— Ага, ведама, ведама, Дэн, паедзем!
— Вось і добра. — Ён усміхнуўся, паглядзеў хітра. — Ты мне напраўду патрэбная, Джас. Будзеш у мяне цвіком у попe, зусім як у мінулыя часы.
— Ну-ну! Сорамна гаварыць такія словы, прападобны айцец О’Ніл!
Дэн заклаў рукі за галаву, задаволены адкінуўся на спінку канапы.
— Я — прападобны айцец! Слаўна, праўда? Вось пабачу маму і, можа, сумею засяродзіць усе думкі на богу. Разумееш, мне здаецца, гэта для мяне галоўнае. Проста думаць пра бога.
— Ты павінен уступіць у манаскі ордэн, Дэн.
— Гэта і цяпер можна, можа, я так і зраблю. У мяне ўсё жыццё наперадзе, спяшацца няма куды.
З прыёму Джасціна пайшла разам з Ліанам; яна яму сказала, што збіраецца з Дэнам у Грэцыю, а пасля ён сказаў, што збіраецца да сябе ў Бон.
— Даўно пара, ліха на яго, — заявіла Джасціна. — He вельмі ўжо вы сябе турбуеце ў якасці міністра. Усе газеты пішуць, вы — гультай, гуляка, толькі і ведаеце, што весяліцца з рыжымі аўстралійскімі актрысамі, стары прайдзісвет.
Ліан пагразіў ёй вялікім кулаком.
— Вы і не падазраяце, як дорага я расплачваюся за свае нямногія ўцехі.
— Можа, пройдземся пяшком, Лівень, не пярэчыце?
— He, калі вы не пойдзеце босая.
— Босаю цяпер нельга. У міні-спадніц ёсць свае недахопы; раней мы хадзілі ў панчохах, іх лёгка было зняць.
А цяпер прыдумалі нешта накшталт тэатральнага трыко, яго пры людзях не здымеш, гэта было б найвялікшым узрушэннем з часоў лэдзі Гадзівы. I калі я не хачу страціць калготкі, а яны каштуюць пяць гіней, хочаш — не хочаш трэба хадзіць у туфлях.
— Па крайняй меры, вы папоўнілі маю адукацыю па частцы дамскага туалету, як верхняга, так і ніжняга, — коратка заўважыў Хартгейм.
— Кіньце! Іду ў заклад, у вас дзесятак каханак, і вы ўсіх іх раздзеяце.
— У мяне толькі адна, і, як павінна рабіць добрая каханка, яна чакае мяне ў негліжэ.
— Паслухайце, а мы, здаецца, ніколі яшчэ не абмяркоўвалі вашых сексуальных спраў? Да таго спакусліва! Якая ж у вас каханка?
— Бязглуздая бялявая балбатлівая саракагадовая бочка.
Джасціна стала як укопаная.
— Вы мяне абдурваеце, — павольна сказала яна. — He ўяўляю вас побач з такою жанчынаю.
— Чаму ж?
— Для гэтага ў вас задужа добры густ.
— Chacun a son gout[15], мая дарагая. Я і сам зусім не прыгажун, няўжо, па-вашаму, я здольны зачараваць маладую і прыгожую жанчыну, каб яна стала маёй каханкай? Ды адкуль вы ўзялі?
— Вельмі здольны! — злосна сказала Джасціна. — I яшчэ як!
— Гэта як жа, грашыма?
— Ды пры чым тут вашы грошы! Вы проста цвеліце мяне, вечна вы мяне цвеліце! Ліан Мёрлінг Хартгейм, вы добра ведаеце, колькі ў вас прывабнасці, a то вы не разгульвалі б у сеткавых сарочках з залатымі медальёнамі на грудзях. Выгляд — яшчэ далёка не ўсё, а калі б было і ўсё, я таксама б прызадумалася.
— Ваша спагада да мяне вельмі мілая, herzchen.
— Чаму з вамі ў мяне заўсёды такое адчуванне, быццам мне за вамі не ўгнацца? — Джасціна ўжо астыла; цяпер яна стаяла і няўпэўнена глядзела на Ліана. — Вы ж гаварылі несур’ёзна, праўда?
— А як па-вашаму?
— He! Вы не ганарысты, але самі добра ведаеце, які вы абаяльны.
— Ці ведаю, ці не — не мае значэння. А вось што вы лічыце мяне абаяльным, гэта мае значэнне.
Ведама, лічу, траха не адказала яна; зусім нядаўна я паспрабавала прыкінуць, які б ты быў у ролі майго палюбоўніка, але вырашыла, што нічога з гэтага не атрымаецца, ты мне больш патрэбны як сябар. Калі б ён даў ёй гэта сказаць, то прыйшоў бы, мусіць, да вываду, што яго час яшчэ не прыйшоў, і зрабіў бы іначай. Але яна не паспела вымавіць ні слова — ён ужо схапіў яе ў абдымкі і асыпае пацалункамі. На добрых шэсцьдзесят секунд яна абмерла, бездапаможная, ашаломленая, апанаваная адною думкаю — знайсці ў сабе сілу, выстаяць пад гэтым нястрымным, шалёным парывам. Яго вусны... ды гэта дзіва! А валасы, пышныя, густыя, таксама — само жыццё, запусціць у іх пальцы — асалода! Потым ён сціснуў яе шчокі далонямі, з усмешкаю заглянуў у вочы.
— Я люблю цябе.
Джасціна ўхапіла яго за запясці, але не так лёгка і пяшчотна, як раней Дэна, а ўчапілася пазногцямі, амаль да крыві. Адступілася на крок, другі. Стаяла і моцна церла вусны аб згін локця, вочы вялікія, спалоханыя, грудзі цяжка падымаюцца.
