Вечарынка скончылася пад раніцу, каля чатырох; за парогам, замест калянай свежасці Блэр-Атола ці Ская, на іх дыхнула атупляльнай духатой трапічнай ночы, вялікі важкі месяц поўз па ўсеянай зорамі пустыні нябёсаў, і ўсё захлістваў смурод мангравага тлену. Калі Арнэ павёз Люка з жонкай у сваім старым задышлівым «фордзе» назад, Мэгі напаследак пачула гукі тужлівай песні «Лясныя краскі», што заміралі ўдалечы, яна клікала з гулянкі дамоў. Дадому. А дзе ён, дом?
— Ну, спадабалася табе? — папытаўся Люк.
— Спадабалася б яшчэ больш, калі б я больш патанцавала, — адказала Мэгі.
— Што, на сілідзе? Кінь, Мэг! Там толькі мужчыны танцуюць, мы і так далікатна абышліся з вамі, жанчынамі, — хоць трохі далі пакруціцца.
— Здаецца, на свеце шмат такога, чым займаюцца толькі мужчыны, асабліва калі гэта прыемна і весела.
— He, ты ўжо мне прабач! — суха адказаў Люк. — Я думаў, табе прыемна будзе хоць крыху адарвацца ад будзёншчыны, таму і ўзяў цябе туды. А мог, ведаеш, і не браць! Раз не цэніш, больш не вазьму.
— Ты, відаць, усё роўна не збіраешся мяне нікуды браць, — запярэчыла Мэгі. — He вельмі добра дапускаць мяне ў сваё жыццё. За гэтыя некалькі гадзін я шмат чаго даведалася, толькі, думаю, не таго, чаму ты хацеў мяне навучыць. Цяпер мяне ўжо не так лёгка абдурыць, Люк. Шчыра кажучы, мне абрыдла ўсё — і ты, і маё цяперашняе жыццё, і ўсё астатняе.
— Ш-шш! — абурана зашыпеў Люк. — Мы не адны!
— Дык прыязджай адзін! — адрэзала Мэгі. — Ты ж са мной ніколі адзін не заставаўся, хіба толькі на некалькі мінутак.
Арнэ спыніў машыну каля падножжа хімельхохскага ўзгорка і спагадліва ўхмыльнуўся Люку:
— Давай, прыяцель, вядзі яе наверх, я тут пачакаю. Куды нам спяшацца?
— Я, Люк, сур’ёзна кажу, — заявіла Мэгі, як толькі яны адышліся настолькі, што Арнэ не мог чуць. — Усякаму цярпенню ёсць межы, разумееш? Ведаю, я дала зарок быць паслухмянай жонкай, але ж і ты абяцаў любіць мяне і клапаціцца пра мяне, так што выходзіць, мы абое зманілі! Я хачу вярнуцца дамоў, у Драгеду!
— Што ты, Мэг, — разгублена сказаў Люк. — Паслухай, міленькая, гэта ж не навек, павер мне! А гэтым летам я забяру цябе з сабой у Сідней, слова О’ Ніла! У доме ў Арнавай цёткі якраз вызваліцца кватэра, і мы з табой прабудзем там цэлыя тры месяцы, цудоўна прабавім час! Пацярпі крышачку, яшчэ з годзік які я папрацую на плантацыях, а тады мы купім участак і зажывём у сваім доме га?
Святло месяца ўпала на яго твар, і Люк здаўся ёй такім шчырым, поўным смутку, трывогі і раскаяння. I вельмі падобным на Ральфа дэ Брыкасара.
Мэгі палагаднела — ёй усё яшчэ хацелася мець ад яго дзяцей.
— Добра, — сказала яна, — яшчэ адзін год. Але я лаўлю цябе на слове, Люк: ты абяцаў узяць мяне ў Сідней, дык не забудзься!
