Антон Рудак

ВЕРХНІ ГОРАД

Усе правы абаронены. Ніякая частка гэтага выдання не падлягае адлюстраванню, капіяванню, захаванню ў базах дадзеных альбо пошукавых сістэмах, распаўсюджванню любымі магчымымі сродкамі і спосабамі без папярэдняга пісьмовага дазволу праваўладальніка.

Бібліятэка Саюза беларускіх пісьменнікаў

«Кнігарня пісьменніка» заснаваная ў 2009 годзе

Падсерыя «Пункт адліку» заснаваная ў 2012 годзе

Электронная кніга падрыхтавана па выданні:

Рудак, А.

Верхні горад : вершы / Антон Рудак. — Мінск : Кнігазбор, 2014. — 86 с. — (Бібліятэка Саюза беларускіх пісьменнікаў «Кнігарня пісьменніка»; Пункт адліку).

ISBN 978-985-7089-92-5.

Дэбютную кнігу Антона Рудака (нар. 1989) склалі вершы, напісаныя за апошнія пяць гадоў. «Верхні горад» — гэта знаёмыя мясціны з нечаканага ракурсу, прыватныя ўспаміны і агульная спадчына, мінулае і сучаснасць.

© Рудак А., тэкст, 2014

© Афармленне. Кнігазбор, 2014

музыка ў паветры

з вечаровых сеансаў паддатыя кінамеханікі

прыходзяць дахаты адначасова з каровамі

трамваі ўначы звіняць на аціхлых ускраінах

дзе глебу раз-пораз разорваюць шматпавярховікі

час забірае голас змывае колеры

на чорна-белую стужку няўмольна шчоўкае

сябры і ворагі звыкла мяняюцца ролямі

і бамбасховішчы робяцца танцпляцоўкамі

пара надыходзіць збіраць камяні спатыкання

і наўзамен руінаў пакінутых бомбамі

каб не пазбыцца набытых нядаўна навыкаў

героі падполля гурмою супольна з палоннымі

адпаведна з усімі правіламі маскіроўкі

будуюць кардонны горад блытаюць карты

каб вайна калі нават і вернецца ўжо не здолела

пазнаць тыя самыя вуліцы і заблукала

2012

Чароўная песня Нямігі

Аб’явы прыпынкаў ужо не ідуць з галавы,

у горадзе шумна і тлумна, няўтульна і пыльна.

Замкнутыя дзверы сабора і Жоўтай царквы,

на Ракаўскай вуліцы спіць некранутая Вільня.

Ты крочыш па горадзе, дзе ні хвіліны не жыў,

ён іншы, чужы і ніколі табе не належаў.

З-за новай Нямігі прыцішана, бы з-за мяжы,

азваўся апоўдні гадзіннік на ратушнай вежы.

Разбітыя мары, і часу няўмольнага такт

удар за ўдарам табе адмярае. Дванаццаць.

Ты хочаш навечна застацца ў аціхлых дварах,

пайсці, заблукаць і ніколі назад не вяртацца.

Чароўная песня ліецца, нібы з-пад зямлі

Няміга спявае і плача, няўцешна і глуха.

А ў небе кружляюць анёлы, нібы матылі,

і горад стары засыпаюць таполевым пухам.

2009

Могілкі Менска

Могілкі Менска даўно абярнуліся скверамі,

зніклі крыжы, надмагіллі зраўнялі бульдозеры.

Толькі злавесна-трывожнымі плямамі шэрымі

даўняе места хаваецца ў спляжаным горадзе.

Там, дзе сабакі й каты беспрытульна бадзяюцца,

дзеці дурэюць пад сонцам на скошанай траўцы,

дзе патрулююць мянты і збіраюцца п’яніцы,

дзе кожны вечар Дзяды і штораніцы Радаўніца.

2009

Трамвай

Уяўляеш, я спазніўся на трамвай —

год на семдзесят, а можа і паболей.

І раптоўна агарнуў мяне адчай,

што ніколі — разумееш? — аніколі

мой трамвай не прагрукоча, як раней,

па старой сталічнай вуліцы цэнтральнай,

і званок ягоны ўжо не скалане

цішыню глухую гарадскога рання.

Што ніколі не сустрэне ён мяне,

і дарэмна я чакаю на прыпынку,

можа, «двойку», што блукае, нібы ў сне,

можа — звонкую, імклівую «адзінку»…

Той трамвай ужо адбегаў, адзвінеў,

не прыедзе, не адчыніць свае дзверы —

ён загінуў на няскончанай вайне

разам з горадам, што жыў, кахаў і верыў.

2009

На вакзале

Месца сустрэчы нязменна,

з сонцам вясновым ці снегам —

пункт прыбыцця-адпраўлення,

альфа твая і амега:

звонка імкнуцца трамваі,

дрэмлюць у скверы анёлы,

нешта ізноў паўтарае

дыктаркі стомлены голас,

чэргі імкнуцца да крамаў,

гукі рынгтонаў і мату,

варта праходзіць ля брамы

у камуфляжных бушлатах,

дробненька сыплецца дожджык

па навакольных кварталах…

З вежы на мокрую плошчу

знічкаю ўпаў недапалак.

2009

Горад вёсак

Па завулках і бульварах

вецер скінуў долу лісце —

дагарае горад мараў,

дзе прайшло маё дзяцінства.

Паразвее вецер прысак

па закураных руінах,

і з пакінутых калысак

заўсміхаюцца ўспаміны —

гэтак цёпла і балюча,

неабачліва і шчыра.

І, падобныя да птушак,

зазбіраюцца у вырай.

А калі астыне восень,

палячу я з імі разам

і пакіну горад вёсак,

светлых сноў і добрых казак.

2010

Пінгвінам

Калі пінгвіны з выраю вяртаюцца,

скідаючы з паддашкаў ледзяшы,

па каляінах сноў на брукаванцы

праводзяць пальцам першыя дажджы,

каб пасля працы віцца дымам з комінаў,

нараніцу вяртаючыся зноў,

і падглядаць у прыцемках, як стомлена

міргаюць вочы сонныя дамоў.

2010

Завакзалле

Абмінаючы шэры дом, недарэчны, цяжкі, грувасткі,

сонца звесілася ліхтаром са званіцы пажарнай часткі

і спынілася на мяжы недарэчных каменных джунгляў,

дзе хацінкі, як міражы, прытуліліся ўздоўж чыгункі,

дзе ўспамінаў і мараў схоў, дзе маўклівая яблынь варта,

дзе адбіткі дзіцячых сноў, не нанесеныя на карту,

дзе ў калодзежах спяць вякі, не раздушаныя бетонам,

дзе завулкі і тупікі захавалі свае імёны,

дзе надзеі на лепшы збег не разбураныя дашчэнту,

дзе вяртаюцца да сябе дзеці горада без легендаў…

Дзень да вечара ціха мкне, сонца ў небе даўно паснула.

Вецер песні спявае мне між панішчаных часам вулак.

2010

гарадское

мы пахаваліся без навігатараў

безвынікова шукаць нас на картах

не варта там белыя плямы на тварах

не змыеш слязамі і непадпісаныя

вуліцы льюцца насустрач з экранаў

глядзяць віртуальныя вокны вачыма

іх зрэнкі напальвання колер фіранак

і белыя лініі промняў за імі