Jeśli znaliście mojego kumpla Jabłko, posłuchajcie Chopina. Jeśli go lubiliście, nie przypalajcie już nigdy papierosa od świeczki. Jeśli go kochaliście, zostawiajcie otwarte drzwi, gdy się kąpiecie, by wpuścić trochę świeżego powietrza.

To bez znaczenia, ale odszedł ze spokojnym wyrazem twarzy. To bez znaczenia, ale moczenie się w wannie było jego ulubionym zajęciem. To bez znaczenia, ale gdy palił te swoje tanie, kiepskie papierosy, często mawiał: „Po co się przejmować? I tak wszyscy kiedyś umrzemy.”

Pewnego razu powiedział: „Ludzkie życie polega na cierpieniu – gdy już to zrozumiesz, zyskasz totalną wolność”.

Pewnego razu powiedział: „Jeśli potrafisz zapamiętać się w miłości, możesz się zrelaksować i przestać martwić”.

Powiedział: „Miłość powinna być niezrównanym blaskiem”.

Kiedy już zrozumiał te wszystkie prawdy, opuścił nas. To bez znaczenia, ale stało się to w jego ulubionej wannie. Jego kochanek rozmawiał przez telefon w pokoju, i zanim ta dwugodzinna rozmowa dobiegła końca, mój przyjaciel Jabłko był już po drugiej stronie. To bez znaczenia, ale kochał swojego kochanka. Wiemy o tym, i to wystarczy. To Jabłko zabrał mnie po raz pierwszy do kawiarni w czasach, kiedy filiżanka kawy kosztowała w Szanghaju pięć juanów. Kawiarenka nazywała się Brokatowa Rzeczka. Szanghaj był jego kochankiem. Jabłko prowadzał mnie po tylu ulicach i bulwarach. Powiedział, że cztery pory roku w Szanghaju bardzo różnią się od siebie, i że to wyostrza jego zmysły. „Zwłaszcza w zimie” – powiedział. „W zimie odczuwam dziwne podniecenie, kiedy przechadzam się tymi małymi uliczkami i zaułkami”. Zawsze chciał mieć wygodną wannę; i miał ją po raz pierwszy. Łazienka była za mała, ale uparł się, żeby zainstalować w niej dziecinną wannę. Naprawdę była stanowczo za mała, i brakowało w niej wentylacji. Nie umarł dlatego, że tak mu było pisane – jego śmierć okazała się skutkiem nieszczęśliwego wypadku i określonych warunków życia. Nadeszła w mroźną i pochmurną szanghajską zimę. To bez znaczenia, ale był piękny; zawsze był piękny. O tym, jak cieszyć się życiem, wiedział więcej niż ktokolwiek z nas. Potrafił chodzić godzinami tylko po to, żeby znaleźć jakiś luksusowy towar w dobrej cenie – taki właśnie był. Umarł w pierwszej wannie, jaką miał na własność. To bez znaczenia, ale już wcześniej posiadał całe mnóstwo wanien – na zdjęciach w magazynach, które zbierał, i w swoich myślach. Świat jest taki ogromny, a on nie był nawet w Hongkongu. „Chciałbym pojechać za granicę, choćby po to, żeby zobaczyć, jak tam jest” – mawiał. Nie miał nawet komputera, ale to bez znaczenia, bo był wszędzie i widział wszystko w swoich myślach – dzięki informacjom, które zdobywał wszystkimi możliwymi sposobami, i dzięki swoim oczom.

Trzymałam Jabłko. Jego ciało było wypełnione wodą. Miał spokojną twarz, a mnie nagle ogarnął żal z całego mnóstwa powodów. Poczułam, że nigdy go naprawdę nie rozumiałam. W powietrzu unosi się zapach dusz, ten zapach jest zawsze słodki, lecz dokąd ostatecznie podążają nasze dusze? Nie rozumiemy śmierci, nie rozumiemy samych siebie. Nie rozumiemy nawet naszych kochanków czy wieloletnich przyjaciół – bez względu na to, jak bardzo się do siebie zbliżamy, nigdy naprawdę nie docieramy do prawdy o sobie nawzajem. Jesteśmy skazani na samotność, na życie w chaosie, i nic, co do tej pory uczyniliśmy, nie ulży nam w naszej tęsknocie.

Jabłko powiedział mi kiedyś: „Powinniśmy razem pojechać do Tajlandii, usiąść w tej świątyni i czuwać nad ciałem osiemnastolatka. Przyglądalibyśmy się jego urodzie i młodości, obserwowalibyśmy jego rozkład tak długo, aż nic by już z niego nie zostało”.

Jabłko powiedział mi kiedyś: „Życie jest jak most, który łączy to, co było, z tym, co będzie. Wszystko w swoim czasie stanie się czystsze, bardziej wartościowe i klarowne”.

Jabłko powiedział mi kiedyś: „Póki istnieje chaos, poty będzie nadzieja na Prawdę i Piękno. To nasze ciała powstrzymują nas przed ich osiągnięciem”.

To bez znaczenia, bo niektórych ludzi nigdy nie da się naprawdę rozdzielić.

Chociaż jest jeden problem. Te wszystkie ubrania, które tak pieczołowicie wybierał, te wszystkie buty i biżuteria – czy już ich nie potrzebuje?

Zawsze, gdy o nim rozmyślam, słucham Chopina. Prawdę mówiąc, nie wiem, czy Jabłko w ogóle lubił Chopina. Nigdy o tym nie rozmawialiśmy.

Śmierć dała mojemu przyjacielowi imieniem Jabłko skrzydła anioła – będzie je nosił na wszystkich przyjęciach wydawanych przez przyjaciół.

Nie poszłam na pogrzeb Jabłka. Ale napisałam do niego liścik: „Nikt nigdy nie zdoła Cię zastąpić – tak jak Ty być ze mną i bawić się razem wszystkimi moimi zabawkami!”

Nie założyliśmy czarnych opasek, Jabłko, bo czarne opaski są zbyt konwencjonalne, a ty wolałbyś, żebyśmy wyglądali po prostu ładnie.

Jabłko, cieszę się, że cię znałam.