— Майстар Дзік, — сказаў Бенет, — я б ахвотна вам здаўся, але сумленне не дазваляе — я павінен выканаць свой абавязак. Хай дапамогуць нам святыя!

З гэтымі словамі ён паднёс да рота ражок і затрубіў. Надышла невялікая замінка. Пакуль Дзік, баючыся за дам, марудзіў пачынаць бой, маленькі атрад Хэтча кінуўся да зброі і выстраіўся да кругавой абароны — спіна да спіны, рыхтуючыся да адчайнага супраціўлення. У час гэтай сумятні Джаана падхапілася і стралой памчалася да свайго каханага.

— Я тут, Дзік! — закрычала яна, схапіўшы яго за руку.

Дзік усё яшчэ вагаўся. Ён быў малады і не прывык да непазбежных жахаў вайны; пры думцы аб старой лэдзі Брэклі словы каманды засядалі ў горле. Яго воіны пачалі праяўляць нецярпенне. Некаторыя з іх клікалі яго па імені, іншыя пачалі страляць, не чакаючы загаду. І першая ж страла паваліла беднага Бенета. Тут Дзік ачухаўся.

— Наперад! — крыкнуў ён. — Страляйце, хлопцы, і не высоўвайцеся з кустоў! Англія і Йорк!

Але ў гэтае імгненне ў начной цішыні раптоўна пачуўся глухі стук мноства капытоў аб снежную дарогу, які набліжаўся з неверагоднай хуткасцю і рабіўся ўсё гучнейшым, і рогі затрубілі ў адказ на заклік Хэтча.

— Усе сюды! — ускрыкнуў Дзік. — Хутчэй да мяне, калі вы даражыце жыццём.

Але яго пешыя воіны, якія разлічвалі на лёгкую перамогу, былі заспеты знянацку; адны яшчэ марудзілі, іншыя кінуліся бегчы і зніклі ў лесе. І калі першыя коннікі кінуліся ў атаку, ім удалося закалоць толькі некалькі воінаў, якія адсталі; большая ж частка атрада Дзіка растварылася пры першых гуках, што абвясцілі аб набліжэнні праціўніка. Дзік стаяў, з горыччу гледзячы на вынікі сваёй неразважлівай і неабдуманай адвагі. Сэр Дэніэл заўважыў яго вогнішча. Ён рушыў да яго са сваімі галоўнымі сіламі, каб атакаваць праследавальнікаў або абрынуцца на іх з тылу, калі яны адважацца напасці на лагер. Ён дзейнічаў, як вопытны правадыр, а Дзік вёў сябе, як гарачлівы хлапчук. І вось у маладога рыцара не засталося нікога, акрамя каханай, якая моцна трымала яго за руку. А ўсе яго воіны і коні згубіліся ў цёмным лесе, быццам іголкі ў сене. «Хай дапаможа мне Бог! — падумаў ён. — Добра, што мяне пасвяцілі ў рыцары за ранішняе змаганне, бо гэтая бітва робіць мне мала гонару».

І, цягнучы за сабою Джаану, ён кінуўся бегчы. Цяпер начную цішыню парушалі крыкі тэнстолскіх воінаў, якія мчаліся ва ўсе бакі, шукаючы ўцекачоў. Дзік прадзіраўся цераз кусты і бег наперад, быццам алень. Усе адкрытыя мясціны былі заліты серабрыстым святлом, і ад гэтага ў лясным гушчары здавалася яшчэ цямней. Пераможаныя разбегліся па ўсім лесе і звялі за сабою праследавальнікаў. Дзік і Джаана схаваліся ў густой нетры і спыніліся, прыслухоўваючыся да галасоў, што пакрысе заціхалі наводдаль.

— Калі б я пакінуў рэзерв, — горка ўсклікнуў Дзік, — я б яшчэ мог паправіць справу! Але, жыццё вучыць нас! У наступны раз я буду разумнейшы, клянуся распяццем!

— Ці не ўсё роўна, Дзік, — сказала Джаана, — калі мы зноў разам?

Ён зірнуў на яе. Зноў, як у былы час, яна была Джонам Мэтчэмам, апранутым па-мужчынску. Але цяпер ён ведаў, што гэта дзяўчына. Яна ўсміхалася яму і нават у гэтым няўклюдным адзенні ўся іскрылася каханнем, напаўняючы яго сэрца радасцю.

— Любая, — сказаў ён, — калі ты даруеш усе мае промахі, ці варта мне аб іх гаварыць? Пойдзем прама ў Халівуд; там жыве твой апякун і мой добры друг лорд Фоксгэм. Там мы і павянчаемся. І ці не ўсё роўна, бедны я альбо багаты, праслаўлены альбо невядомы? Любая мая, сягоння мяне пасвяцілі ў рыцары. Я ўдастоіўся пахвалы праслаўленых вяльможаў за сваю адвагу. Я ўжо лічыў сябе самым лепшым воінам ва ўсёй Англіі. І вось я спачатку пазбавіўся прыхільнасці вяльможаў, а затым быў разбіты ў баі і страціў усіх сваіх салдат. Які ўдар па маім самалюбстве? Але, дарагая, я не гарую. Калі ты кахаеш мяне, калі ты згодна павянчацца са мной, я гатовы скінуць з сябе рыцарскае званне і ніколькі не буду шкадаваць аб гэтым.

— Мой Дзік! — ускрыкнула яна. — Няўжо цябе пасвяцілі ў рыцары?