— Нічога не выйдзе, — ледзь выдыхнула яна. — Нічога з гэтага не выйдзе, Лівень.
Скінула туфлі, нахілілася, падхапіла іх і пабегла, і праз тры секунды гэтага мяккага імклівага бегу ўжо не стала чутно.
А ён зусім не збіраўся яе даганяць, хоць яна, мабыць, гэтага баялася. Балелі разадраныя да крыві запясці. Ён прамакнуў іх па чарзе насоўкаю, сцепануў плячамі, схаваў насоўку з плямамі і пастаяў, прыслухаўся да болю. Трохі пачакаўшы, дастаў партсігар, закурыў і павольна пайшоў па вуліцы. Ніводзін сустрэчны не здагадаўся б па яго твары пра тое, што ён адчувае ў гэтыя хвіліны. Усё, чаго ён жадаў, да чаго імкнуўся, было ўжо ў руках — і вось страчана. Дурное дзяўчо. Калі яна, нарэшце, пасталее? Усё адчуваць, на ўсё адгукнуцца — і ад усяго адмовіцца...
Але ён быў па натуры ігрок, з тых, што ўмеюць і прайграваць, і выйграваць. Доўгіх сем гадоў ён чакаў, перад тым як на Дэнавым пасвячэнні адчуў у ёй перамену і вырашыў паспрабаваць шчасця. I, відаць, паспяшаўся. Ну, нічога. Усё яшчэ можа абярнуцца інакш — заўтра або, з норавам Джасціны, праз год, праз два. Што-што, а здавацца ён не думае. Трэба толькі быць напагатове, і нейкім разам шчасце яму ўсміхнецца.
У ім усё дрыжала ад бязгучнага смеху: бязглуздая бялявая балбатлівая саракагадовая бочка! Незразумела, чаму гэта сарвалася з языка, хіба толькі таму, што даўным-даўно гэтыя словы сказала яму колішняя жонка. У такіх, бач, заўсёды бываюць камяні ў печані. Яна і сама пакутавала ад гэтых камянёў, бедная Анэліза, аднак ёй жа было ўсе пяцьдзесят, і яна цёмнавалосая, худая і надзіва стрыманая — замкнутая, нібы яе закаркавалі наглуха, як джына ў бутэльцы. Навошта я цяпер думаю пра Анэлізу? Кампанія, якую я цярпліва вёў столькі гадоў, скончылася правалам, і я дасягнуў не большага поспеху, чым нябога Анэліза. Ну, нічога, паненка Джасціна О’Ніл! Пажывём — пабачым.
У вокнах у палацы гарыць святло; трэба пайсці пагаварыць некалькі хвілін з кардыналам Ральфам, на выгляд ён вельмі пастарэў. Пэўна, нездаровы. Мусіць, трэба было б яго пераканаць паказацца ўрачам. У Ліана зашчымела сэрца, але не з-за Джасціны — яна маладая, наперадзе яшчэ даволі часу. З-за кардынала Ральфа, на вачах у якога прыняў сан родны сын, а ён пра гэта не здагадваецца.
Было яшчэ рана, у вестыбюлі гасцініцы поўна народу. Джасціна, ужо ў туфлях, паспешна прайшла да лесвіцы, апусціўшы галаву, узбегла наверх. Некалькі хвілін дрыжачымі рукамі корпалася ў сумачцы, не знаходзячы ключа, падумала ўжо, што трэба спусціцца да парцье, зноў вытрымаць погляды ўсяго гэтага натоўпу. Але ключ аказаўся ў сумцы, яна яго ўбачыла, пэўна, толькі на дваццаты раз.
Нарэшце яна ў сябе ў нумары, вобмацкам дайшла да ложка, села на край, патроху стала збірацца з думкамі. Пераконвала сябе, што адчувае агіду, абурэнне, расчараванне, панурым нерухомым поглядам утаропілася на чатырохвугольнік слабага святла — начное неба ў акне; хацелася лаяцца, хацелася плакаць. Ніколі ўжо не будзе як раней, і ў гэтым трагедыя. Страчаны самы блізкі сябар. Здрадніцтва.
Пустыя, хлуслівыя словы, раптам яна зразумела, чаму так перапалохалася, уцякла ад Ліана, нібы ён не пацалаваў яе, а хацеў забіць. Гэта сапраўднае! Такое адчуванне, нібы нарэшце яна дома, а яна не хоча вяртацца дадому — і не хоча звязваць сябе каханнем. Дом — гэта тупік, і каханне — тупік. Болей таго, хоць прызнанне гэта даволі зневажальнае: бадай, яна і не ўмее кахаць. Калі б яна была на гэта здатная, пэўна, раз-другі асцярожнасць ёй здрадзіла б; пэўна, хоць раз-другі ў ёй заварушылася б пачуццё мацнейшае, чым паблажлівая прыхільнасць да яе не вельмі шматлікіх палюбоўнікаў... Джасціне цяпер і ў галаву не прыйшло, што невыпадкова яна выбірала палюбоўнікаў, ніколькі не небяспечных яе незалежнасці, да якой яна сама сябе прывучала і з якой моцна звыклася, і ўжо лічыла, нібы гэта ў яе ад прыроды. Упершыню ў жыцці ёй няма на што абаперціся, няма з чым параўнаць. Нішто ў мінулым не цешыць, ні разу там не ўзгарэлася моцнае, глыбокае пачуццё — ні ў ёй самой, ні ў кім-небудзь з гэтых мімалётных палюбоўнікаў. He памагаюць і ўспаміны пра Драгеду, там яна гэтаксама ад усіх адгароджвалася.
