Ён думаў пра тое, што першы раз прачнуўся ў пасцелі не адзін; і такое абуджэнне, мабыць, яшчэ болей запаветнае, чым блізкасць, якая яму папярэднічала, знак, што іх з Мэгі звязваюць цянёты глыбейшага пачуцця, што ён з ёю — адно. Вольны, бязважкі, як чароўнае тутэйшае паветра, напоенае салёным дыханнем мора і духмянасцю прасякнутага сонцам лісця, ён нейкі час лукаў на крылах невядомай яму дагэтуль свабоды: такая палёгка — адмовіцца ад барацьбы, да якое ён вечна сябе прымушаў, так спакойна на душы, калі прайграў нарэшце доўгую, непамысна жорсткую вайну і выяўляецца, што паражэнне куды больш прыемнае за бітву. Праўда, я зацята ваяваў з табою, мая Мэгі! I ўсё ж пад канец не цябе, ушчэнт разбітую, трэба мне склейваць па кавалачках, а сяк-так збіраць свае абломкі.
Ты пастаўлена была на маёй дарозе, каб я зразумеў: хлуслівая і пустая гордасць пастыраў такіх, як я; падобна Люцыпару зажадаў я дараўняцца да бога і падобна Люцыпару загінуў. Я жыў у нявіннасці, а да Мэры Карсан і ў беднасці. Але да сённяшняе раніцы я ніколі не ведаў пакоры. Божа, калі б яна не была мне дарагая, было б не гэтак цяжка, але мне хвілінамі здаецца, што я люблю яе намнога мацней, чым цябе, — і гэтым таксама ты мяне караеш. У ёй я не сумняваюся — а ў табе? Нейкае ашуканства, прывід, насмешка. Ці можна любіць насмешку? Ды, аднак жа, я люблю.
— Калі б мне ўдалося сабрацца з сілаю, я пайшоў бы пакупацца, а потым згатаваў бы снеданне, — сказаў ён, трэба ж было нарэшце нешта сказаць, і адчуў, як зварухнуліся ва ўсмешцы яе губы каля яго грудзей.
— Ідзі пакупайся, снеданне я згатую сама. I не трэба нічога на сябе надзяваць. Сюды ніхто не прыйдзе.
— Праўдзівы рай! — Ён сеў на пасцелі, спусціў ногі на падлогу, пацягнуўся. — Цудоўная раніца. Можа, гэта прадвесце?
I ўжо боль разлукі, ад таго толькі, што ён устаў з пасцелі; Мэгі ляжала і глядзела, як ён ідзе да дзвярэй, што выходзяць у бок лагуны; ступіў на парог, прыпыніўся. Павярнуўся, падаў руку.
— Пойдзеш са мною? А потым разам згатуем снеданне.
Быў прыліў, рыф схаваўся пад вадою, ранняе сонца ўжо прыпякала, але неспакойны летні ветрык нёс прахалоду; шорсткія травы цягнулі вусікі па драбнюткім пяску, дзе мітусіліся, шукаючы здабычы, крабы і ўсялякія кузуркі. Ральф глядзеў навокал шырока расплюшчанымі вачыма.
— У мяне такое адчуванне, быццам я бачу свет першы раз, — сказаў ён.
Мэгі сціснула яго руку, вось і ўзнагарода за ўсё, гэтае сонечнае абуджэнне яшчэ болей загадкавае, чым непраўдападобная, як сон, сапраўднасць мінулае ночы. Яна глядзела на яго і не магла нагледзецца. Час, які не ўмяшчаецца ў свядомасці, невядомы свет.
I яна сказала:
— Ды ты і не бачыў яго раней. He мог бачыць. Гэта наш свет, пакуль мы тут.
— А што такое Люк? — папытаўся ён снедаючы.
Мэгі схіліла галаву набок, падумала.
— З выгляду ён не вельмі на цябе падобны, тады мне проста здавалася, бо я страшна сумавала, яшчэ не прывыкла без цябе. Напэўна, я таму за яго і выйшла, што ён нагадваў цябе. Усё роўна ж я вырашыла выйсці замуж, а ён быў на галаву вышэйшы за другіх. He тое што талкавейшы, ці мілейшы, ці якія там яшчэ якасці трэба цаніць жанчынам у мужах. Тут нешта іншае, сама добра не разумею. Хіба што, мабыць, у адным сэнсе ён і праўда на цябе падобны. Яму таксама не патрэбны жанчыны.
Ральф хваравіта зморшчыўся.
— Вось як ты пра мяне думаеш, Мэгі?
— Калі папраўдзе — гэтак. Я ніколі не разумела, ад чаго гэта, але, па-мойму, так і ёсць. I ты, і Люк у глыбіні душы чамусьці перакананыя, што патрэба ў жанчыне — слабасць. Я не пра тое, каб спаць з жанчынаю, я пра тое, калі жанчына сапраўды патрэбна.
— I з такімі думкамі ты ўсё-такі не адмаўляешся ад нас?
Яна паціснула плячамі, усміхнулася ледзь не з жалем.
— Ох, Ральф. Я ж не кажу, што гэта не важна, і, канечне ж, праз гэта я многа пакутавала, але так ужо яно ёсць. Неразумна было б мне дарэмна траціць сілу — змагацца з тым, чаго ўсё роўна не адолееш. У найлепшым выпадку я магу пакарыстацца гэтаю слабасцю, але не заплюшчваць на яе вочы. Мне ж таксама нечага хочацца і нешта мне трэба. Мусіць, мне жаданыя і патрэбныя такія, як ты і Люк, інакш я не мучылася б так праз вас абодвух. Выйшла б за добрага, простага чалавека, вось як быў мой бацька, за такога, каму была б жаданая і патрэбная. Але, напэўна, у кожным мужчыне ёсць нешта ад Самсона[2]. А ў такіх, як ты і Люк, гэта асабліва моцнае.