12
Раз на месяц Мэгі добрасумленна пісала мацеры і братам — расказвала пра Паўночны Квінсленд, старанна і ў меру жартавала і ні разу не сказала ні слова ні пра якія нелады з Люкам. Усё гэта тая самая ганарлівасць. У Драгедзе толькі і ведалі: Мюлеры — Люкавы сябры, і Мэгі жыве ў іх таму, што ён заўсёды ў раз’ездах. Па ўсім адчувалася, што Мэгі шчыра прывязана да гэтых мілых людзей, і ў Драгедзе не трывожыліся за яе. Засмучала адно — чаму яна ніколі не праведае сваіх. Але ж яна не магла ім напісаць, што ў яе няма грошай на дарогу, бо тады давялося б тлумачыць, як нешчасліва склалася яе сямейнае жыццё з Люкам О’Нілам.
Зрэдку яна асмельвалася нібыта між іншым папытацца, як жыве епіскап Ральф, і яшчэ радзей Боб успамінаў перадаць ёй тое нямногае, што чуў пра епіскапа ад мацеры. А потым прыйшло пісьмо, у якім толькі і гаварылася, што аб прападобным дэ Брыкасары.
«Ён як з неба зваліўся, — пісаў Боб. — Прыехаў нечакана і нейкі быў невясёлы, проста як у ваду апушчаны. А таму, што цябе не застаў, і зусім засмуціўся. Спачатку накінуўся на нас, чаму мы яму не паведамілі, што ты выходзіш за Люка, ну, мама яму растлумачыла, што ты сама не дазволіла, такое на цябе найшло ўтрапенне, тут ён і змоўк, слоўца болей пра гэта не сказаў. Але, па-мойму, ён па табе знудзіўся болей, чым па ўсіх нас, ды яно і зразумела, ніхто ж з нас так многа з ім не бываў, як ты, і, па-мойму, ён заўсёды цябе любіў, як родную сястрычку. Ён тут, бедалага, блукаў непрыкаяны, нібыта чакаў — ты вось-вось выскачыш з-за вугла. У нас дык і картачак не знайшлося яму паказаць, раней мне і ў галаву не прыходзіла, а як ён папытаўся, я падумаў — і праўда, дзіва, чаму ў цябе няма вясельнае фатаграфіі. Ён папытаўся, ці ёсць у цябе дзеці, і я сказаў, быццам няма. Няма ж, праўда, Мэгі? Колькі ўжо часу ты замужам? Хутка два гады? Ну але, гэта ж ліпень цяпер на дварэ. He згледзець, як бяжыць час! Спадзяюся, у цябе хутка будуць дзеці, па-мойму, наш епіскап абрадуецца, калі дазнаецца. Я хацеў даць яму твой адрас, але ён не ўзяў. Сказаў, што яму гэта не дае ніякае карысці, бо ён едзе на нейкі час у Грэцыю, у Афіны, з архіепіскапам, пры якім служыць. Архіепіскап, відаць, з італьянцаў, імя даўжэзнае-даўжэзнае, ніяк не запомню. Уяўляеш, Мэгі, ён паляціць туды на аэраплане! Клянуся табе! Ну вось, ён калі дазнаўся, што цябе няма і няма каму гуляць з ім па Драгедзе, доўга тут не забавіўся, пабыў толькі тыдзень, разы два паездзіў верхам, кожны дзень правіў нам імшу, а потым узяў дый паехаў».
Мэгі адклала пісьмо. Ён ведае, ведае! Нарэшце ён ведае. Што ён падумаў, ці дужа засмуціўся? Чаму, чаму ён штурхнуў яе на гэта? Нічога добрага з гэтага не выйшла. Яна не любіць Люка і ніколі не палюбіць. Люк — проста падмена, у яе ад яго будуць дзеці, падобныя на тых, якіх даў бы ёй Ральф дэ Брыкасар. Божа, ну і заблыталася ж яна!
