Po prawdzie ta powszechna panika i gremialna migracja zdawały się Smithowi reakcją cokolwiek przesadzoną; ale jaka właściwie jest odpowiednia reakcja na przerobienie przez terrorystów stolicy kraju w napromieniowane cmentarzysko błota i betonu? Zwłaszcza, że przecież i przed wybuchem Moskwa stanowiła jeden wielki obóz uchodźców z ESW, dodatkowo zatłoczony przez niespodziewanie tu przerzucone w związku z groźbą Wyżryna jednostki Armii Czerwonej i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Pierwsze szacunki liczby zabitych mówiły o czterystu tysiącach; jako żywe trupy klasyfikowano dalszych dwieście; a dwakroć tyle było rannych.

Wyżryn sam zaproponował wywiad i Smith z kołpakiem na głowie przeprowadził z pułkownikiem długą, transmitowaną na żywo na cały świat rozmowę, w której powtarzał bodaj wszystkie przytoczone przez siebie wcześniej w ich prywatnych dialogach argumenty. Xavras, nie ogolony, w wojskowej kamizelce khaki nałożonej na czarny sweter, w zawadiackim berecie na głowie, z rękawiczkami na czerwonych dłoniach, spokojny, bardzo poważny, odpowiadał, nie unosząc się, nie ironizując, nie wyrażając dumy ani skruchy; od początku do końca jechał twardo na nucie patetycznego patriotyzmu, Polska, Polska i Polska, wyliczał doznane krzywdy, przedstawiał ogrom cierpień i strat, akcentował mnogie niesprawiedliwości; skupiony, patrzący w czarne ślepia obiektywów kołpaka, nie krzywiący warg, nie mrugający, nie odwracający wzroku nawet na grzmot pioruna i blask błyskawicy, bo rozmawiali w plenerze, zmierzchało. Xavras siedział na głazie, za plecami miał straszne nadmoskiewskie niebo, jakiś mur złego mroku, na którym łyskały w burzowym świetle brudne plamy fioletu, czerwieni i żółci, zaczął padać deszcz, a on mówił dalej i wtedy Smith – który w tym momencie nie był Smithem, lecz oczami i uszami miliardów telewidzów – naprawdę pokochał Nieuchwytnego Xavrasa Wyżryna, pokochał go dawno zapomnianą, dziką, dziecięcą, sięgającą swym gorącym drżeniem szpiku kości miłością, jaką nastolatki, z całą właściwą im radosną irracjonalnością, darzą swych celuloidowych idoli, gdy wciśnięci w fotele, osłonięci ciepłym półmrokiem sali kinowej, chłoną z ekranu każdy gest, każde słowo, każde drgnięcie mięśni swych osobistych bogów. Być może Xavras wiedział, co czyni, być może był świadom znaczenia chwili; a może po prostu wypełniał instrukcje Jewrieja. To nie miało znaczenia; ważny był efekt, a efekt był wprost porażający. Oto objawił się światu nowy anioł, nowy demon, Aryman zemsty, Baal atomu, Alastor sprawiedliwości historycznej; sięgał do umysłu każdego człowieka z ekranu telewizora, a ponieważ nie był niczym nowym, stanowił jedynie przypomnienie odwiecznego, reinkarnację niezmiennego, przyjmowali go z ochotą, pozwalali mu wejść do swych serc, a tam zaczynał rosnąć.

