— Лаўку будзем зачыняць.

Запольская здзіўлена паглядзела яму ў вочы.

— Вам не шкада?

— Зробім новую… на Захар’еўскай. Я ўжо знайшоў добрае памяшканне… Запішам усё на вас… Будзеце адзінай уласніцай.

Ажур хацеў надзейна і добра ўкласці грошы. Сам ён увесь час быў пад прыцэлам і жыў, галоўным чынам, у дарозе. Яму было важна аддаць усё вернаму чалавеку і стварыць сабе надзейную апору на будучыню. У Запольскай ён убачыў тое, пра што часта марыў у сваім нікчэмным, беспрытульным жыцці — добрую і надзейную жанчыну, на якую заўжды і ва ўсім можна разлічваць.

Праз два тыдні на Захар’еўскай вуліцы адчынілася крама канцылярскіх тавараў. Ад цацак адмовіліся. Законнай уладальніцай крамы была Запольская. У дапамогу яна ўзяла прадавачку, некваліфікаваную дзяўчыну, якую хутка ўвяла ў курс справы. Цяпер яна магла днём выходзіць з крамы, каб вырашыць працоўныя пытанні ў горадзе. Пры краме — ззаду — была двухпакаёвая кватэра з кухняй.

Ажур усё яшчэ жыў у гатэлі. Праз тыдзень пасля адкрыцця новай крамы Запольскай ён увечары прыйшоў да яе ў кватэру. Папрасіў, каб яна зрабіла яму гарбаты. А перад сыходам уручыў металічную скрыначку.

— Тут пяць тысяч рублёў залатымі царскімі манетамі. Добра схавайце гэта. Найлепш у падвале, у калідорчыку.

На шматку паперы ён намаляваў ёй месца. Запольская адразу ж зразумела, дзе гэта.

— Добра, — сказала яна. — А што вы збіраецеся рабіць?

— Заўтра еду на тыдзень у Смаленск.

— Гэта небяспечна, — сказала Запольская,  — Там мяжа… Бальшавікі…

Ажур усміхнуўся.

— Я спраўлюся… Трэба ратаваць калегу… Верны друг…

Ажуру было прыемна ў таварыстве гэтай разумнай, добрай дзяўчыны, якая злёту яго разумела і якой ён так давяраў, што не толькі грошы, але і жыццё сваё, не вагаючыся, аддаў бы на захаванне. Кватэрка была ахайная, утульная, і ён так добра тут пачуваўся.

Развіталіся яны досыць позна. Ён ведаў, што мог бы застацца з ёю. Нават спаць з ёю разам — як з каханкай. Але ён занадта паважаў яе і сябе, каб паставіцца да гэтага шаблонна. Тое, што купляюць сэрцам, цэніцца асабліва дорага.

Баран — быццам бы яны змовіліся — за свае грошы таксама набыў золата. Ён не верыў у аўтарытэт ані банкаў, ані ўрадаў, што бяруць на сябе адказнасць і гарантуюць плацежаздольнасць. Але і Паўлінцы грошай не аддаў.

Увечары ён падышоў да будкі Мілага і пасунуў яе ўбок разам з сабакам, нажом выкапаў у зямлі ямку і паклаў туды старанна закаркаваную алюмініевую нямецкую біклагу, у якой былі манеты. Зямлю прытаптаў. Падмёў навокал і вярнуў будку на месца. Пагладзіў сабаку.

— Сцеражы, Мілы… Табе аднаму веру…

Паўлінцы Баран падарыў прыгожы залаты гадзіннік з бранзалеткай. Яна была ў захапленні і горача яму дзякавала, адначасова распытваючы:

— Работа была, Алічак?

— Не, я купіў.

Больш ён ёй нічога не сказаў. А грошы даваў не шкадуючы.

Толькі Ясь нідзе не мог прыткнуць грошы. Ён хаваў іх па розных кутах: на гарышчы, у прыбудовах. То лічыў, то збіраў разам, то дзяліў на часткі і хаваў у розных месцах. Накупіў сястры, маці і Марусі розных дарагіх рэчаў, але большай сумы нікому даць не мог, баючыся выклікаць здзіўленне.

Урэшце яму прыйшоў у галаву дзядзька Жардонь. Ясь пайшоў да яго. Той мыў у балеі бутэлькі. На продаж.

— Бачу, дзядзька, вы ў вялікі гандаль выбіліся, — пакпіў з яго Ясь, карыстаючыся стылем самога Жардоня. — А можа, вы, дзядзька, аптэку адкрываеце або рэстаран?

— Табе якая справа?

— Ніякай… Хачу да вас у супольнікі пайсці.

— То закасвай рукавы і шкрабі бутэлькі.

— Я рук мачыць не люблю. Гэта для баб і старых праца.

— Ты што, кпіць прыйшоў?.. Зараз я цябе па-кітайску бласлаўлю.

— Я параіцца прыйшоў. Вы мне, дзядзька, калісьці пра таго чалавека расказвалі, што пад Воршай жыве. Які сам і не д’ябал, але з д’яблам справы мае.

— Што ты вярзеш?

— Вы, дзядзька, не перапыняйце. І нібы той малойца ад д’ябла можа грошы мець, колькі заманецца яму.

— Ну?

— Дык вось я сам з д’яблам пазнаёміўся, і ён мне даў шмат грошай.

— Насміхаешся, смаркач!

