Таму цярпліва адказаў:
— Гэта не з кішак, Мэгі. Пад жыватом ёсць скрыты праход — якраз для дзяцей.
— А-а! Значыць, вось яны адкуль паяўляюцца, — сказала Мэгі. — А я заўсёды галаву ламала, як жа яны выходзяць.
На вуснах у айца Ральфа мільганула шырокая ўсмешка, і ён зняў дзяўчынку з падножжа статуі.
— Ну, Мэгі, цяпер ты ўсё ведаеш. А табе вядома, ад чаго бываюць дзеці?
— Ну безумоўна, — з важнасцю адказала яна, радуючыся, што хоць што-небудзь ды ведае. — Іх адрошчваюць, святы ойча.
— А чаму яны пачынаюць расці?
— Таму што жанчыны хочуць мець дзіцяня.
— Хто табе гэта сказаў?
— А ніхто. Сама здагадалася.
Айцец Ральф заплюшчыў вочы і сказаў сабе: не, ніхто яго не папракне ў баязлівасці, калі ён на гэтым спыніць свае тлумачэнні. Яе можна пашкадаваць, але памагчы ёй яму ўжо больш не пад сілу. Усяму ёсць мера.
7
Мэры Карсан неўзабаве павінна было споўніцца семдзесят два гады, і з гэтай нагоды яна вырашыла наладзіць прыём, якіх Драгеда не бачыла ўжо паўстагоддзя. Дзень нараджэння выпадаў на самы пачатак лістапада, калі гарачыню яшчэ можна трываць, ва ўсякім разе — ураджэнцам Джыланбаўнскай акругі.
— Звярніце ўвагу, місіс Сміт! — прашаптала Міні. — Вы толькі ўвагу звярніце! Яна нарадзілася трэцяга лістапада!
— Што ж тут такога асаблівага, Мін? — спыталася аканомка. Кельцкая таямнічасць Міні раздражняла звычайна стрыманую і ўраўнаважаную англічанку.
— Як што? Яна, значыцца, нарадзілася пад знакам Скарпіёна, так? Скарпіён яна, вось хто!
— Нешта я розуму не дабяру, пра што вы гаворыце!
— Дык жа ж, місіс Сміт, даражэнькая, жанчыне нарадзіцца пад гэтым знакам — горшага няма! Д’ябалавы дочкі, вось яны хто! — сказала Кэт, вырачыўшы вочы, і перахрысцілася.
— Дальбог, Міні, у вас з Кэт мазгі ўжо зусім перакруціліся, — безуважна прамовіла місіс Сміт.
Мітусня і беганіна ў доме нарасталі, набіралі ўсё большую сілу. Седзячы ў сваім вялікім крэсле, старая павучыха без перадыху давала распараджэнні — тое зрабіць, гэтае, адным запасціся, другое з запасаў дастаць. Абедзве пакаёўкі-ірландкі аж запарыліся — начышчалі сталовае серабро, перамывалі дарагія сервізы з тонкага фарфору, зноў ператварылі дамашнюю царкву ў залу для прыёмаў, рыхтавалі сумежныя з ёю пакоі гасцям.
Сцюарт і некалькі падсобных рабочых, якім больш перашкаджалі, чым памагалі малодшыя хлопчыкі Кліры, прайшлі хто з касілкай, хто з касой па поплаве вакол дома, пасыпалі мокрымі апілкамі ўсе веранды, каб потым, як падмяцеш, між стыкаў іспанскіх плітак не засталося пылу, нацёрлі мелам падлогу ў зале, каб было зручней танцаваць. Заадно з вустрыцамі і крэветкамі, крабамі і амарамі з самага Сіднея выпісалі аркестр Кларэнса О’Тула; некалькі жанчын з Джылі былі наняты памагаць у час прыёму. Уся акруга ад Радна-Ханіша да Інішмары, ад Бугелы да Наранганга забурліла, як закваска ў брадзільным чане.
Пакуль сярод мармуровых калідораў рэхам аддаваліся стукат мэблі, якую перацягвалі з пакоя ў пакой, і пераклікі людзей, Мэры Карсан пакінула сваё мяккае крэсла і падсела да пісьмовага стала, падсунула да сябе ліст тоўстай паперы, абмакнула пяро ў чарніліцу і пачала пісаць. Пісала рашуча, не спыняючыся, коскі і кропкі ставіла ўпэўнена. За апошнія пяць гадоў яна добра абдумала кожнае слова і выраз, давяла да дасканаласці кожную фразу. Вадзіла пяром не дужа доўга — спісала ўсяго два аркушы, ды і то другі аркуш застаўся на добрую чвэртку пусты. Але, дапісаўшы, нейкі час пасядзела нерухома. Яе шведскае бюро з адкатнай крышкай стаяла каля аднаго з шырокіх вокнаў — крыху павернеш галаву, і ўвесь поплаў перад домам як на далоні. I яна павярнулася — пачула за акном нейчы смех; спярша абыякава паглядзела, але раптам скамянела ад гневу. Няхай будзе пракляты ён і яго апантанасць!
Айцец Ральф навучыў Мэгі майстэрству верхавой язды; сельская жыхарка, яна ніколі раней не сядзела ў сядле, і свяшчэннік выправіў гэтую хібу. Як ні дзіўна, а дочкі бедных фермераў рэдка ўмеюць ездзіць верхам. He, дзяўчаты з такіх сем’яў, як у Мэгі, вядома, умелі ездзіць на двухколцы і кіраваць запрэжкай ламавых коней, маглі нават вадзіць трактар, а некаторыя і легкавыя аўтамабілі, але верхам ездзіць рэдка хто ўмеў. Верхавая язда — занадта дарагая забава.
