed chwilą? Niech pan mówi dalej. Niech pan nam opowie dokładnie.

– Po co? – odparł apatycznie.

– Bo to nie ona zabiła! Panu się coś przywidziało! Może już wtedy był pan szalony?

Nie! Nie był szalony! Pamięta doskonale.

– Przecież jak wszedł do pokoju, to ona właśnie go dusiła. Założyła mu stryczek na szyję, kiedy spał, przesunęła koniec sznura przez szparę w ścianie do swego pokoju i ciągnęła. Z początku nie mógł tego zrozumieć, dopiero potem domyślił się, jak to było.

Sznur musiał być przeciągnięty dołem, szparą między ścianą i podłogą. Dom był tandetnie zbudowany, nietrudno było rozluźnić deski ściany. Naprzód wkradła się do pokoju Maliniaka, założyła śpiącemu stryczek.przeciągnęła przez szparę – potem dała mu sygnał zapałką, żeby wszedł przez okno, a kiedy wszedł, zaczęła dusić Maliniaka. To wszystko sprytnie obmyśliła – żeby było na niego. Któż by ją podejrzewał o to, jeśli on wlazł przez okno.

Hińcz potarł ręką czoło.

Czyż to było możliwe? A nuż to było możliwe. Bo przecież wszystko w tych warunkach było możliwe. A jeśli Maja także dostała się w orbitę tych mocy i w przystępie szału udusiła Maliniaka?

Ale przysiągł sobie, że w żadnym razie nie da się ponieść straszliwym ekstrawagancjom wyobraźni. Skoncentrował uwagę na faktach.

Jak to – przecież Maja mówiła mu, że nie zapalała zapałki. Skądże więc Leszczuk twierdził, że dała mu sygnał zapałką?

Jeszcze raz spytał o to Leszczuka, po czym pobiegł do Maji, która na przyzbie siedziała w męce oczekiwania.

Powtórzył jej wszystko.

– Zwariował – powiedziała. – Przede wszystkim łóżko Maliniaka stało pod ścianą przeciwległą do tej, która dzieliła jego pokój od mego. A po wtóre nie zapałałam zapałki. Któż mógł zabić, jeśli nie on? Im dłużej myślę, nad tym wszystkim, tym bardziej dochodzę do wniosku, że tu najlepsze zastosowanie miałby – psychiatra.

Maję zaczęła ogarniać rezygnacja, ale Hińcz nie dopuszczał zwątpienia. Postanowił ufać. Jeżeli oni sobie nie ufali, on postanowił ufać im obojgu.

Jeżeli Maja twierdziła, że nie zapalała zapałki, a Leszczuk twierdził, że widział przez okno światło zapalonej zapałki, to oboje mieli rację.

Jeżeli oboje posądzali się wzajemnie o morderstwo to znaczy, że żadne z nich nie zamordowało.

Cóż więc się stało? Zły duch? Ale tego imienia także nie należało nadużywać, chyba – że nie byłoby żadnego innego wytłumaczenia.

Na wszelki wypadek poprosił Maję, ażeby narysowała mu plan willi i jeszcze raz dokładnie opisała przebieg tych dramatycznych momentów.

Niechętnie uczyniła zadość jego prośbie. Nie miała złudzeń. I t samą niechęć musiał przezwyciężyć w Leszczuku, zanim zgodził się jeszcze raz powtórzyć wszystko z planem w ręku.

I wówczas okazało się, że Leszczuk omylił się w rozkładzie pokojów! Pokój Maliniaka sąsiadował z jednej strony z pokojem Maji, z drugiej – z małą sionką, w której mieściły się schody na pierwsze piętro.

Czy pan widział światło w tym oknie, czy w tym? – zapytywał po raz nie wiedzieć który Hińcz, wskazując kolejno okno pokoju Maji i okno sionki. Za każdym razem Leszczuk pokazywał sionkę.

– W tym. W jej pokoju.

– A czy łóżko Maliniaka było przy tej ścianie?

– Przy tej.

– No to pan się pomylił. To nie jest wcale pokój panny Maji.

– Mnie wszystko jedno – odparł martwo i ledwie dosłyszalnie – jeżeli we mnie coś takiego siedzi… Jeśli ja jestem…

Odwrócił się do ściany i Hińcz już nic z niego nie mógł wydobyć.