Архіепіскап ды Канціні-Верчэзе адмовіўся ад прапанаваных яму пакояў у афінскай рэзідэнцыі вышэйшых царкоўных улад, аддаў перавагу гасцініцы, дзе пасяляюцца звычайныя цывільныя. У Афіны ён прыехаў па справе важнай і вельмі далікатнай: даўно ўжо трэба было абмеркаваць сякія-такія пытанні з князямі грэчаскай праваслаўнай царквы — да яе, як і да рускай праваслаўнай царквы, Ватыкан ставіўся намнога прыхільней, чым да царквы пратэстанцкай. Урэшце, праваслаўе — гэта плынь, а не ерась; у праваслаўі, як і ў рымскай каталіцкай царкве, архіепіскапы атрымліваюць у спадчыну свой сан па простай лініі ад самога святога Пятра.
Архіепіскап ведаў, што гэтая паездка — своеасаблівае выпрабаванне: у выпадку поспеху яна стане новаю прыступкаю яго кар’еры, і ў Рыме яго чакае пасада вышэйшая. Немалою перавагаю аказаліся і яго здольнасці да моваў, ён свабодна гаварыў па-грэчаску, гэта і перацягнула шалю на яго карысць. Яго выклікалі з такое далечы, з Аўстраліі, і ў Афіны прывезлі самалётам.
I, безумоўна, немагчыма было б не ўзяць з сабою епіскапа дэ Брыкасара, за мінулыя гады ды Кандіні-Верчэзе прывык усё болей давярацца гэтаму дзіўнаму чалавеку. Гэта ж папраўдзе другі Мазарыні! Параўнанне вельмі прыемнае, бо архіепіскап захапляўся кардыналам Мазарыні намнога болей, чым кардыналам Рышэлье. Ральф увасабляў усё, што цэніць святая рымская царква ў сваіх вышэйшых саноўніках. Ён непахісна цвёрды як у веры, так і ў маралі: у яго жывы гнуткі розум і непранікальны твар; дый асаблівы дар: ён заўсёды ўмее спадабацца людзям, незалежна ад таго, прыемныя яны яму ці агідныя, згодзен ён з імі ці разыходзіцца ў поглядах. Ён не падліза, а праўдзівы дыпламат. Калі часцей напамінаць тым, хто мае ўладу ў Ватыкане, ён, бясспрэчна, далёка пойдзе. I гэта вельмі прыемна будзе яго высокапраасвяшчэнству ды Канціні-Верчэзе, які зусім не жадае расстацца з прападобным дэ Брыкасарам.
Было вельмі горача, але пасля вільготнае духаты Сіднея сухая спякота Афінаў ані не гняла епіскапа Ральфа. Як заўсёды, у сутане, у брыджах і ботах для верхавой язды, ён імкліваю хадою падымаўся па камяністай дарозе ўгару, да Акропаля, цераз хмурыя Прапілеі, міма Эрэхтэёна, яшчэ вышэй, па камянях, на якіх коўзаліся ногі, да Парфенона і далей, да рэшткаў сцяны, якая агароджвала Акропаль.
Тут, на вяршыні, дзе вецер развяваў яго чорныя, цяпер ужо з сівізною на скронях, кучары, ён прыпыніўся і азірнуў белы горад і за ім — залітыя сонцам узгоркі і чыстую, дзіўную сінь Эгейскага мора. Каля ног айца Ральфа ляжала Плака з кавярнямі на плоскіх дахах дамоў і калоніямі мастакоў, збоку на скале раскінуліся ярусы велізарнага амфітэатра. Удалечыні бачыліся рымскія калоны, крэпасці крыжакоў, венецыянскія замкі, але ніводнага следу туркаў. Дзіўны народ гэтыя грэкі. Трэба ж было так ненавідзець тых, хто кіраваў імі сем стагоддзяў засаб, каб, ледзь вызваліўшыся, бясследна сцерці з твару зямлі ўсе іх мячэці і мінарэты. I такі старажытны народ, такое слаўнае мінулае. Калі Перыкл адзеў у мармур вяршыню гэтае гары, нарманы — яго, Ральфа дэ Брыкасара, прашчуры — былі яшчэ дзікунамі ў звярыных шкурах, а Рым — проста вёскаю.