— Але, мая дарагая. І з гэтага часу ты мілэдзі! — пяшчотна адказаў ён. — Дакладней, заўтра раніцой ты станеш ёю — ты ж згодная?

— Згодная, Дзік, згодная ўсёй душой! — адказала яна.

— Вось як, сэр! А я ж думала, што вы збіраецеся пайсці ў манахі!

— Алісія! — усклікнула Джаана.

— Яна самая, — адказала, набліжаючыся, юная лэдзі. — Тая самая Алісія, якую вы лічылі мёртвай і якую знайшоў ваш утаймавальнік ільвоў, вярнуў да жыцця і да якой ён нават заляцаўся, калі хочаш ведаць!

— Я не веру гэтаму! — ускрыкнула Джаана. — Дзік!

— «Дзік»! — перадражніла Алісія. — Вось вам і Дзік!… Ага, сэр, і вам не сорамна пакідаць няшчасных дзяўчат у бядзе? — працягвала яна, павярнуўшыся да маладога рыцара. — Вы пакідаеце іх пад шатамі дуба, а самі ўцякаеце. Відаць, праўду кажуць, што час рыцарства мінуў.

— Васпані, — з адчаем ускрыкнуў Дзік, — клянуся сваёй душой, я абсалютна забыў пра вас! Васпані, пастарайцеся дараваць мне! Вы бачыце, я толькі што знайшоў Джаану!

— Я і не думала, што вы кінулі мяне знарок, — запярэчыла яна. — Але ўсё адно я жорстка адпомшчу. Я выдам лэдзі Шэлтан адну тайну… дакладней — будучай лэдзі Шэлтан, — дадала яна, робячы рэверанс. — Джаана, — працягвала яна, — клянуся душой, я веру, што твой каханы адважны ў змаганні, але… дазволь мне сказаць усё: ён самы мяккасардэчны прасцяк у Англіі. Бяры яго сабе на здароўе! А зараз, неразумныя дзеці, спярша пацалуйце мяне кожны па чарзе — гэта прынясе вам шчасце, а потым цалуйце адно аднаго роўна адну хвіліну па гадзінніку і ні секунды болей. А затым мы ўсе ўтраіх выправімся ў Халівуд і пойдзем як мага хутчэй, таму што ў гэтых лясах і холадна і небяспечна.

— Але няўжо мой Дзік заляцаўся да цябе? — спытала Джаана, прыціскаючыся да свайго каханага.

— Не, неразумная дзяўчынка, — адказала Алісія, — гэта я заляцалася да яго. Я прапанавала яму ажаніцца са мной, але ён параіў мне выйсці замуж за каго-небудзь іншага. Так ён і сказаў. Словам, ён не такі ласкавы, як шчыры… А цяпер, дзеці, будзем разумнымі і пойдзем наперад. Ну як, мы зноў палезем праз яр або рушым прама ў Халівуд?

— Вось каб дзе дастаць каня, — сказаў Дзік. — За апошнія дні мяне так часта білі, што маё няшчаснае цела ператварылася ў суцэльны сіняк. Аднак, калі мае воіны, якія вартуюць коней, разбегліся, пачуўшы шум бітвы, мы толькі дарэмна пройдземся. Прамым шляхам да Халівуда ўсяго тры мілі. Звон яшчэ не прабіў і дзесяці гадзін, снег моцны, месяц ярка свеціць. Як вы думаеце — ці не выправіцца нам пешшу?

— Вырашана! — ускрыкнула Алісія.

А Джаана толькі мацней прытулілася да Дзіка.

Яны пайшлі праз аголеныя гаі, па заснежаных сцяжынках, залітых бледным святлом зімовага месяца. Дзік і Джаана трымаліся за рукі, адчуваючы райскую асалоду. А іх легкадумная спадарожніца, абсалютна забыўшы пра ўласныя горычы, ішла за імі і то жартавала над іх маўчаннем, то малявала шчаслівыя карціны іх будучага сумеснага жыцця.

Далёка ў лесе чуваць былі крыкі тэнстолскіх воінаў, якія працягвалі пагоню; час ад часу далятаў шум галасоў, чуўся бразгат зброі, — відаць, сутычкі ўсё яшчэ працягваліся.

Але гэтыя маладыя людзі, якія выраслі сярод ваенных трывог і толькі што пазбеглі мноства небяспек, цяпер не маглі адчуць страх або жаль. Задаволеныя тым, што шум пагоні аддаляўся, яны ўсім сэрцам аддаліся сваёй радаснай прагулцы, якую Алісія назвала вясельнай працэсіяй. І ні суровае бязлюддзе лесу, ні холад марознай ночы не маглі азмрочыць іх шчасце.

Нарэшце з вяршыні пагорка яны ўбачылі даліну Халівуда. У вялікіх вокнах ляснога абацтва блішчалі факелы і свечкі; высокія вежы і шпілі, выразныя і маўклівыя, узнімаліся ў неба, і залатое распяцце на самай макаўцы ярка гарэла, асветленае месячным ззяннем. Вакол Халівуда на шырокіх палянах палалі вогнішчы лагераў, цясніліся хаціны; на дне даліны застыла скаваная лёдам звілістая рака.

— Клянуся небам, — сказаў Рычард, — тут усё яшчэ стаяць лагерам войскі лорда Фоксгэма! Ганец, пасланы герцагам, відаць, сюды не даехаў. Ну, тым лепш. Значыць, у нас ёсць армія, і мы можам падрыхтаваць сэру Дэніэлу вартую сустрэчу.