Nocny strażnik przemieszcza się po budynku prawie bezszelestnie. Tylko czasem skórzana podeszwa skrzypnie na kamiennej posadzce. Cisza wręcz rozsadza mu uszy. Założył gogle noktowizyjne, w ręce dzierży pistolet. Oto i sala egipska. Jedyne potencjalne źródło niebezpieczeństwa. Kopniakiem otwiera drzwi. Snop niewidzialnych promieni omiata pomieszczenie. Pistolet w wyciągniętej dłoni przesuwa się w ślad za wzrokiem. W sali panuje cisza i bezruch. Mężczyzna łapie broń w zęby i niczym agent z Matrixa wykonuje przewrót w przód. Mija o włos dwie gablotki, ale staje pewnie na nogi, dokładnie pośrodku sali. Znowu się obraca, celując w ciemność. Pusto. Cicho. Martwo. Za filarami nikt się nie schował.
Jeszcze jedna czynność na koniec obchodu. Oświetla latarką po kolei wszystkie kartonaże w szklanych gablotach. Od wczoraj nic się nie zmieniło. Żaden nie został otwarty. Egipskie mumie śpią snem wiecznym.
– Wasze szczęście nieboszczyki – szepcze z mściwą satysfakcją.
Najpiękniejszy sarkofag kryje w sobie doczesne szczątki Meref-Neczer-Tota. Strażnik sprawdza go szczególnie starannie. Świeci pod uniesioną lekko, opartą na drewnianych klockach, pokrywę. Bandaże po tysiącach lat zbrązowiały nieco. Skóra popękała i odpadła częściowo. Żółta czaszka połyskuje. Trup.
Egipski kapłan jest zdecydowanie najbardziej podejrzany z całego tego towarzystwa… Ale i on tej nocy leży spokojnie. Ochroniarz wycofuje się, trzymając zwłoki przez cały czas na muszce. Wreszcie z satysfakcją zatrzaskuje stalowe drzwi. Jeszcze solidny rygiel. I alarm. Nawet gdyby umarlaki coś kombinowały, z sali nie wylezą. A jakby wylazły… Kolba przyjemnie chłodzi palce.
– Śmierć trupom… – syczy.
Zdanie to jest nieco bez sensu, ale fajnie brzmi. Sam je wymyślił i często powtarza…
* * *
Grypa szaleje. Nauczycielka historii nie oparła się zarazie. Dziewczęta usiadły w klasie i zajęły się swoimi sprawami. Gadają jak najęte, przeważnie o głupotach. Tylko kilka przez moment gawędziło o dzisiejszej wycieczce. Księżniczka wyjęła laptopa i plik kartek ksero. Czas… Żyjąc przeszło tysiąc lat, nauczyła się cenić każdą chwilę. Niech sobie gawędzą, ona w tym czasie zarobi czterdzieści, a może i sześćdziesiąt złotych.
Założyła słuchawki na uszy i puściła sobie poemat symfoniczny Ciurlionisa. Odpłynęła. Grecki traktat z trzeciego wieku naszej ery, dotyczący tłoczenia wina. Monika zapadła w trans. Palce uderzały w klawiaturę niemal bez udziału jej woli. Wczoraj przeczytała książkę o robieniu przetworów domowych, poznała właściwe słownictwo.
– Popatrz na nią. – Gosia trąciła łokciem Magdę. – Zupełnie odjechała.
– Ona jest jakaś dziwna – mruknęła jej koleżanka. – W naszym wieku, ale jakby starsza. Poważniejsza, aż do granic ponuractwa…
– Może to przez tę wojnę? Cholera wie. Zobacz, jak gładko wkręciła się na pupilkę tej całej Stanisławy – wydęła wargi.
Monika faktycznie odpłynęła, ale nie na tyle, by nie zdawać sobie sprawy z tego, co dzieje się wokoło. Oceniają, obgadują. To tylko kwestia czasu zanim wymyślą, że z nauczycielką wiążą ją związki o charakterze daleko wykraczającym poza przyjaźń. Nie chciała, by wyrósł między nimi mur niechęci, ale chyba nie ustrzeże się przed tym. Jednostki wybitne najczęściej skazane są na samotność… A jednak nie.
– Niemożliwe. Stanisława nikogo nie wyróżnia. Jeśli się dogadały, to nie w szkole, musi je łączyć coś innego.
– Ale co? Może dyrektor kazał się nią opiekować?
– Akurat by go posłuchała. Myślę raczej, że to coś, czego nie rozumiemy. Telepatia, jakieś pokrewieństwo dusz.
– Fakt, obie pasują tu, jakby spadły z księżyca…
Minęło pierwsze dziesięć minut lekcji. W klasie panowało odprężenie. I nagle trzaśniecie drzwi. Alchemik wszedł do sali.
– Mam z wami zastępstwo – powiedział. – Ponieważ nie bardzo orientuję się, co aktualnie przerabiacie, proponuję, żebyśmy podyskutowali sobie na tematy ogólnohistoryczne…
Monika uśmiechnęła się leciutko, zdejmując słuchawki. Sprytny wybieg. Wystarczyłoby wziąć pierwszy z brzegu zeszyt i już wiedziałby, co omawiają. Tyle epok, tyle wydarzeń historycznych rozegrało się na jego oczach. Mógłby opowiedzieć im szczegóły zdarzeń, których nie odnotowały kroniki… Ale nie chce. Nie dzisiaj. Dlaczego? Wygląda na mocno przygaszonego. Co stało się tej nocy?
