— Ядзька, хадзем дадому, бо горш будзе!

Адступаючы, Ісай натыкнуўся на Парадка. Той адпіхнуў яго рукой і паклаў скрыпку. Пасля ўзяў з падаконня бутэльку гарэлкі і выцяў ёю Ісая па галаве. Пляшка разляцелася на кавалкі, засыпаючы шклом падлогу. Ісай адступіў. Гэты ўдар яму аніяк не пашкодзіў, толькі твар стаў мокры. Здзіўлены, ён павярнуўся да Парадка.

— Нашто ж вы мяне пляшкай цюкнулі?

— А што мне, кулаком цябе цюкаць? Мая рука для скрыпкі, а не для тваёй хамскай морды.

Але насуперак сваім словам Парадак маланкавым ударам ляснуў Ісая ў сківіцу. Хуліган захістаўся. Хацеў ударыць Парадка, але той спрытна ўхіліўся. Тады збоку з’явіўся Мангол. Схапіў у паветры занесеную для ўдару Ісаеву руку і жалезным хватам узломшчыка закруціў яе за спіну. Пасля павёў Ісая да выхаду. Там Пецька Бык схапіў яго ззаду за каўнер і вывеў з сенцаў на ганак, дзе яго скінулі з прыступак.

Ісай падняўся з зямлі і хутка выйшаў на вуліцу. Пецька Бык выйшаў за ім. Было зусім светла, таму пры святле месяца ён бачыў, як Ісай таропка сыходзіць. Тады Бык вярнуўся ў кватэру.

— Што гэта за гарлапан? — спытаў Жаба. — Злодзей ці фраер?

— Такі сабе люй[30], — сказаў Філіп. — У коней сняданкі крадзе.

— У кічы сядзеў?

— Сядзеў раз за балею, раз за мяшок аўса…

Адгукнуўся Моркаўка:

— Гэта такі варуга, што на сметнік «скокае», а шухерны яго крысом прыкрывае.

— Але здаровы, як конь, — дадаў Мангол.

Кася была абураная і доўга не магла супакоіцца. Ну, заваліўся, халера! Як казёл у агарод!

— І атрымаў, як казёл, — сказаў Свабода. — Пры сацыялістычным ладзе такіх тыпаў сярод нас не будзе.

Жаба крыва ўсміхнуўся:

— Так. Кіраваць будуць чрэзвычайкі. Толькі тады яны выплывуць.

Перапыненая забава гладка пайшла далей. Настрой ані ў кога не сапсаваўся. Толькі Філіпу непрыемна было згадваць намёкі на ягоную лысіну.

Тым часам Ісай гнаў, што шалёны, па Камароўцы, па Лагойскім і Барысаўскім тракце. З учорашняга крадзяжу ў яго засталося яшчэ шмат грошай, і цяпер ён валодаў саліднай сумай.

Сябрукоў сваіх ён застаў абсалютна п’янымі. Ісай сказаў, што спердаўскія злодзеі зневажалі іх усіх і пагражалі ім. Гетман заклікаў помсціць. Горача прамаўляў. Наймацней хіліў да таго, што злодзеі баламуцяць дзяўчат з іх раёна. І гэта — разам з алкаголем — падзейнічала пераканаўча. Чацвёра Ісаевых сябрукоў вырашылі не даваць сябе ў крыўду. Узброеныя многімі літрамі гарэлкі на кожнага і клятвай, што пасля расправы з ворагамі яны вып’юць яшчэ, камароўскія хуліганы рушылі ў прадмесце вербаваць за гарэлку сваіх давераных дружбакоў, каб помсціць за зняважаную годнасць раёна. Дамовіліся, што разам з завербаванымі ўсе сустрэнуцца ў Бондараўскім завулку. Хуліганы ахвотна рушылі збіраць баявыя групы.

Праз гадзіну Бондараўскім завулкам шпацыравала некалькі груп. Чакалі Ісая. Урэшце, ён з’явіўся: потны, расхрыстаны, ужо амаль цвярозы. З ім прыйшло шасцёра. Разам сабралося сямнаццаць камароўскіх хуліганаў. Некаторых не засталі дома. Але палічылі, што і тых, хто ёсць, будзе дастаткова. Тым больш што ўсе мелі кіі і збіраліся застаць гасцей Кацярыны Сперды знянацку.

Ісай павёў сваю банду на ставок непадалёк. Кожны атрымаў па бутэльцы гарэлкі. Усе пачалі піць, закусваючы кавалкамі кілбасы. Пасля Ісай падняўся і, ікаючы, пачаў урачыстую прамову:

— Браты! Вы ведаеце мяне, а я — вас… Ну, нічога… Жывём як жывём, але свае са сваімі… Так ці не?.. А тут раптам улазяць гэтыя хойракі і жыць не даюць… Каб гэта былі свае, камароўскія… А то навалач з усяго свету… усіх дзяўчат збаламуцяць… Нам адныя шлюндры засталіся… Усе лепшыя работы забралі. Так ці не?..

Раздаліся галасы:

— Ну так…

— Правільна з гэтымі ксютамі. За імі не дабярэшся.

— Нашы бабы — для нас…

Ісай вёў далей:

— Заўжды нас зневажаюць… Паўсюль заступаюць дарогу… Ёсць нагода парадак у іх навесці.

— Добра!.. Хораша!.. Цудоўна! — захапляўся Вугор, вядомы сваёй любоўю да боек.

