Kelkiam sufiĉas kelkaj frazoj, intonacio, koincido de reagoj je tria homo, fenomeno, novaĵo kaj… naskiĝas amikeco.
Kaj en arda disputo, kaj en diverseco de opinioj, kiam akute kaj nete eblas aprezi la nekonsentan homon, tamen oni sentas konfidon kaj komprenas, ke tio estas amikeco.
Kiel amo de l' unua rigardo, kiel neklarigebla mistero, la saman ŝtorman komencon havas la vera vira amikeco.
Reciproka sekuro — jen estas la ĉefa radiko, sur kiu baziĝas la vera vira amikeco.
Sed la ĉefa aĵo, certe, estas komunaj konvinkoj, similaj vivokonceptoj, rigardoj al movo kaj evoluo de vivo, perceptoj de mondeventoj, politiko kaj ideologio — oni povas en io malakordi, disputi ĝis raŭkiĝo, sed se en la ĉefa bazo estas plena unueco, tiam cetero ne estas tiom grava, ĉar ĉion ĉi brakumas, ĉion glutas tia amikeco.
Там, где родниковая речушка Чистый Колодец впадает в Донец, на меловой круче непробудным сном спит солдат Топорок и солдатка Топориха.
Трава зеленеет, а они спят. Дождь хлещет, а они спят. Желтые листья кружатся, а они спят. Белые мухи летают, а они спят. Отвоевали, отработали, отгуляли, отбранились. Теперь вместе. На веки вечные…
(В. Федоров)
Tie, kie roja rivereto Pura Puto enfluas en Donec-riveron, sur kreta krutaĵo en senveka sonĝo dormas la soldato kaj soldata edzino ge-Toporok'oj.
Herbo verdas, sed ili dormas. Pluvo skurĝas, sed ili dormas. Flavaj folioj karuselas en aero, sed ili dormas. Blankaj muŝoj flugas, sed ili dormas. Finis militi. Finis labori. Satfestenis, satkverelis. Nun estas kune. Por eternaj eternoj…
Другие фигуры
Есть в стилистическом обиходе такие понятия, как симметрия и равновесие (уравновешенность) в тексте. Эти понятия имеют особое значение для языка прозы. И напротив, встречаются случаи, когда автор оригинала умышленно делает в тексте обрыв, недосказанность, строит специально «зияющую» неуравновешенную фразу. Естественно, переводчик должен соблюсти и одну особенность, и другую: не вносить угловатостей в плавное течение текста, и не «зализывать» раны оригинала. В каждом отдельном случае он должен найти нужный путь и правильный поворот.
Дальнейшие несколько примеров содержат различные особенности художественной прозы. В них можно будет заметить и уравновешенность, и симметричность, и особую, присущую некоторым авторам концентрированность, когда в нескольких строках дается широкая картина и другие особенности, которые подаются на фоне интерьера, пейзажа, сельского и архитектурного, жанровых сценок и т.п. Во всем этом надлежит разобраться переводчику самому.
Пример 1.
За двадцать пять дней отсутствия ничто не изменилось в его квартире: как и прежде, свисали с потолочной балки серые нити паутины; дышала колеблемая сквозняком желтая занавеска на окне; блеклая театральная афиша на дверце платяного шкафа маскировала выбитое стекло; небрежно сметенные в угол, таинственно мерцали плесенью колбасные ощурки и ломти сыра — безголосые свидетели и участники прощальной перед отпуском пирушки.
(В. Сафонов)
Dum dudek kvin tagoj de foresto nenio ŝanĝiĝis en lia loĝejo: same, kiel antaŭe, de la plafona salivo pendis grizaj fadenoj de araneaĵo; flava fenestra kurteno spiris, vibrigate de trablovo; senkoloriĝinta teatra afiŝo sur la ŝutro de vesta ŝranko maskis disbatitan vitron; kolbasaj ŝeloj kaj pecetoj de fromaĝo, neglekte balaitaj en angulon, mistere scintilis per ŝimo — senvoĉaj atestantoj kaj partoprenintoj de la adiaŭa amikvespero ankaŭ la forpermeso.
Пример 2.
На третий день путешествия Десна сделала поворот, еще один и, выписывая гигантские колена, пошла на сближение с Брянским лесом.
Можно без устали говорить о его розовых рассветах, словно бы со сна взлохмаченных утренними туманами, о полдневном, раздобревшем солнце, от нечего делать играющем зайчиками сквозь листву дубов, окружающих многоцветные поляны, о синих сумерках с их колеблющимися тенями, когда мирные шорохи становятся загадочными, а ты лежишь на разогретом за день сене и ищешь первую звезду в темнеющем небе.