– Możesz pracować dalej – zwrócił się do niej po łacinie.
Westchnęła w duchu. Teraz dopiero ma przerąbane… Pokręciła głową, schowała ksero i wyłączyła komputer. Spostrzegła spojrzenia koleżanek. Cholera. Znowu skucha. Pomyślą sobie, że jest patologiczną lizuską.
– Co za idiotyczna sytuacja – mruknęła pod nosem po grecku.
– Nie przesadzaj – odparł Alchemik w tym samym języku. – Twoje przyjaciółki nie są takie najgorsze. – To ostatnie zdanie powiedział nieco ostrzej.
Może koleżanki uznają, że ją ochrzanił? Trzasnął dziennikiem o blat biurka i szybko sprawdził obecność.
– Na dzisiejszej lekcji zastanowimy się, po co uczymy się historii. Czy ktoś ma jakieś pomysły?
Popatrzyły po sobie cielęcym wzrokiem.
– Pani? – Alchemik wskazał gestem Gosię.
– Historii uczymy się dlatego, że jest w programie nauczania – wydukała. – Wprawdzie mówi się, że historia vitaete…
– Historia magistra vitae – poprawił. – Historia jest nauczycielką życia.
– No właśnie, ale nie można powiedzieć, żeby to była prawda. W każdym razie znajomość historii nikogo jeszcze niczego nie nauczyła. Nasze władze bez przerwy popełniają te same błędy, co dziesięć lat temu i co sto lat temu.
Księżniczka przechyliła głowę i uśmiechnęła się do koleżanki. Przywykła dotąd uważać ją za kompletne cielę, ale, jak się okazało, nie jest taka głupia.
– Kontynuuj – poprosił Mistrz.
– Wydaje mi się, że istnieją dwa sposoby myślenia – dziewczyna podjęła wątek. – Historyczny i ahistoryczny. My i Żydzi skupiamy się zanadto na rozpamiętywaniu wszystkich krzywd oraz zdrad doznanych przez wieki. Żyjemy, patrząc w przeszłość, choć nie odnosimy jej do teraźniejszości, podczas gdy na przykład Amerykanie olali to i patrzą tylko w przyszłość…
– Który sposób wydaje ci się lepszy? – Alchemik autentycznie się zaciekawił.
– Oba są błędne – powiedziała z wahaniem. – Myślę, że pewne cechy narodowe się nie zmieniają. Dlatego należy budować przyszłość, ale patrzeć sąsiadom na ręce…
– Jest jeszcze coś – powiedział cicho. – Historia… Jak powstaje?
– Ludzie zapisują, co się dzieje – zasugerowała Iza.
– Owszem. A w przyszłości ktoś może zechcieć poszukać sobie wzorców postępowania. I przypadkiem rzuci okiem na naszą epokę. Od nas, od naszego przykładu w ogromnej mierze zależy to, jacy będą nasi potomkowie. To my, tworząc teraźniejszość, tworzymy zarazem i historię, i przyszłość. Pamiętajcie, by coś po sobie zostawić następnym pokoleniom.
– Co? – zainteresowała się Gosia.
– Cokolwiek. Można sadzić drzewa, można tworzyć dzieła sztuki. Można wreszcie dokonać czynów, które staną się natchnieniem dla naszych wnuków… Czynów, o których ludzie nie zapomną…
Pogrążył się we wspomnieniach. Sadził lasy i zakuty w kajdany karczował lasy. Był alchemikiem, lekarzem, architektem, żołnierzem. Ratował i zabijał. Tworzył i niszczył. Zobaczył w życiu więcej niż ktokolwiek z żyjących. A jednak…
Pojawili się członkowie Bractwa Drugiej Drogi. Wcześniej czy później ich szlaki się przetną. Prawdopodobnie umrze. To kwestia statystyki, zbyt wiele razy wychodził cało. Zbyt wiele razy ratował życie z opresji zupełnie niewiarygodnych. Wreszcie noga może mu się powinąć. Żył ponad cztery stulecia. Miał kilkadziesiąt wcieleń, kilkadziesiąt tożsamości. Co pozostanie po nim, gdy wreszcie zakończy swoją ziemską pielgrzymkę?
Kilka budowli, które będą się opierać upływowi czasu jeszcze przez milenium. Garść pożółkłych stronic traktatów, które stały się podwalinami nowożytnej chemii. Kilka drobnych odkryć z dziedziny biologii i fizyki. A może nadszedł czas, by stworzyć dzieło swego życia? By wykorzystać całą wiedzę i doświadczenie? Kamienice, które zaprojektował, są porażająco zwyczajne… Odkrycia stanowią naturalną konsekwencję rozwoju danych gałęzi wiedzy. Wcześniej czy później ktoś by na to wpadł… Namalował kilka obrazów, może nawet niektóre przetrwały, ale nie są to dzieła szczególnie wybitne. Powiedzmy wprost – były przeciętne… W sumie sporo zdziałał. W sumie nic…