і ўсе чачэрскія дзеці штовечар гублялі спакой

і зырылі ў рот дзевяцігадовай Ульляне

а ў ім чорны-чорны… замоўкні, дурань, ніякі ня дзядзя Том

заткніся, разумнік, чорт ведае, што такое

не рагачы, Андрушка

цішэй, Міколка

хто хоча працягу – частуй шакаляднай пліткай

і мы пагаджаліся з гэтай драпежнай палітыкай

бо ў Валеркі бывалі цукеркі

жуйкі ў буржуйкі Валі

і ўсе давалі

дык вось, прынесьлі дадому бохан чырвонага хлеба

іншага ў краме не засталося, а есьці трэба

елі мама і тата, і сын, і сястра ягоная

(а буханка чырвоная!)

толькі заснулі, як у сьцяне адчыняецца дзьверца…

АДДАЙ МАЁ СЭРЦА!

міжгародні аўтобус спыняецца на прыпынку

маці выбегла на хвілінку

пакінуўшы ў ім дзяўчынку

праходзіць хвіліна, і дзесяць, а мамы няма і няма

дзяўчынка выходзіць сама

шукае маму – дарма

мінае восень, зіма

а тата-міліцыянт яе ўсё ня знойдзе

і толькі ўлетку будаўнікі, зламаўшы асфальт,

знайшлі валасы і пазногці

на глыбіні два з паловай мэтры

а ўночы з мамінай шафы зьявіўся прывід у маміным швэдры

і тут найстарэйшы з нашай кампаніі, Коля

абсалютна бясплатна пагнаў гісторыі, што яму ў школе

апавядаў прасунуты прэпад па маляваньні

пра труп, схаваны ў лядоўні, пра кроў нябожчыка ў ваньне

пра тое, як муж сваю жонку замураваў у сьцяне

мы слухалі, нібы ў сьне

як сэрца забітага стукала пад паркетам

настаўнік быў геніем, вучань – таксама някепскім паэтам

і мы траплялі ў адаптаваныя для райпо

пекла Лаўкрафта і рай По

толькі тут мы заўважылі, што сапраўды ўжо вечар

што згусьцілася цемра і ў доме насупраць

на словах “…Маргарэт Тэтчэр…”

радыё змоўкла раптоўна, а дом наагул

карыстаўся нядобрай вядомасьцю

гаспадары неяк зьніклі з усёй іх маёмасьцю

а бабуля казала, што добрых людзей ніколі ў ім не жыло

часам у вокнах запальвалася, потым гасла сьвятло

часам гучала і раптам змаўкала радыё

вось і цяпер: сядзім мы на ганачку й самі ня радыя

што калі гэты дом – насамрэч дом з прывідамі?

прывіды людзі сур’ёзныя, помняць абразы з крыўдамі

тэрарызуюць жывых злачынствамі даўнімі

нават такімі, як мы, не пагрэбуюць даўнамі

тут усе спалатнелі

Таня і Сьветка, і нават сястра яе Нэлі

біла дрыготка Жэню

што сарамліва хаваў свае пальцы ў кішэню

я ўжо маўчу пра сваё трымценьне

раптам над намі навісьлі два велізарныя цені

зарагатаўшы на два галасы нелюдзк ія:

ШТО, ГАРАДЗКІЯ?!

шчэрачы чорныя зубы й чырвоныя дзясны

Воўка Уздоўскі і Чэчык, граза Калгаснай

з крыкам НЯ ССЫ!

кідалі ў валасы

Сьветцы, якая ляжала са складзенымі на грудзях ручкамі

як і належыць спалоханай прывідам даме

лопухавымі калючкамі

а па-чачэрску – ДЗЯДАМІ

Слухай, навошта агульны сшытак?

Могуць заўважыць, бо тоўсты, а па-другое, які зь яго ўжытак?

Выдраць старонку – дык прыйдзецца дзьве,

і ў кішэню штаноў не пакласьці.

Ты зразумей, не ў памеры шчасьце!

Лепей блакноты красьці.

