— I я iх не люблю, але ж гэта толькi назва, выпадковая назва сузор'я, а не зоркi. Да зор назва не мае нiякага дачынення.

— Цiкавы адказ.

— Я гэта прачытала ў нейкiм часопiсе.

— У якiм?

— Не памятаю, помню, там былi фотаздымкi з замежнымi модамi.

* * *

Ранiцай у кавярнi да мужчыны за стол падсеў незнаёмы, кава была гарачая, i ён нязграбна трымаў фiлiжанку ў двух пальцах.

— Добрая кава, — сказаў незнаёмы.

Мужчына ў адказ кiўнуў.

— Ведаеш кавярню "Тры магнолii"?

Мужчына iзноў кiўнуў у адказ.

— Там няблага каву гатуюць. А больш у гэтым горадзе добрай кавы не знойдзеш.

— Курыць будзеш? — мужчына паклаў на стол пачак цыгарэт.

— Не, я не куру.

Каля буфетнай стойкi стаялi i перагаворвалiся дзве маладыя масквiчкi. Незнаёмы паглядзеў на загарэлых жанчын i сказаў:

— З жанчынамi тут блага. Рэстаран. Таксi. Грошы. А без гэтага нi адна не згодзiцца з табою пайсцi. Блага тут з жанчынамi. А адкуль у мяне тыя грошы, ну, адкуль яны наогул бяруцца ў гэтых "чорных"? Блага тут з жанчынамi.

— Блага, — сказаў мужчына.

Незнаёмы дапiў каву i выйшаў з кавярнi. За стол да мужчыны селi дзве загарэлыя масквiчкi.

— Прабачце, у вас ёсць запалкi? — спытала першая.

Мужчына паставiў на стол французскую запальнiчку. Жанчыны закурылi.

— Ты ведаеш, колькi каштуе паштоўка ў гэтага папугая? — спытала першая.

— Колькi? — перапытала другая.

— Два рублi.

— I ты купiла?

— Сорам сказаць. Не вытрывала. Купiла.

— I што?

— "Вас чакае каханне" было напiсана на паштоўцы.

— I ўсё?

— Усё.

— За два рублi можна было i больш напiсаць... Мужчына выйшаў з кавярнi i накiраваўся да кiёска сваёй знаёмай жанчыны. Ён iшоў па вулiцы, якая пахла смажаным тлушчам i гарачым алеем. Пачаўся курортны сезон.

— Як iдзе твой гандаль? — спытаў мужчына.

— Нiшто, — адказала яна.

— Я заўтра ад'язджаю. Пакiну табе сонца, мора i вецер.

— А я не люблю пляж, не люблю мора.

— Чаму?

— Рэдка туды хаджу. Адкладаю на заўтра, а заўтра так i застаецца заўтра.

— Разумею. Я вырашыў зрабiць падарунак, — ён паклаў на слiзкiя паштоўкi "Утопiю" Томаса Мора.

— Мне яна не патрэбна...

Да кiёска падышоў стары чалавек у белых шортах i белай кашулi з кароткiмi рукавамi. Нос у чалавека быў заклеены белай паперай.

— У вас ёсць канверты "авiя"? — спытаў ён.

— Ёсць.

— Мне адзiн.

— Калi ласка.

— А чаму ён такi пакамечаны?

— Ен трапiў сюды выпадкова. Я гандлюю паштоўкамi. Канверт у мяне адзiн.

— Мне не патрэбен пакамечаны канверт.

— А ў мяне другога, на жаль, няма. Купiце на пошце. Тут побач.

— Пакамечаны мне не патрэбен. Колькi каштуе гэтая кнiга, цi яна таксама трапiла сюды вьпадкова? — нервова спытаў чалавек з заклееным носам.

— Два рублi, — апярэдзiў жанчыну мужчына.

Чалавек паклаў на паштоўкi два металiчныя рублi i пайшоў у бок пошты.

— Нашто ты прадаў яму кнiгу? — спытала жанчына.

— Яна мне на патрэбна, як i табе.

— Мне падалося, што гэты ў шортах ненармальны.

— Чаму?

— Цяпер без рознiцы — "авiя" цi не, а па-другое, нешта ў iм... Я не ведаю, як сказаць. Карацей, ненармальны.

— А мне наадварот здаецца, што ён самы нармальны. Толькi ягонае шчасце папугай ара выцягнуў у канверце "авiя".

— Ты так думаеш?

— А што застаецца думаць? I наогул — нашто думаць, калi ара гадае?! — спрабаваў жартаваць мужчына. Яму захацелася хутчэй вярнуцца дадому.

* * *

Мужчына даляцеў нармальна. Дома, не здымаючы нават капелюша, ён падышоў да кнiжнай палiцы i, пагартаўшы пяты том "Жыцця жывёл", прачытаў: "Трохколерны ара вымер на пачатку XX стагоддзя. Жыў гэты папугай на..."

— Шкада, — сказаў мужчына намаляванаму папугаю i паўтарыў: — Шкада...

