Тацяна Незнаёмы Іду здалёку… Дзе зараблю сабе начлег, А дзе і так, зайшоўшы ў вёску, Перачакаю слоту, снег. Нямала так прайшоў дарог я I ўдзень, і ўноч пад шэпат зор. Часамі скутымі рукамі Абняць хацеў палёў прастор… Тацяна Ты вязнем быў? Ідзеш з астрога? Дамоў спяшаешся спачыць? Незнаёмы Іду знаёмаю дарогай Дамоў, ды толькі не спачыць: Іду будзіць мястэчкі, вёскі. Пара ўжо косы адвастрыць, Каб да касьбы ўжо недалёкай Змаглі мы выйсці да зары, Змаглі на чорных скібах грунту Нядолі межы зараўняць I з новай песняй, з песняй бунту Сваёй свабоды дзень спаткаць. Частка другая І Нямала зор Апала ў Нарач Шэрай восенню, Шмат згасла іх Начамі цёмнымі, глыбокімі, Нат вецер іх Усіх не можа вылавіць Ні невадам густым, Ні падвалокамі. Нямала песняў Адцвітае шэрай восенню, Заносяць зімы іх Завеямі марознымі, Нямала песняў, Што рассеялі па свеце мы, Ўдаль ідучы Шляхамі чорнымі, астрожнымі. Але час прыйдзе, — Яны узыдуць, яны збудзяцца, Зазвоняць нашымі барознамі, Разорамі, I зашумяць яны Прасторамі бязмежнымі, I засінеюць яны хвалямі Азёрнымі. 2 Думы шэрыя Тацяніны нявесела На бярозах прыдарожных ноч развесіла. «У людзей палосы роўныя, шырокія, I ляны растуць густыя і высокія. Ткуць дзяўчаты з іх палотны і настольнікі, Вышываючы у краскі, ў ясны зоранькі. А ў мяне ж, батрачкі, зрэб'е ды анучанькі I ад працы ад мазольнай баляць ручанькі. Толькі, кажуць людзі, бровы маю чорныя, Бровы чорныя і сэрца непакорнае, Сэрца, што ніяк забыць не можа многага: Ноч і провады ў дарогу незнаёмага. Дзе ён з думамі сваімі неспакойнымі, Дзе завеянымі ходзіць ён дарогамі?..» А за вокнамі кудлатая мяцеліца Белай пенай, белай хмарай звонка сцелецца. З Сымон Тацяна Сымон Іванаў бацька Пытаўся ўчора, як жывецца. Дні неспакойныя насталі — Ўсё больш трывог на белым свеце. Казаў, жаніць задумаў сына. Казаў, без гаспадыні блага. Каб добрую знайшоў дзяўчыну, Узяў бы ў хату без пасагу. Тацяна Дзяўчат нямала, свет вялікі… Сымон Яно-то праўда. Толькі хата У нас згніла і пастарэла, Ды мы нядужы, небагаты. Адно што ёсць, вясло ды сетка, Рызман стары, вузкі палетак. Нясоладка жыць вечна гэтак… Пайшла… I слухаць нат не хоча. На вёсцы сёння вечарына. I вецер затрубіў з паўночы Над возерам бурлівым, сінім… 4 Заіграла скрыпка Гулкім пералівам, Як вясна іграе, як пяе жняя, Як у чыстым полі, каласістай грывай Да зямлі прыпаўшы, плача сіратліва Паласа стаптаная мая. За лявунняй-скрыпкай Заіграў гармонік, Загулі чмялямі тэнары, басы, Ўдарылі ў падлогу, ў сцены з хвояў гонкіх, У бары, ў гушчары, ў струны сосен звонкіх Снежнаю завеяй галасы. А у гэту буру Бліскавіц, вясёлак Гром цымбалаў кінуў п'яны музыкант. I ў адказ на гром той, яркі і вясёлы, Віхрам закружыўся збуджаны пасёлак, Вербы, зоры, серп маладзіка. 5 Iван Хадзі, Тацяна, пагуляем! Што музыкантам загадаць? Глядзі, як сёння закіпела, На месцы цяжка устаяць. Тацяна Ты п'яны, не смяшы людзей ты. Лепш адчапіся і не лезь. Пайшоў бы з вечарыны гэтай, Ў запечку выспаўся б ты лепш. «Ходзе вецер ашалелы. I калыша трыснікі. Досыць рыбакі цярпелі, Галадалі рыбакі! То не хвалі зашумелі Ад вясняных ад вятроў, — Нарачанскія арцелі Выплывалі на палоў. То не ў лесе стогнуць сосны, Не шуміць зялены бор, — Гэта нашы рэжуць вёслы Хваль успенены прастор. Эх ты, доля, доля-гора, Эх, рыбацкая зямля!» ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ Заліваецца гармонік, Падсыпаючы вугля. |