Айцец Ральф прывёз з Джылі чаравікі з невысокімі халяўкамі на гумках, штаны для верхавой язды са шчыльнай саржы і бухнуў усё гэта на кухонны стол у доме Кліры. Пэдзі, злёгку сцепануўшыся ад нечаканасці, адарваў вочы ад кнігі, якую чытаў пасля абеду.
— Што гэта ў вас, святы ойча? — спытаўся ён.
— Рыштунак для верхавой язды — для Мэгі.
— Што? — гаркнуў Пэдзі.
— Што? — віскнула Мэгі.
— Усё што трэба для верхавой язды — для Мэгі. Далібог, вы проста крэцін, Пэдзі! Наследнік найвялікшага, найбагацейшага маёнтка ва ўсім Новым Паўднёвым Уэльсе — і ніводнага разу не далі адзінай сваёй дачцэ пасядзець на кані! Якім жа чынам, па-вашаму, яна зойме належнае ёй месца побач з міс Кармайкл, міс Хоўптан і місіс Энтані Кінг — першакласнымі наезніцамі? Мэгі абавязкова павінна навучыцца ездзіць і ў дамскім сядле, і ў звычайным мужчынскім, чуеце? Я разумею, у вас ніколі вольнай хвілінкі няма, таму я сам буду вучыць яе, падабаецца вам ці не. Калі праз гэта яна крышачку менш будзе завіхацца ў хаце, нічога не зробіш. Прыйдзецца вашай Фіі раз на тыдзень абысціся без паслуг Мэгі, толькі і ўсяго.
Што-што, а спрачацца са свяшчэннікам Пэдзі не мог, і Мэгі пачала адольваць навуку язды верхам. He адзін ужо год яна марыла пра гэта і нарэшце адважылася і баязліва папрасіла дазволу ў бацькі, але той — у адно вуха ўвайшло, у другое выйшла, а яшчэ раз Мэгі не пыталася — маўчыць, думала яна, значыць, не дазваляе. А цяпер вось якое шчасце — яна будзе вучыцца ў самога айца Ральфа! Мэгі пастаралася схаваць сваю радасць: яе пакланенне перад айцом Ральфам паспела ўжо перарасці ў палкую дзявочую ўлюбёнасць. I, добра разумеючы, што такога быць не можа, яна дазваляла сабе раскошу ўпотай марыць пра яго, уяўляць, як было б, калі б ён абняў яе, пацалаваў. Далей яна ў сваіх мроях не залятала, бо не мела ніякага ўяўлення, што там, за гэтым, ды і ці ёсць там яшчэ што-небудзь. I хоць яна ведала, што нядобра так марыць пра свяшчэнніка, але ніяк не магла сябе ўтаймаваць і прагнаць гэтыя мары. Неяк ухітралася толькі нічым сябе не выдаць, каб ён не здагадаўся, што ў яе такія мяцежныя думкі.
З акна гасцінай Мэры Карсан убачыла: айцец Ральф і Мэгі ішлі ад стайні, якая знаходзілася з таго боку дома, што далей ад жылля старшага аўчара. Работнікі маёнтка ездзілі на замораных рабочых конях, якія за ўсё сваё конскае жыццё ні разу не бачылі стойла і трухалі ў запрэжцы альбо пад сядлом з аднаго гаспадарчага двара на другі ці скублі траву на выгане пры Галоўнай сядзібе. Але стайня ў Драгедзе была, хоць карыстаўся ёю адзін айцец Ральф. Толькі яму Мэры Карсан трымала двух чыстакроўных скакуноў — заезджаныя рабочыя коні не для яго! I калі айцец Ральф спытаўся, ці можна і Мэгі на іх ездзіць, яна не знайшла, чым запярэчыць. Дзяўчынка ж — яе пляменніца, і ёй належыць прыстойна ездзіць верхам.
Кожная костачка ў азызлым старым целе Мэры Карсан ныла ад злосці, што нельга было тады адмовіць ці хоць бы самой навязацца да іх у кампанію. I ўсё ж адмовіць старая ніяк не магла, і ў сядло ўзабрацца ўжо ёй не пад сілу. I цяпер яна кіпела ад злосці — вунь яны ідуць поплавам, ён у брыджах і высокіх ботах, у беласнежнай кашулі, зграбны, як балетны танцоўшчык, а яна — штаны ў абцяжку, тонкая і стройная і па-хлапечы прыгожая. Ад іх так і праменілася сяброўская раскаванасць і разуменне, і Мэры Карсан мо тысячны раз пыталася ў сябе, чаму ніхто, апрача яе, не ганіць іх за такую цесную, ледзь не інтымную блізкасць. Пэдзі толькі радуецца, Фія — палена паленам — адмоўчваецца, як заўсёды, а хлопчыкам айцец Ральф і Мэгі — як брат і сястра. Можа, яна, Мэры Карсан, таму і бачыць тое, чаго ніхто больш не бачыць, што сама кахае Ральфа дэ Брыкасара? Ці, можа, усё гэта ёй толькі трызніцца і нічога такога тут няма — проста мужчына, якому пайшоў чацвёрты дзесятак, пасябраваў з дзяўчом, што не дарасло яшчэ да жанчыны. Лухта! Ніводзін мужчына, якому за трыццаць, нават Ральф дэ Брыкасар, не будзе такі сляпы, што не разгледзіць ружу, гатовую распусціцца. Нават Ральф дэ Брыкасар? Ха! Менавіта Ральф дэ Брыкасар! Хто-хто, а ён нічога міма сваёй увагі не прапусціць.