— Вось, калі ласка!

Ясь пачаў даставаць з кішэні тоўстыя пачкі купюр. Дзядзька перастаў мыць бутэлькі і ўважліва назіраў за сваяком.

— І чаго табе трэба?

— Я хачу, каб вы нейкі інтэрас прыдумалі, каб грошы не марнаваліся. Мне трэба маму і Гэлю забяспечваць. Разважце, дзядзька. Я па інтарэсах не вялікі спецыяліст.

Пачалася сур’ёзная размова.

Праз тыдзень на Залатой Горцы, у Каменным завулку, дзядзька купіў на імя Ясевай маці невялікі дамок з садам. А на плошчы ля Коннага рынку паўстаў новы рэстаран. Уладальнікам і дырэктарам там быў Жардонь. Капыльскі Бусел цяпер набраўся важнасці і красаваўся за прылаўкам не першакласнага, але добра размешчанага і адразу ж паспяховага рэстаранчыка. Прыбытак вырашылі дзяліць напалам. Гэта задавальняла і Яся, і Жардоня.

— Праз год у цябе гэтая лаўка быццам задарма купленая будзе! — сказаў дзядзька хлопцу.

Такім чынам разышлася і знайшла прытулак каса Цэнтрхарчзабкама.

Каменны завулак адрозніваецца ад іншых вуліц і завулкаў Менска тым, што там не знойдзеш аніводнага каменя. Калі бабам увосень патрэбна было чымсьці прыціснуць у бочцы агуркі ці капусту, яны ішлі далей, часам нават за горад.

Дом, які Ясь пасля нарады з дзядзькам купіў для маці, быў даволі прыгожы. Ён складаўся з трох пакоікаў і кухні. Будынак быў амаль новы. На падворку стаяла некалькі пабудоў і студня. Дамок быў размешчаны крыху далей ад вуліцы. Яго аддзяляў ад яе гародчык з кветкамі. Ззаду сад: з дзясятак маладых пладовых дрэваў. І з-за іх віднеў шэры мур могілак. У месяцовыя ночы нябожчыкі сядалі там і пра штосьці шэптам раіліся. Так казалі жыхары завулка.

Ясева маці, на імя якой ён набыў дамок, цалкам перарадзілася. Цяпер яна пазбавілася даўніх і такіх непрыемных матэрыяльных клопатаў. Стала гаспадыняй ва ўласным доме. Ясь купіў ёй карову. Яна завяла курэй і адкормлівала двух парсючкоў. Цэлымі днямі яна нястомна завіхалася дома і ў двары. І калі б не перажыванні за сына, які, яна так думала, заняты гандлёвымі аперацыямі, зусім не дбае пра сваё здароўе, усё наогул было б цудоўна.

А вось Ясева сястра, Гэля, была вельмі незадаволеная зменай месца пражывання. Яна прызвычаілася жыць у прахадным двары каля шумнай вуліцы. Гэля была ўжо зграбнай, прыгожай дзяўчынай, і жыццё захапляла яе. Яго падманлівы і мізэрны бляск. Ясь адчуваў сябе ейным апекуном. Некалькі разоў ён даваў ёй грошы на адзенне і абутак. А неяк сказаў:

— Калі табе штосьці спатрэбіцца, кажы мне. Але памятай, што калі спаскудзішся з нейкім смаркачом, то я і яму, і табе зубы павыбіваю.

Гэля крыўлялася ў адказ. Часам паказвала язык. Але брата супакоіла, аднойчы сказаўшы:

— Ты не думай, што я дурная такая! Я ведаю, чаго хлопцам трэба! Я сабе такога знайду, што мне пантофлікі цалаваць будзе. Каго выберу, за таго замуж і выйду.

А вось з рэстаранам у дзядзькі Жардоня было горш. Ясь уваліў у яго дзве трэція грошай, што атрымаў як долю з узятай скрынкі. А прыбытку не было ніякага. Дзядзька заняўся павелічэннем памяшкання і ўсе грошы ўбухваў туды. Неяк хлопец сказаў Жардоню:

— А дзядзька мяне хораша абуў. Мы павінны былі з гэтага залатыя горы мець, а тут і на хлеб не будзе.

— Дай крыху часу, — тлумачыў дзядзька. — Убачыш, які будзе даход. Табе гарыць? Грошы трэба? Скажы. Атрымаеш, колькі хочаш. Інтэрас твой, толькі я ім займаюся і жыву з гэтага. Не падабаецца табе — прадам. Яшчэ і прыбытак атрымаеш.

— Рабі, як хочаш.

І дзядзька рабіў дзівосы. Прывёз музыкальную машынку. Усталяваў лядоўню. Купіў новы буфет. Пашырыў кухню. І насамрэч рух у рэстаране ўздымаўся. Але ўсе даходы ішлі толькі на ўдасканальванне ўстановы.

Ясь і далей жыў на Захар’еўскай, у доме нумар 157. Ён заставаўся там з многіх прычын. Перш за ўсё адчуваў, што аднойчы «засыплецца», таму не хацеў падстаўляць сям’ю пад вобшук і следства. Акрамя таго, пачаўшы жыць самастойна, ён вызваліўся з-пад маўклівага кантролю маці. Яму не трэба было хапацца за розныя хітрыкі, каб схаваць сваю сапраўдную прафесію. І суседам тут быў ягоны настаўнік і супольнік — Баран.