— Даволі табе кудахкаць над імі, — сурова сказала Фія.

Але калі самалёт узляцеў, падняўшы хмару пылу, і пачаў узнімацца ў зіхатлівую спякотную вышыню, Мэгі нібыта раздваілася. Сэрца разрывалася ад ростані з Дэнам, разлука з Джасцінаю была палёгкаю. У пачуцці Мэгі да сына не было дваістасці, бо ён ад прыроды такі вясёлы, спакойны і адданы, адказвае пяшчотаю на пяшчоту гэтаксама натуральна, як дыхае. А Джасціна — чароўнае, але і невыноснае страхоцце. Яе міжволі таксама любіш, нельга не любіць — такая ў гэтай дзяўчынцы сіла, і ўнутраная цэльнасць, і ўпэўненасць у сабе, і яшчэ нямала добрых якасцяў. Адна бяда: яна не прымае любові, як прымае Дэн, і ні разу не дала Мэгі найвышэйшай мацярынскай радасці — адчуць, што дачцэ яна патрэбная. Hi табе прыязнай гаварлівасці, ні дураслівасці, і страшэнная манера абыходзіцца з дарослымі, а галоўнае з мацераю, холадна і фанабэрыста. Мэгі пазнавала ў дачцэ нямала такога, што некалі ў Люку О’Нілу даводзіла яе да шаленства, але Джасціна хоць не скупая. I за гэта дзякуй.

Паветраная лінія да Сіднея добра працавала, і ўсе канікулы, нават самыя кароткія, дзеці маглі жыць у Драгедзе. Але абое вельмі хутка асвоіліся са школаю і рассмакавалі новае жыццё. Пасля паездак дадому Дэн кожны раз трохі сумаваў, а Джасціна адчувала сябе ў Сіднеі як рыба ў вадзе, і, калі трапляла ў Драгеду, яе ўвесь час цягнула назад у горад. Айцы езуіты з Рыверв’ю-коледжа, у захапленні ад Дэна, не маглі ім нахваліцца — не выхаванец, а дзіва, першы і ў вучобе, і ў спорце. У кінкапельскіх манашак Джасціна зусім не выклікала захаплення — тых, у каго такое пільнае вока і востры язык, звычайна недалюбліваюць. Джасціна была на клас старэйшая за Дэна і вучылася, напэўна, яшчэ лепей, але наперадзе ішла толькі ў вучобе.

Нумар «Сідней морнінг гералд» за 4 жніўня 1952 года аказаўся вельмі памятны. На першай старонцы, як звычайна, друкавалі толькі адну фатаграфію — наверсе, на самай сярэдзіне, як ілюстрацыю да самай выдатнай навіны. I ў гэты дзень у газеце паявіўся цудоўны партрэт Ральфа дэ Брыкасара.

«Яго святасць папа Пій XII сёння надаў сан кардынала архіепіскапу Ральфу дэ Брыкасару, які з’яўляцца цяпер памочнікам дзяржаўнага сакратара ў Ватыканё.

Яго высокапраасвяшчэнства Ральф Рауль да Брыкасар доўгі час быў дбайным слугою каталіцкай царквы ў нас у Аўстраліі, ён пачаў сваю дзейнасць у ліпені 1919 года, толькі прыняўшы сан, і нястомна працаваў тут аж да сакавіка 1938, калі яго паклікалі ў Ватыкан.

Кардынал дэ Брыкасар нарадзіўся 23 верасня 1893 года ў Ірландыі; ён — другі сын у сям’і, якая бярэ пачатак ад барона Ранульфа дэ Брыкасара, які прыбыў у Англію са світаю Вільгельма Заваёўніка. Па сямейнай традыцыі кардынал выбраў сабе духоўную ніву дзейнасці. У семнаццаць гадоў ён паступіў у духоўную семінарыю, а пасля пасвячэння ў духоўны сан, яго паслалі ў Аўстралію. Першыя месяцы тут ён служыў пры нябожчыку епіскапу Майклу Клэбі, у Уінемарскай епархіі».

У чэрвені 1920 года ён быў пераведзены на пасаду свяшчэнніка ў прыход Джыланбаўн, на паўночным захадзе Новага Паўднёвага Уэльса. Пазней атрымаў сан прэлата і заставаўся ў Джыланбаўне да снежня 1928 года. Потым стаў асабістым сакратаром яго праасвяшчэнства архіепіскапа Дарка і, нарэшце, асабістым сакратаром тадышняга папскага легата, яго высокапраасвяшчэнства кардынала ды Канціні-Верчэзе. Быў нададзены сан епіскапа. Калі ж кардынал быў пераведзены ў Рым і пачалася яго бліскучая кар’ера ў Ватыкане, епіскап дэ Брыкасар, пастаўлены архіепіскапам, вярнуўся ў Аўстралію і заняў пасаду папскага легата. Тут ён заставаўся самаю важнаю даверанаю асобаю аж да пераводу ў Рым у 1938 годзе, з таго часу ён незвычайна ўзвысіўся ў кіраўнічых сферах святой царквы. Цяпер, ва ўзросце 58 гадоў, яго лічаць адным з нямногіх дзеячаў, якія вызначаюць палітыку Ватыкана.

Наш карэспандэнт гутарыў учора з некаторымі з колішніх прыхаджан кардынала дэ Брыкасара ў Джыланбаўне. Пра яго тут зберагаліся самыя цёплыя ўспаміны. У большасці сваёй насельніцтва гэтай багатай авечкагадоўчай акругі вызнае каталіцкую веру.

