Литмир - Электронная Библиотека
A
A

Закономерности развития античного общества оказались действенными и для Карфагена. Поражение в первой войне с Римом вызвало острый политический и социальный кризис. В значительной степени путь выхода из этого кризиса был намечен созданием полунезависимой, державы Баркидов, типологически сходной с эллинистическими государствами Востока. Это, естественно, привело к возникновению нового противоречия — между политическим образованием эллинистического типа и республиканской формой карфагенского государства, в существовании которой была кровно заинтересована карфагенская олигархия. Поражение Карфагена во второй войне с Римом, войне, в которой Баркиды играли важнейшую роль, сняло вопрос о взаимоотношениях Баркидов и республики. Но оно же в значительной степени обусловило кризис карфагенского полиса.

Кризис полиса переживали и Греция, и Рим. В Греции он был частично преодолен включением эллинских полисов в эллинистическую систему. Другими попытками выйти из кризиса стало возникновение союзных государств, таких как Ахейский и Этолийский союзы и появление на колониальной периферии держав под властью тиранов или царей. В Риме кризис полиса привел к ликвидации республики и возникновению Римской империи. Карфаген же вообще не смог пережить кризис, что было обусловлено не столько внутренними процессами, сколько внешними обстоятельствами. Рим нанес фатальный удар Карфагену, уничтожив и сам город, и это государство.

Сравнение истории и социально-политических структур собственно Финикии и Карфагена показывает, что эти два общества принадлежали к двум разным мирам — древневосточному и античному. Конечно, между этими двумя обществами сохранялись многообразные связи, особенно в сфере религии. Одна этническая основа определила схожий культурный облик и метрополии, и Карфагена. Но в социально-политическом отношении это были два разных мира, два разных пути развития. Это же сравнение показывает, что принадлежность к античному или древневосточному вариантам древнего мира определяется не этническим происхождением, а историческими условиями.

Сокращения наименований письменных и эпиграфических источников

Ун-Амун — Путешествие Ун-Амуна в Библ

Ach. Tat. — Achillei Tatii Leucippe et Cleitophon

Amm. Marc. — Ammiani Marcellini Rerum gestarum libri qui supwesunt

ANET — Ancient Near Eastern Texts relating to the Old Testament

ANET Suppl. — The Ancient Near East. Supplementary Texts and Pictures Relating to the Old Testament

Apollod. — Apollodori Bibliotheca

App. Han. — Appiani Bellum Hannibalicum

App. Hisp. — Appiani Bellum Hispaniense

App. Lib. — Appiani Beilum Libycum

Arist. Pol. — Aristotelis Politica

Arr Anab. — Flavii Arriani Anabasis Alexandri

Ath. — Athenaei Deipnosophistae

Ath. Pol. — Athenaei Poliorcetici peri mhcanhmatwn

Av. Or. mar. — Avieni Ora maritima

Cbron. — Iohannis Malalae Chronographia

I Cbron. — I Cronicorum liber (Biblia Hebraica)

II Cbron. — II Cronicorum liber (Biblia Hebraica)

CIS — Corpus Inscriptionum Semiticarum, pars I

Clem. Alex. Strom. — dementis Alexandrini Stromata

Col. — L Iunii Moderati Columellae rei rustici libri

Curt. Ruf. — Q. Curtii Rufi Historiarum Alexandri libri qui supersunt

De mir. ausc. — Pseudo-Arisotelis de mirabilibus auscultionibus

Deut. — Deuteronomium (Biblia Hebraica)

Diod. — Diodori Siculi Bibliothecae historicae qui supersunt

Diog. Laert. — Diogenis Laertii Vitae philosophorum

EA — Die El Amarna — Tafeln

Ex. — Exodus (Biblia Hebraica)

Ez. — Ezechiel (Biblia Hebraica)

Ezra (Biblia Hebraica)

F GrHist — Die Fragmenten der Griechischen Historiker

FHA — Fontes Hispaniae Antiquae

FHG — Fragmenta Historicorum Graecorum

Gen. — Genesis (Biblia Hebraica)

Hannoniper. — Hannoni Carthaginiensium regis periplus

Her. — Herodeti Historiarum libri IX

Hesycb. — Hesychii Lexikon

Ies. — Iesaia (Biblia Hebraica)

IFPCO Malta — Le iscrizioni fenice e puniche delle coloniae in Occidente. Malta

IFPCO Sard. — Le iscrizioni fenice e puniche delle cilonie in Occidente. Sardegna

IFPCO Sard. Npu — Le iscrizioni fenice e puniche delle colonie ib Occidente. Sardegna. Iscrizioni neopuniche

ll. — Homed Ilias

Ios. Ant. Iud. — Iosephi Flavii Antiquitates Iudaicae

Ios. Contra Ap. — Iosephi Flavii Contra Apionem.