Jechali tymi rozklekotanymi ciężarówkami przez krainy chaosu dzień za dniem, noc za nocą; Smith siedział skulony, ze skrzatem w uchu, i słuchał. Rodziła się nowa religia. Oczywiście była to religia końca dwudziestego wieku, więc nie przypominała w niczym dobrych, starych religii z czasów prawdy i wyrzeczeń. W Los Angeles szesnastoletni sierota oblał się benzyną i podpalił na środku Bulwaru Zachodzącego Słońca, wykrzykując przez ogień imię Wyżryna. Najpierw w Niemczech, potem we Francji, potem w Stanach, potem na całym świecie pojawiły się T-shirty z nadrukowanym kadrem z owego wywiadu Smitha: wyprostowany Xavras w swym militarnym odzieniu, z rękoma złożonymi symetrycznie na kolanach, wzrokiem wbitym w patrzącego, a za nim Armageddon, czarnosine jelita burzy, orgazm Zwierzęcia. Nieuchwytny Xavras z Johnem Fourtree w roli głównej ponownie wszedł do rozpowszechniania kinowego. Pojawiły się pierwsze piosenki – liryczne ballady i ciężkie suity dark rockowe (Widziałem terrorystę… miał oczy zdradzonego kochanka. To są ludzie zakochani w Słowie -jak oni myślą? jak nienawidzą? jak myślą? -ja nie wiem, nie rozumiem, to matematyka nieskończoności: ideał minus krew niewinnych, płacz matek, dzieci w strzępach – nadal daje ideał. Jak oni myślą, ci terroryści o oczach zdradzonych kochanków…? Oni mają do świata jakiś wielki żal – widać go w tych oczach – ten żal, że świat jest jaki jest, a oni chcieliby innego, idealnego, ich. To są ludzie zakochani w Słowie; widzą je, słyszą, czują, mają wiarę, wiarę życia i śmierci, a śmierć nieważna, tylko ideał – ojczyzny, człowieka, sprawiedliwości… Krwawi święci WCN-u, ci terroryści o oczach zdradzonych kochanków – jak ja im zazdroszczę…) i dyskotekowe stroby (Xavrasxavrasxavrasxavrasxavrasxaurasxavras-Wyyżryyyyn!!), pierwsze wiersze i obrazy, mniej lub bardziej abstrakcyjne; a od artykułów i opracowań naukowych o Xavrasie puchły gazety – programy telewizyjne stały się zaś wręcz monotematyczne. Na sztachety ogrodzenia sydneyowskiego konsulatu Federacji Rosyjskiej ktoś nocą powbijał sześćdziesiąt sześć nowo narodzonych kociąt. Napis na chodniku obok: „Dla Xavrasa". W Kalifornii zarejestrowano Pierwszy Kościół Czarnego Wyżryna. W naściennych malunkach ulicznych zaczęły dominować barwy biało-czerwone. XAVRAS FOREYER. WYZHRYN RULES. HERĘ COMES XW! WYZHRYN OR DEATH. FM A POLE! Fala pogromów na emigrantach polskich i rosyjskich szła przez świat. Już kilkadziesiąt niemowląt nosiło imiona Xavras. Liga Narodów ogłosiła Wyżryna ludobójcą i zbrodniarzem wojennym. Pięć tysięcy osób, głównie młodzież, demonstrowało przed jej siedzibą. „Wolność dla Polski!" „Xavras jest zemstą za wasze grzechy, panowie politycy!" „Powiesić skurwysyna!" „Bierz mnie, Xavras, jestem twoja!" Ktoś przysłał bombę do nowojorskiej centrali WCN. Rodzinie lana Smitha przydzielono policyjną ochronę. Rękawiczki w kroju podobne do tych, w których Wyżryn zakatował generała Sierioznego, przyjęło się nazywać xavraskami; sprzedaż, rzecz jasna, rosła w nieprawdopodobnym tempie. Weszły do użycia także czarne jak noc prezerwatywy z biało-czerwonym logo AWP ze srebrnym orzełkiem. FUCK ME, XAVRAS!

Smith telepał się na pogrążonej w półmroku, przykrytej ciemnym brezentem platformie skradzionej ciężarówki; jednym uchem słuchał jęków i narzekań Morze Wydało Zmarłych, którego już trzeci dzień straszliwie bolał ząb (próbował go samodzielnie wyrwać za pomocą nylonowej nici, ale tylko wargi sobie pociął), a drugim jednostajnego szeptu skrzata. Musiał poświęcić kilka godzin, aby z owych wielokrotnie sprzecznych ze sobą doniesień poskładać jeden w miarę spójny obraz sytuacji. Pomimo że Krepkin wraz z kilkoma ministrami, ukryci w podkremlowskim bunkrze, szczęśliwie przeżyli wybuch bomby, ostateczny chaos opanował całą Federację. Ciągłość łańcuchów przekazywania rozkazów została przerwana w wielu miejscach i Armia Czerwona zachowywała się jak kurczak z odciętym łbem, to znaczy miotała się bezmyślnie naokoło i bluzgała krwią. Doszło nawet do drobnych potyczek pomiędzy