*** Злачынцы брыдуць на споведзь… Злачынцы брыдуць на споведзь, як коней, вядуць грахі, між імі нямая повязь — ня вырваць аброць з рукі… А з вуснаў ня вырваць слова. — Ну што ж вы, прыйшлі маўчаць? Здыміце хоць шапкі з галоваў, Ня бачыце — сьвечкі гараць! То вашых ахвяраў душы… Замрыце! Бо нават рух сьвятло іх навек патушыць, і ў цемрыве зьнікне дух. Маўчыце! Запозна кленчыць. …Сьвяты — для сьвятых абраз… Ідзіце! Ахвяры енчаць — балюча ім бачыць вас. *** На скрыжаваньні сьцяжын… На скрыжаваньні сьцяжын воўчых і чалавечых крывёй набрыняў бурштын і лютасьцю сярэднявечча, і смокчуць бурштын смаўжы, каўтаюць смаўжоў гадзюкі, аб косткі каля сьцяжын гайвораны гойстраць дзюбкі. Адсечаная галава — пакоціцца долу поўня, ваўкоў прывядзе сава, ахрышчаная Ваўкоўняй. Насустрач з глухіх сьцяжын людзей прывядзе паходня: драпежных на кроў жанчын, на славу мужчын галодных. Патушыць паходню жах, завыюць ваўкі і людзі, і ў іхніх шкляных вачах людскога цяпла ня будзе — На скрыжаваньні сьцяжын воўчых і чалавечых крывёй набрыняў бурштын і лютасьцю сярэднявечча, і смокчуць бурштын смаўжы, каб выжыць — гадуюць рогі, і косткі, нібы нажы, вандроўнікам раняць ногі. Крыжавалі крумкача Крыжавалі крумкача за колер чорны дый гадалі: а якая ў яго кроў? — Чорная! — прамовіў кат вучоны. Чорная, нібы яго крыло. Крыжавалі лебедзя за колер белы дый гадалі: а ў яго якая кроў? I забілі цьвік, і кроў пабегла барваю на белае крыло. — Чорная! — ускрыкнуў кат вучоны. — гэткіх д’яблаў з крыжа не зьнімаць! Чорная! Таму што сам ён чорны, а за гэта грэх не крыжаваць. Тапталі поле валуны Тапталі поле валуны, па ім качаліся са сьмехам, нібы вялізныя збаны, нібы гіганцкія гарэхі. А ў небе галасіў жаўрук, і ўсім, хто чуў яго хаўтуры, займала дых, займала дух, праймала ад душы да скуры. Быў сіні лён, стаў чорным лён, як д’яблы, валуны рагталі і поле, жаўруковы дом, тапталі, рылі, катавалі. Бажавоўк Можна забіць, і спапяліць, і прах пусьціць на вецер, а потым людзям абвясьціць, што ён ня варты сьмецьця. Але нябесныя вятры ягоны прах па сьвеце зьбяруць, як семя ў макатры, жывой вадой асьвенцяць. I ўратаваны, зь неба Дух зноў сыдзе чалавекам, зноў будзе жыць сярод падлюг ды іх марыянетак. Ён бажавоўкам праслыве, прыблудным патарочам, ніхто яго не праміне, ня плюнуць каб у вочы. Плююць. Свае і ганакі, са сьмехам, без прынукі, і Духу гэныя пляўкі страшней за яд гадзюкі. Ды зганьбаваны сотні раз, зьнявечаны натоўпам, Ён прыйдзе ў самы горшы час сваім адвечным тропам да тых, хто выплюнуў душу, хто ў паднябесных храмах блюзьнерствам замяніў імшу, а Сьвятароў на Хамаў. Маналёг Язэпа Драздовіча Вяльможны лес. Дубы-машэкі прыспалі рэха даўніх дзён, а ў нэтрах Велесавы рэкі зьбіраюць ручаёвы звон. Стыхія сьпіць, і толькі зрэдку дзевяцісотгадовы зубр, яцьвяжскае загубы сьведка, рыкае ў дзевяць срэбных труб. Жалобны рэквіем зубрыны на мой народ наводзіць сум… I каб ня ўмерці — ручаіны жабруюць па лясох расу, бы я сьцяжынаю жабрачай, а думы — пра адвечны шлях — там крыўская Пагоня скача, і німб над ёй, як зорны шлях. Данута Бічэль-Загнетава Бязродная песьня паэтава, што птах са сьляпымі вачыма. Данута Бічэль-Загнетава — якая паэтка айчынная! I родам і племенем гожая. Як рэчка — зьмялелы брод, хаваеш ад вока варожага Айчыны сваёй радавод. Зь мінулых крывавых стагодзьдзяў ляціць за табой страла, а час, усім злодзеям злодзей, выскубвае пёры з крыла. Ды пёры твае не радзеюць, і словы ад сэрца твае, як сьлёзы, як зоркі, ірдзеюць, як кроплі расы на траве. Сьлязою, расою і зоркай да Бацькаўшчыны далучы, ральлёю і пожняй колкай аблудных дзяцей лячы. Вось коціцца кола з дубовых лісьцяў і кліча цябе ў Кушляны, там здані паўстаньняў яшчэ не зьвяліся, там мова Мацея ў пашане. Цьвітуць на мурох старажытных зёлкі, лячы імі люд тутэйшы. Баляць Беларусі цярновыя зоркі, паэтам — цярновыя вершы. Вось коціцца кола зь цярновых лісьцяў, каляных, суздром засохлых, ты ўстала, ты ведаеш: трэба выйсьці насустрач сваёй Галгофе. |