«Прападобны айцец дэ Брыкасар заснаваў у нашым краі Таварыства кнігалюбаў, калі быў у нас пастырам, — сказаў містэр Гары Гоф, цяперашні мэр Джыланбаўна. — Гэта было, асабліва на той даўні час, вельмі каштоўнае пачынанне, яго шчодра падтрымлівала спачатку місіс Мэры Карсан, а пасля яе смерці сам кардынал, які ніколі не забываўся пра нашы патрэбы».

«Прападобны айцец дэ Брыкасар надзвычай людскі чалавек, — сказала місіс Фіёна Кліры, цяперашняя кіраўніца Драгеды, адной з найбольшых і самых багатых авечкагадоўчых фермаў у Новым Паўднёвым Уэльсе. — Усе гады ў Джылі ён быў вялікаю духоўнаю апораю сваім прыхаджанам, асабліва ў нас, у Драгедзе, якая, як вы ведаеце, належыць цяпер каталіцкай царкве. Ён памагаў нам пераганяць атары ў часы паводак, прыходзіў на дапамогу ў час пажару: памагаў хаваць людзей, якія загінулі. Ва ўсіх адносінах гэта выдатны чалавек, і я ні ў кім болей не бачыла такой людскасці. Адразу відаць было, што яму прызначана вялікая будучыня. Зразумела, мы яго не забылі, хоць прайшло ўжо болей за дваццаць гадоў з таго часу, як ён нас пакінуў. Думаю, не будзе хлуснёю, калі я скажу, што ёсць у нашым краі людзі, якім яшчэ і цяпер яго не хапае».

У дні вайны прападобны дэ Брыкасар, тады яшчэ архіепіскап, быў верным і стойкім слугою яго святасці папы; як лічаць, калі Італія апынулася ў лагеры ворагаў Германіі, іменна ён пераканаў фельдмаршала Альберта Кесельрынга абвясціць Рым адкрытым горадам. Фларэнцыя марна дамагалася гэтай самай перавагі і страціла многія каштоўнасці, якія потым былі ёй вернуты толькі таму, што Германія прайграла вайну. У першыя гады пасля вайны кардынал дэ Брыкасар памог тысячам перасяленцаў знайсці новую радзіму і асабліва шмат сілы аддаў, спрыяючы праграме іміграцыі ў нашу краіну.

Хоць кардынал дэ Брыкасар родам ірландзец і хоць ён, мусіць, не імкнецца, выкарыстоўваючы сваё высокае становішча, уплываць на нашы ўнутраныя справы, нам здаецца, Аўстралія па справядлівасці можа лічыць гэтага выдатнага чалавека да пэўнай ступені і сваім сынам».

Мэгі аддала газету Фіёне і нявесела ёй усміхнулася.

— Што ж, трэба яго павіншаваць, я так і сказала рэпарцёру «Гералда». Толькі гэтага яны ж не надрукавалі? А тваю хвалебную прамову, бачу, далі амаль слова ў слова. Ну і злы ж у цябе язык, мама! Па крайняй меры, зразумела, у каго Джасціна такая язва. Хацела б я ведаць, ці ў многіх хопіць розуму прачытаць між радкоў, куды ты тут цаляеш?

— У яго дык напэўна хопіць, калі газета трапіцца яму на вочы.

— Хацела б я ведаць, ці помніць ён нас, — уздыхнула Мэгі.

— Можаш не сумнявацца. Усё ж такі ён і цяпер знаходзіць час сачыць за справамі Драгеды. Ведама, ён нас помніць, Мэгі. Як бы ён мог забыць?

— Ага, Драгеда, я і забылася. Дзіва што, ад нас ідуць такія прыбыткі. Ён, мусіць, вельмі задаволены. На аўкцыёнах наша воўна ідзе па фунту стэрлінгаў за фунт, у гэтым годзе мы столькі за яе выручылі, што ніякія залатыя жылы гэтулькі не дадуць. А яшчэ кажуць, залатое руно. Мы з адных толькі ягнят настрыглі болей чым на чатыры мільёны фунтаў.

— He яхіднічай, Мэгі, табе гэта не пасуе, — сказала Фія; апошнім часам яна гаварыла з дачкою хоць і грубавата, але не без павагі, а мабыць, і не без пяшчоты. — Згадзіся, нам жывецца няблага. He забывайся, грошы свае мы атрымліваем, усё роўна ці кепскі выдаўся год, ці добры. I хіба ён не выплаціў Бобу прэміі сто тысяч і ўсім нам яшчэ па пяцьдзесят? Калі нават заўтра ён выганіць нас з Драгеды, у нас хопіць грошай, каб купіць Бугелу, хоць цана на зямлю цяпер і падскочыла. А колькі ён дае тваім дзецям? Тысячы і тысячы. Дык не будзь да яго несправядлівая.

— Але мае дзеці не ведаюць, што ён там дзеля іх робіць, і ведаць не павінны. He, няхай Дэн і Джасціна растуць з разуменнем, што ім трэба самім прабіваць сабе дарогу ў жыцці, а не разлічваць на самага мілага дабрадзея Ральфа Рауля, кардынала дэ Брыкасара. Ці не жадаеце, ён яшчэ і Рауль! Самае нарманскае імя, га?

Фія паднялася, падышла да каміна і шпурнула першы ліст «Гералда» ў агонь. Ральф Рауль кардынал дэ Брыкасар здрыгануўся, маргнуў ёй і ператварыўся ў попел.