poszczególnymi jej oddziałami stacjonującymi w ESW lub przy jej granicy. Taka okazja nie zdarza się często i nikt nie chciał jej zmarnować: z dnia na dzień na terenie całej Strefy wybuchły walki, ruszyły nowe ofensywy, armie podziemne powychodziły na światło dzienne. Dzidziuś z Brońskim o mało co nie zdobyli Krakowa; Babodupcewowi urwało stopę i zmienił się głównodowodzący obroną. W ręce AWP przeszły: Gdańsk, Olsztyn, Toruń, Kowno, Brześć, Grodno, Zamość, Lwów i Przemyśl, walki o kilkanaście dalszych miast trwały. Dywizje Ałmasowa, Rudy, Gajnicza i Jawlicziusa oderwały się od Prus Wschodnich, w których cieniu dotychczas się chroniły, i ruszyły wesprzeć powstanie Finów, Szwecja bowiem złamała dopiero co podpisane porozumienie z Rosją i przeprowadziła dwa jednoczesne desanty morskie, jeden w Zatoce Oneskiej, drugi w Zatoce Fińskiej, wskutek czego dopiero co odbudowany po atomowej zagładzie Petersburg znalazł się w kleszczach wrogich wojsk; Szwedzi na dodatek dawali gwarancję Litwie i Estonii, których samozwańcze rządy na takie dictum czym prędzej wyszły z ukrycia i proklamowały powstanie wolnych republik. Posmiertcowowi zaś w zadziwiający sposób wszystko leciało z rąk. Usiłował przeprowadzić naloty dywanowe na zbuntowane miasta, ale na skutek plagi dezercji, usterek technicznych oraz niesprzyjającej pogody odbyły się tylko dwa, a i w nich zanotowano po stronie rosyjskiej straty w ludziach i w sprzęcie. Następca Babodupcewa, niejaki Pincow, wydawszy rozkaz wysadzenia Wawelu w powietrze, przekonał się, że dziewięćdziesiąt procent ładunków wybuchowych rozmontowali i sprzedali za wódkę Polakom jego właśni żołnierze. Kochanowski dorwał się do radiostacji i ni z tego, ni z owego ogłosił, że on z tym wszystkim nie ma nic wspólnego, że go Ruscy zmuszali, że jeśli nie on, to byłby na pewno ktoś gorszy, że sytuacja była, jaka była, sami wiecie, że on chciał dobrze i że w ogóle jest przecież patriotą. I chyba nawet uszłoby mu wszystko na sucho, ale zaczął coś rozkazywać Dzidziusiowi, Dzidziuś się wkurwił i rozstrzelał Kochanowskiego. W serwisach informacyjnych wiadomości z ESW walczyły o lepsze miejsce z relacjami z ruin Moskwy i okolic oraz trasy przejścia radioaktywnej burzy. Burza szła na Rybińsk, Wołogdę, Totmę, Kotłas, Żelaznodorożnyj, nad Timan: kolejne miliony uchodźców. Sytuacja robiła się tragiczna, bo tu nie tylko dachu nad głową i lekarstw brakowało, ale i jedzenia, i wody, bo chociaż bez przerwy lało, ludzie bali się pić deszczówkę. Oczywiście, z miejsca ruszyły konwoje pomocy humanitarnej, pod egidą Ligi Narodów, Czerwonego Krzyża, przeróżnych Kościołów i fundacji; nie było mowy o transporcie naziemnym (żadnemu konwojowi nie udało się dotąd przejechać bezpiecznie przez ESW, a nie znalazło się państwo chętne do przydzielenia mu teraz zbrojnej eskorty), ani wodnym (z uwagi na szwedzkie desanty), toteż rychło zapadła decyzja o stworzeniu mostu lotniczego Berlin-Riazań. Błąd Posmiertcowa polegał na tym, że zawahał się i nie rozkazał zestrzelić pierwszych transportowców, które pojawiły się na rosyjskim niebie. Potem było już za późno. Cudzoziemcy przeprowadzili inwazję najpierw na szpitale i punkty pierwszej pomocy, później obozy tymczasowe, wreszcie przejęli kontrolę nad ruchem na drogach dojazdowych do miejsca katastrofy, czyli, jakby nie było, stolicy państwa; po prawdzie to oni tę kontrolę po prostu stworzyli, bo przedtem był tylko chaos i całkowita blokada – ale skutek ten sam. Reporterzy telewizyjni, dziennikarze prasowi i radiowi, naukowcy wszelkiej maści – cała ta zgraja rodem z wieży Babel w mgnieniu oka rozlazła się po całym stołecznym okręgu i okolicy. Posmiertcow, który nie był głupi i wiedział, co jest najważniejsze, odwołał swoje niedawne rozkazy i zaczął z powrotem przerzucać wojsko na granicę rosyjsko-chińską oraz Kaukaz: Pekin, co prawda, jeszcze się nie ruszył ani nawet nie odezwał, ale Syn Mahometa już pospieszył skorzystać z tej samej okazji, z której korzystali wszyscy watażkowie w ESW, i rozpoczął nową ofensywę.