Чэсь любiць метал; рэжа сталь, як паперу. Трубы i прэнты згiнаюцца ў яго руках, як васковыя свечкi ў гарачай вадзе. Ён — спецыялiст па выкананню кратаў. Чэсь, адзiны на сваiм прадпрыемстве, хто займаецца дэкаратыўнымi кратамi ад эскiзаў i чарцяжоў да зборкi на аб'ектах. Яго паважаюць, яму зайздросцяць, калi атрымлiвае заробак; яго падманваюць, яму дапамагаюць, калi закрываюць i падпiсваюць нарады. Чэсь працуе ў цэху, дзе лiставая сталь i гудзенне газазваркi нiкога не дзiвiць, а звычайны голас немагчыма пачуць. Працаваць у яго атрымлiваецца. Ён здатны рабiць i лепш, i больш, але не вытрымае фонд зарплаты, i ў планавым аддзеле зляцяць прэмii, таму робiцца столькi, колькi трэба, каб з табою вiталiся за руку, а не кiвалi, касавурачыся на падлогу цi столь.

Знешнасць давала Чэсю шанц трапiць у кiназоркi, чые партрэты вырэзваюцца мiнiяцюрнымi нажнiцамi i развешваюцца ў дзявочых пакоях заводскiх iнтэрнатаў. I ён бы трапiў, ён нават выканаў адну ролю ў тэлеспектаклi, але перакананне, што гаварыць чужое i рабiць выгляд, быццам кiмсьцi прыдуманае — тваё ўласнае, Чэсь не здатны, i ён гэта ведае. Лепш балоны з ацэтыленам i жалеза, чым камера i манiтор, — думае Чэсь. Ягонаму характару адпавядае дэмакратычная вопратка нашага часу — джынсы, куртка i красоўкi, так можа апрануцца i дырэктар, калi едзе за горад, i грузчык з татуiроўкай на ўсю спiну, калi збiраецца ў рэстаран, i дзяўчо, як ляцiць на першае спатканне, i яшчэ немаведама хто з нас.

* * *

Жджоўк-жджоўк! Шчоўкае фортка на прахадной. Чэсь аглядаецца на браму свайго прадпрыемства. Да брамы прывiнчаны дарожны знак: чырвоная палоса перакрэслiвае чорны клаксан. Дарога да метро не запаўняецца падзеямi. Шчы-дзынь. Пятакi высыпаюцца ў падсветленую металёвую шуфлядку. Паўз малочныя цылiндры свяцiльнiкаў Чэсь апускаецца на платформу. Вывучэнне лiнолеуму на вагоннай падлозе — сумны i бесперспектыўны занятак. Выходзiць з метро больш прыемна, чым спускацца туды, што б там нi казалi, а яно так. На аўтобусным прыпынку Чэсь закурвае. Адно, што суцяшае ў гадзiннай дарозе з працы, гэта — iндустрыяльныя краявiды з iх дзiўнай здольнасцю быць заўсёды новымi i цiкавымi. Перасадка на тралейбус выконваецца iмгненна. У тралейбусе не прадыхнуць. Тры прыпынкi на адной назе. Нарэшце палова пасажыраў сыходзiць. Чэсь разглядае спадарожнiкаў. Ёсць твары, на якiя сорамна глядзець, асаблiва калi iх пара — ён i яна, яшчэ горш, калi яны смяюцца. Побач з Чэсем чытае спартыўную газету руды кучаравы маладзён. "Чым жа ты займаешся, ку-ча-ра-вы? Рыбалоў-спартсмен? Рыбалоў-спартсмен!" — круцiцца ў Чэся, калi заўважаецца прыгажосць. Галантнасць i прыгажосць належаць жанчыне. Яна ў акулярах, але можна ўявiць жанчыну i без акуляраў, i без празрыстых пластыкавых клiпсаў, i без пластмасавага драпежнага манiкюру, i без манернага залатога гадзiннiка на ланцужку, i без сумкi з неабавязковымi рэкламнымi надпiсамi, без курткi пастэльных тонаў, без лёгкай сукнi... Чорныя панчохi можна пакiнуць, а можна i не пакiдаць. Мужчына не пакiдае на жанчыне панчох. Яна застаецца аголеная ў паўпустым тралейбусе... "Вы зараз будзеце сыходзiць?" — у адзiн голас пытаецца ў Чэся пара. Той саступае дарогу. "Дазвольце пазнаёмiцца. Прабачце, дазвольце, калi ласка, пазна...", — думае Чэсь, калi разам з парай сыходзiць жанчына ў чорных панчохах. На прыпынку назбiралася тралейбусаў. Чэсь бачыць, як прыгажосць знiкае за дзвярыма рыбнага магазiна. Знаёмства адкладаецца назаўсёды. Руды сыходзiць на наступным прыпынку. Бух-бух па прыступках — i Чэсь на асфальце свайго мiкрараёна. Праз падземны пераход, да гастранома, паўз яго, да кафэ "Сустрэча", паўз кафэ, да кiёска. У вiтрынах выстаўлены календары на наступны год, на календарах леташнiя летнiя краявiды. "Яшчэ вясна, а календары назапашаны наперад. Чорныя лiчбы — буднi, чырвоныя — святы i нядзелi. Чырвоных значна менш", — думае Чэсь, калi трапляе ў свой пад'езд. Дзынь-дзы-ы-ыннь. Жонка адчыняе дзверы, муж заходзiць у кватэру.