— Уціхамірым гэтых жыганоў! — змрочна сказаў Бузыга, чорны, як камель старога дрэва.

— Хай яны нас шпанюгамі не называюць! — дадаваў імпэту Стасік Свістала, таксама былы мяснік.

Словам, таварыства для гэтай акцыі сабралася адпаведнае Ісаю. Гарэлка ўзняла іх баявы дух. Таму ўсе пачалі пагражаць злодзеям, да якіх амаль у кожнага былі прэтэнзіі.

Рушылі да кватэры Кацярыны Сперды. На падыходзе пачулі гукі полечкі. Госці пакуль не танчылі. Гэта граў Парадак, карыстаючыся тым, што з’явіўся ўрэшце гарманіст Папугай, яшчэ асавелы з папярэдняй палойкі. Нават сон яго не падмацаваў. Таму Парадак хацеў яго разварушыць. У белых нагавіцах і зялёным пінжаку Папугай выглядаў камічна. Ён быў абсалютным антыподам панурага скрыпача.

Каля дома Ісай затрымаў дружбакоў.

— Чацвёра са мной унутр, а рэшта чакае ў сенцах і пад вокнамі. Як трэба будзе біць, то біць! Жыганоў не шкадаваць!

І ў таварыстве чатырох хуліганаў ён увайшоў у сенцы Спердзінай кватэры. Уваліўся ў пакой і сказаў Парадку:

— Граць перастань, бо не ўмееш: пачнеш полечкай, а скончыш абэркам.

Пасля падышоў да стала і сказаў Ядзі:

— Выходзь адсюль! Хутка! Вы, Афрыканкі, таксама. Бо зараз мы тут парадак зробім!

Кася Залатая Труба падарвалася з месца:

— Пойдзеш ты адсюль ці не, мярзотнік?!

Злодзеі, убачыўшы, што за Ісаем ідзе яшчэ некалькі чалавек і збіраецца на скандал, пачалі ўставаць з-за стала.

Кася гарланіла:

— Нашто ты мне забаву псуеш?!

— Я табе дам забаву, шлюха! — зароў Ісай.

Ён схапіў вазон з фікусам і кінуў яго аб стол. Раздаўся трэск. Зазвінела шкло. Палопаліся пляшкі. А Ісай кідаў наступныя гаршкі з кветкамі. Яго схапілі за рукі. Тады Ісаевы дружбакі падскочылі на дапамогу.

— Ого, вечарынка з кветкамі! — крыкнуў Янка Залаты Зуб, сіфонам з содавай ён садануў у башку бамбізаватага Бузыгу, які зваліў з ног Моркаўку і схапіў за горла Пецьку Быка.

Бузыга, быццам мяшок з мукой, рухнуў на падлогу. Шалёным ударам галавой у нос і зубы Баран паваліў на зямлю другога хулігана. Пасля заўважыў, што скрыпач Парадак жалезнымі рукамі душыць Ісая, таму кінуўся яму на дапамогу і схапіў хулігана ззаду за каўнер пінжака. Удвох яны прыціснулі яго да акна. Ісай біў і пінаў Парадка, але той не пускаў. Тады Філіп Лысы схапіў Ісая за ногі і падняў іх угару. Лопнулі рамы, і Ісай цяжка рухнуў на зямлю. Там яго сустрэлі ўдары сяброў. Яны пільнавалі пад вокнамі і не ведалі, што гэта іх правадыр. Ісай ускочыў на ногі.

— Хлопцы, унутр! Валіце кіямі!

Праз некалькі хвілін бяседны пакой быў зруйнаваны. Усё было пабіта, паламана, падзёрта. Пад напорам зацятай бойкі звінела шкло. Хуліганаў было сямнаццаць. Злодзеяў, разам з Парадкам і Папугаем, адзінаццаць. Але злодзеі біліся смялей і спрытней. Акрамя таго, ім дапамагалі жанчыны. Кася Залатая Труба шалела і пакідала спусташэнне, што тая віхура. Яна біла гаршкамі з кветкамі, пляшкамі, кусала і драпала. Скрываўленая, з ускудлачанымі валасамі, яна лютавала і траілася ўваччу. Тоська Сарока, абсалютна спакойная, толькі бледная, трымала ў руках два відэльцы: адным яна абаранялася ад атакі, а іншым біла ў спіну і рукі сплеценага ў ком з Ясем хулігана. Той зароў з болю, выпусціў хлопца і кінуўся на Тоську. Дзяўчына ўбіла яму відэлец у вока. Хуліган адной рукой схапіўся за вока, а другой магутным ударам у сківіцу кінуў Тоську на падлогу. Ён кінуўся на яе, рыкаючы ад болю і злосці. Тады Ясь падфутболіў нагой яму ў твар. Хуліган бокам споўз на падлогу. Тут Ясь атрымаў удар кіем ззаду. Ён абярнуўся да сцяны і падставіў руку пад другі ўдар, спрабуючы абараніць галаву. Сам ён брыкнуў нападніка нагой у прамежнасць. Хуліган адпусціў кій і асеў на падлогу. Нават слабенькая Лёля Ландыш дапамагала злодзеям у бойцы.

Раптам пагасла лямпа, і пакой патануў у цемры. Адразу ж пасля бліснула святло кішэннага ліхтарыка і грымнуў стрэл. Пачуўся гучны, упэўнены голас:

— Хто не быў на вечарынцы, прэч з кватэры; бо буду страляць у кожнага чужога.