(А. Кривицкий)
La trian tagon de la vojaĝo Desna-rivero faris turnon, ankoraŭ unu, kaj, zigzagante per gigantaj piruetoj, iris al proksimiĝo kun Brjanska arbaro.
Oni povas sen laco paroli pri ĝiaj rozkoloraj mateniĝoj, hirtigitaj de aŭroraj nebuloj, kvazaŭ ĵus-de-dorme, pri la tagmeza korpulenta bonkoriĝinta suno, kiu pro nenionfaro ludas per rebriloj-radieroj, kiel per saltantaj leporetoj, tra foliaro de kverkoj, ĉirkaŭ multkoloraj interarbejoj, pri la ultramaraj krepuskoj kun iliaj palpitantaj ombroj, kiam malrankoraj susuroj iĝas enigmaj, kaj oni kuŝas sur fojno, varmigita dumtage kaj serĉas la unuan stelon en obskuriĝanta ĉielo.
Пример 3.
В деревянных избах среди яблонь и кустов жасмина обливалось кровью сердце великих поэтов.
(Я. Иоэрунт)
En krudaj lignotrabaj domoj, meze de pomujoj kaj jasmenaj arbustoj, sangoplenis la koro de grandaj poetoj.
Пример 4.
Их притворы закрыты, низкие навесы покрылись мохом, но стены из красного кирпича вросли в землю и кажется, что они ничего не боятся — ни зигзагов молний, ни долгих мировых войн, ни неизбежных смен столетий.
(Я. Иоэрунт)
Iliaj enir-portaloj estas ŝlositaj, malaltaj ŝedaj randoj kovriĝis per musko, sed la muroj ruĝabrikaj eniĝis en grundon kaj, ŝajnas, nenion ili timas, nek zigzagojn de fulmoj, nek longajn mondmilitojn, nek neeviteblajn anstataŭojn de jarcentoj.
Пример 5.
Они побрели к машине, нехотя сели в нее, и машина медленно повезла их по узким кривым улочкам, параллельно просторному многорядному Ленинградскому проспекту. На выбитых после зимы и еще не заасфальтированных рытвинах машину подбрасывало. Фургон с надписью «Хлеб», мешая движению, ехал посреди дороги. Мальчишки рядом с проезжей частью гоняли мяч, мадл заботясь о том, что бок о бок с ними в обе стороны снуют машины. Мамы и бабушки пересекали улицу с колясками там, где им удобнее…
(Г. Попова)
Ili vage direktis sin al la aŭto, nevolonte sidiĝis en ĝin, kaj la aŭto malrapide ekveturigis ilin laŭ stretaj kurbaj malgrandaj stratoj, paralele kun larĝa Leningrada prospekto kun multaj vojstrioj. Sur kavetoj, elbatitaj postvintre kaj ankoraŭ asfalte ne flikitaj, la aŭto saltetis, furgono kun skribo «Pano», barante trafikon, okupis mezon de la pavima vojo. Buboj pilkis apud veturantaj aŭtoj, neniom zorgante pri tio, ke ambaŭflanke tienis-reenis trafikiloj. Patrinoj kaj avinoj estis krucantaj la stratojn, puŝante infanĉaretojn tie, kie estis por ili pli oportune.
Пример 6.
Как они поздоровались, что говорили — не важно. Ну поздооровались, ну говорили какие-то слова. Они глядели друг другу в глаза и улыбались. Нимб счастья витал над их головами, губы лепетали взбредающую на ум чепуху, а мозг лихорадочно фиксировал время, проведенное сейчас ими вместе, и оставалось его, дозволенного правилами приличия, совсем немножко… вот уже половина от этого немножко, четверть… пять секунд, одна… ни одной.
(Г. Попова)
Kiel ili salutis unu la alian, kion parolis — ne gravas. Nu salutis, nu parolis iujn vortojn. Ili rigardis unu al la alia en la okulojn kaj ridetis. Aŭreolo de feliĉo ŝvebis super iliaj kapoj, la lipoj balbutis enkapiĝantajn bagatelojn, sed la cerbo febre fiksis la tempon pasigitan nun de ili kune, kaj restis da ĝi, permesita per reglamento de deco, tute malmulte… jen jam duono da tiu malmulto, kvarono… kvin sekundoj… unu… neniu.