Ён як быццам ані не абразіўся, толькі ўсміхнуўся.
— Мудрая мая Мэгі!
— Гэта не мудрасць, Ральф. Проста здаровы сэнс. Ніякая я не мудрая, ты і сам гэта ведаеш. Але паглядзі на маіх братоў. Думаю, што старэйшыя ўжо ніколі не ажэняцца, нават сябровак не завядуць. Яны вельмі баязлівыя, ім страшна — раптам жанчыны возьмуць над імі ўладу, і яны без памяці любяць маму.
Праходзілі дзень за днём, ноч за ноччу. Нават летні лівень і той быў прыемны, добра было гуляць, адчуваючы яго на голай скуры, цёплы і пяшчотны, як само сонца, добра слухаць, як ён барабаніць па бляшаным даху. I ў сонечныя гадзіны яны таксама гулялі, грэліся, лежачы на пяску, плавалі — Ральф вучыў яе плаваць.
Часам, незаўважна для Ральфа, Мэгі глядзела на яго і вельмі старалася запомніць кожную рысачку яго твару, — от жа любіла яна Фрэнка, але з гадамі яго аблічча ўсё цямнела ў памяці, і ўжо не ўдавалася ўбачыць яго ў думках. I вось яна намагаецца запомніць Ральфавы вочы, нос, губы, асляпляльныя серабрыстыя пасмы — крыламі ў чорных валасах, і ўсё гэтае моцнае цела, яшчэ па-маладому стройнае, пруткае, толькі, напэўна, не такое гнуткае, як некалі. А потым ён павернецца, зразумее на сабе яе пагляд, а ў самога ў вачах трывога, туга, асуджанасць. I яна разумела, ці ёй здавалася, быццам разумее, пра што гавораць гэтыя вочы, — ён павінен паехаць, вярнуцца да царквы, да сваіх абавязкаў. Можа, у яго ўжо не будзе з гэтага часу колішняга запалу, затое стане ён лепшым, чым некалі, слугою царквы. Ведама, толькі той, хто хоць раз паслізнуўся і ўпаў, ведае хібы дарогі.
Аднаго разу, калі яны ляжалі на беразе і сонца на захадзе ўжо пачырваніла хвалі і накінула на каралавы пясок залацістую смугу, Ральф сказаў:
— Мэгі, ніколі раней я не быў такі шчаслівы і такі няшчасны.
— Ведаю, Ральф.
— Я так і думаў. Можа, за гэта я і люблю цябе? Ты не такая ўжо незвычайная. Можа, гэта я і адчуў тады, многа гадоў назад? Мабыць, праўда. Заўсёды вельмі любіў тыцыянаўскі колер валасоў! Калі б ведаў я, куды завядзе мяне гэтая любоў... Я люблю цябе, Мэгі.
— Ты едзеш?
— Заўтра. Трэба. Я павінен паспець на параход да Генуі, засталося меней за тыдзень.
— Едзеш у Геную?
— У Рым. Надоўга, можа, да канца жыцця, не ведаю.
— He бойся, Ральф, я цябе пушчу без ніякага крыку. Мне таксама хутка пара. Я пакідаю Люка, вярнуся дадому, у Драгеду.
— О божа! Няўжо праз гэта? Праз мяне?
— Ведама, не, — схлусіла Мэгі. — Я гэтак надумалася яшчэ да твайго прыезду. Люку я не патрэбная, навошта я яму, сумаваць не будзе. А мне патрэбна хата, хоць які-небудзь свой куток, і цяпер я думаю, лепей, як у Драгедзе, нідзе не будзе. He гадзіцца беднай Джасціне расці ў доме, дзе я служанка, хоць, безумоўна, Эн і Людвігу я амаль як родная. Але ж я пра гэта помню, і Джасціна, калі падрасце і зразумее, што ў яе няма свае хаты, таксама будзе лічыць мяне проста служанкаю. У нейкім сэнсе ёй і ад хаты будзе мала радасці, але я павінна дзеля яе зрабіць усё, што магу. Вось і вярнуся ў Драгеду.
— Я буду табе пісаць, Мэгі.
— He трэба. Няўжо, па-твойму, пасля ўсяго, што цяпер было, мне патрэбны пісьмы? Яшчэ праведае пра нас які-небудзь нягоднік, раптам табе гэта пашкодзіць. He, не трэба пісем. Калі зноў трапіш калі-небудзь у Аўстралію, будзе зусім зразумела і натуральна табе з’ездзіць у Драгеду, хоць папярэджваю цябе, Ральф, спярша добранька падумай. Ёсць толькі дзве мясціны на свеце, дзе ты перш-наперш мой, а ўжо потым — слуга божы: тут, на Матлаку, і ў Драгедзе.
Ён моцна абняў яе, стаў гладзіць яе валасы.
— Мэгі, Мэгі, каб я мог з табою ажаніцца, каб ніколі болей не расставацца... He хачу я ад цябе ехаць. У нейкім сэнсе ты ніколі ўжо мяне і не пусціш. Напэўна, дарэмна я прыехаў на Матлак. Але сябе не пераменіш — і, можа, гэтак лепей. Цяпер я ведаю сябе, як без гэтага не ўведаў бы, не пасмеў бы паглядзець праўдзе ў вочы. А са знаёмым праціўнікам змагацца лягчэй, чым з невядомым. Я люблю цябе. Заўсёды любіў і заўсёды буду любіць. Ты гэта помні.