Тырыць блакнот трэба з сэнсам.

Скажам, вось гэты з букетам і сэрцам –

пасуе толькі дзяўчынцы

у занядбанай правінцыі.

Узяўся тырыць – давай нам

з модным сучасным дызайнам.

Добра, хай будзе гэты, з камбайнам.

Спыняць на касе – сябруй з галавой.

Скажаш, што гэта твой,

што носіш заўсёды з сабой, бо рыхтуесься так да дыктовак.

Для даставернасьці можаш стырыць вунь той аловак.

Не расслабляйся, потым яшчэ ў прадуктовы.

Гатовы?

Помні, ня суй пад майку пірожныя заварныя.

Потым ніхто не адмые.

Іншая справа – коржык.

Восем – пад майку, адзін – для алібі ў кошык.

А заварныя цягні адразу ў пакеце.

Дзесяць ня трэба. Саня цяпер на дыеце.

Шухер! Змывайся! Ды не туды.

З горкі і ў роў, празь дзяды…

Увесь у дзядах – гэта мінус.

Добра, паказвай, што вынес.

Кніжка? “Олівэр Твіст”?

Мне ў прэзэнт? Ты садыст?

Што мне рабіць з гэтым… Дыкенсам?

Мне без патрэбы. Выкінь сам.

Выбраў бы нешта з добраю назвай.

Схавай. Пацанам не паказвай!

Яна ляжала ў гародзе й бабуля казала: “Наша”,

ды ўсе памят алі: драбіну пазычыў нам дзядзя Яша.

Прычым не задарма – адносіў яму трохлітровік соку я.

Тады ён спытаў мяне: “Гэта драбіна – доўгая ці высокая?”

Я сказаў, што высокая. І тады ён паклаў яе на зямлю.

У гэты момант я ведаў, за што яго не люблю.

Драбіна была жалезная. Дзядзя Яша сам яе зварваў.

Бацька круціў каля скроні пальцам, кажучы: “Варвар!”

А потым – іронія лёсу – мы самі яе папрасілі.

Яша цешыўся болей, чым соку, таму, што прагрэс яшчэ ў сіле.

Драбіна нам прыдалася. Быў акурат пачатак

зьбіраньня вішняў. Ля самага плота ў шэраг стаяў дзясятак

красуняў зь цёмна-вішнёвай жывіцаю на камлі,

і што магло быць тады смачнейшае на зямлі?

Вішні былі старыя. Здаецца, апошні год

было столькі ягад. І кожная для нас – забаронены плод.

Першымі ўзьлезьлі на дрэва мае стрыечныя сёстры.

Момант суперніцтва ў нас заўсёды быў вельмі востры,

а тут яшчэ гэтыя вішні. Я лезу, а дзьве сяструхі

косткамі зьверху кідаюцца. Я паскараю рухі.

Абяцаю, што зараз замучае іх аддача!

Я не паводзіўся высакародна, мой шляхетны чытачу!

Паўзу на галіну за імі па прынцыпе трэці лішні…

Пяці сэкунд не мінула, як сёстры адны засталіся на вішні.

Лячу цераз плот на рабіну, а потым, гора-садоўнік,

ламаю рабіну і падаю ў найгусьцейшы дзядоўнік.

На крыкі і трэск прыбеглі дзед з бабай, бацька і мама, і сёстры спусьціліся зь вішні палюбавацца таксама.

Пад плотам ляжала доўгая (так, дзядзя Яша!) драбіна, зь іншага боку – я, са мной у абдымку – рабіна.

Продкі схіляюцца нада мной, і пытаюся ў продкаў я:

“Слухайце, а рабіна – нізкая ці кароткая?”

---

З таго часу ў мяне ёсьць рахункі з гародамі і садамі, драбінамі і рабінамі, вішнямі і дзядамі.

Бо для некага дзяды – гэта сьвята ў лістападзе,

а для іншага дзяды – вэтэраны на парадзе,

для мяне ж – абрад атрасаньня калючак

і мой удзел у абрадзе!