Isocr. Evag. — Isocratis Evagoras

Iud. — Iudices (Biblia Hebraica)

lust. — M. Iuniani Iustini Trogi Pompei Historiarum Philippicarum epitoma

Jer. — Jeremia (Biblia Hebraica)

Jes. — Jesus Navinus (Biblia Hebraica)

Jon. — Jonah (Biblia Hebraica)

KM — Kannanaische und aramaiache Inschriften

KTU — Die keilalphabetischen Texte aus Ugarit

Liv. — Titi Livii ab urbe condita libri I

Mac. — I Maccabaeum liber (Biblia Hebraica)

Mela — Pomponii Melae de chorographia libri tres

Ne — Nehemia (Biblia Hebraica)

Nep. Dat. — Cornelii Nepotis Vita Datis Nep. Ham. Cornelii Nepotis Vita Hamilcaris

Nep. Han. — Cornelii Nepotis Vita Hannibalis

Nonn. Dionys. — Nonni Panopolitani Dionysiaka

Num. — Numeri (Biblia Hebraica)

Od. — Homeri Odyssea

Ov. Met. — P. Ovidii Nasonis Metamorphoses

Paus. — Pausanii Graeciae descriptio

Phil — Philoni Byblii Historiae Phoeniciae fragmenta

PL — Patrologia Latina

Plaut. Casina — T. Maccaei Plauti Casina

Plut. Ages. — Plutarchi Vita Agesilai

Plut. dm. — Plutarchi Vita Cimonis

Poll. Onom. — Polluxi Onomasticon

Polyb. — Polybii Historiae libri

Ps. — Psalmoi (Biblia Hebraica)

Ps. -Scyll. — Pseudo-Scylacis periplus

Ps. -Scymn. — Pseudo-Scymni orbis descriptio

Ptol. — Ptolemaei Geographia

I Reg. — I Regum liber (Biblia Hebraica)

II Reg. — II Regum liber (Biblia Hebraica)

Sal. lug. — C. Sallustii Crispi Bellum Iugurtinum II

Sam. — II Samueli liber (Biblia Hebraica)

Sil. It. — Silii Italici Punica

Schol. Pind. Ol. — Scholia Vetera ad Pindari Olympiacae

Sew. Ad Aen. — Servii Grammatici Commentarium ad Vergilii Aeneidum

Solin — C. Iulii Solini Collectanea rerum memorabilium

Suet. Iul. — C. Suetonii TranquIIIi de vita divi Iulii

Sylloge — Sylloge Inscriptionum Graecarum

Tac. Hist. — Cornellii Taciti Historiae Thuc. Thucididis Historiae

Varro de r. r. — M. Terentii Varronis rerum rusticarum libri tres

Vitruv. — Vitruvii de architectura libri decern

Xen. Ages. — Xenophontis Agesilaus

Xen. Anab. — Xenophontis Anabasis

Xen. Hell. — Xenophontis Hellenica

Список литературы

Аветисян Г. М. Ранние сведения о распространении арамейских племен по Северной Месопотамии и Армянскому нагорью. // Историко-филологический журнал. Ереван. 1984. Т. 3 (106).

Амусин И. Д. Тексты Кумрана I. М., 1971.

Андреев Ю. В. Раннегреческий полис. Л., 1976. Античная цивилизация. М., 1973.

Антонова Е. В. Антропоморфная скульптура древних земледельцев Передней и Средней Азии. М., 1977.

Афанасьева В. К Гильгамеш и Энкиду. М., 1979.

Афанасьева В. К. Идеология и культура Протописьменного периода. // История Древнего Востока. М., 1983. T. 1, ч. II.

86
{"b":"853501","o":1}