[46] AIPN Kr_0_174_216_t1, k. 49.
[47] См. в этом контексте замечания Эльжбеты Яницкой, касающиеся самого понятия пассивности: Obserwatorzy uczestniczący zamiast świadków i rama zamiast obrzeży. O nowe kategorie opisu polskiego kontekstu Zagłady [Наблюдатели, участвующие вместо свидетелей, и рамка вместо каемки. О новых категориях описания польского контекста Холокоста] // Teksty Drugie. 2018. № 3. S. 138.
[48] Żaryn J. Polemika „ołtarz i tron“. Pułapka interpretacji [Полемика «алтарь и трон». Ловушка интерпретации] // Rzeczpospolita. 17.01.2004; https://archiwum.rp.pl/artykul/469230Pulapka interpretacji.html См. также: O Janie Józefie Szczepańskim [О Яне Юзефе Щепанском]. Op. cit.
[49] Автор сообщения пишет о «внуке брата Стефана Жеромского», что, скорее, невозможно, поскольку у писателя были исключительно сестры. В том числе по этой причине я считаю имя, указанное автором сообщения, псевдонимом.
[50] Сообщение AŻIH 301/406, Protokól o wydarzeniach w Ostrowcu k. Kielc w czasie niemieckiej okupacji. Przekazała Helena Kalecka [Протокол о событиях в Островце возле Кельце во время немецкой оккупации. Передала: Хелена Калецкая].
[51] См.: https://www.academia.edu/40235162/Sprawiedliwi_z_Giebułtowa._NSZ_w_walce_z_Żydami [Справедливые из Гебултова. НВС в борьбе с евреями].
[52] Этот дневник я цитирую в главе «Я, стрелок Ас», см.: Tokarska-Bakir J. Pod klątwą. Społeczny portret pogromu kieleckiego. T. 1 [Под присягой. Социальный портрет погрома в Кельце. T. 1]. Warszawa, 2018. S. 215–216. Стоит, однако, помнить, что Щепанский присоединился к отряду спустя полгода после описанных в дневнике событий.
[53] Такой псевдоним носил Эугениуш Антони Боровский, командир батальона 16-го пехотного полка Армии Краевой «Барбара», о котором пишет, в частности, Ежи Лонтка: Łąntka J. Bezkarni zabójcy Basi Binder [Безнаказанные убийцы Баси Биндер]. Warszawa, 2018.
[54] Michnik A. Z dziejów honoru w Polsce i inne szkice [Из истории чести в Польше и другие очерки]. Warszawa, 2019. S. 160.
[55] Lewandowski J. Op. cit.
[56] Из письма к Ежи Анджеевскому после прочтения книги «Пепел и алмаз»: «Нужно принять во внимание, что литература имеет власть бóльшую, чем нагая, и беззащитная, и хаотичная действительность, и что правда о 1945 годе будет такой, какой была литература о нем». Miłosz C. Zaraz po wojnie. Korespondencja z pisarzami 1945–1950 [Сразу после войны. Переписка с писателями 1945–1950]. Kraków, 2007. S. 82.
Библиография
Публикации Чеслава Милоша, которые использовал автор
Miłosz C. Abecadło Miłosza. Wydawnictwo Literackie. Kraków, 1997
Miłosz C. Człowiek wśród skorpionów. Znak, Kraków, 2000
Miłosz C. Komentarz // Teksty Drugie. 2001. № 3–4
Miłosz C. Legendy nowoczesności. Wydawnictwo Literackie, Kraków, 2009
Miłosz C. Poeta i państwo // Plus Minus. 1996. № 49
Miłosz C. Poezje. T. 1. Instytut Literacki, Paryż, 1981
Miłosz C. Postscriptum // Teksty Drugi. 1990. № 5–6
Miłosz C. Postwar Polish Poetry. University of California Press, Berkeley, 1983
Miłosz C. Prywatne obowiązki. Instytut Literacki, Paryż, 1972
Miłosz C. Rodzinna Europa. Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik“, Warszawa, 1990
Miłosz C. Spiżarnia literacka. Wydawnictwo Literackie, Kraków, 2004
Miłosz C. Szukanie ojczyzny. Znak, Kraków, 1992
Miłosz C. Świadectwo poezji. Sześć wykładów o dotkliwościach naszego wieku. Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik“, Warszawa, 1990
Miłosz C. W cieniu totalitaryzmów. Publicystyka rozproszona z lat 1945–1951 oraz teksty z okresu II wojny światowej / Red. A. Fiut i in., Wydawnictwo Literackie, Kraków, 2018
Miłosz C. Wiersze. Znak, Kraków, 2001
Miłosz C. Wiersze wszystkie. Znak, Kraków, 2011
Miłosz C. Wyznania tłumacza // Weil S. Wybór pism / Tłum. i oprac. C. Miłosz. Instytut Literacki, Paryż, 1958
Miłosz C. Zdobycie władzy. Pojezierze, Olsztyn, 1990
Miłosz C. Ziemia Ulro. Znak, Kraków, 1994
Miłosz C. Życie na wyspach. Znak, Kraków, 1997
Переписка Чеслава Милоша
Giedroyc J., Miłosz C. Listy 1973–2000 / Oprac. M. Kornat. Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik“, Warszawa, 2012
Merton T., Miłosz C. Listy / Tłum. M. Tarnowska. Znak, Kraków, 1991
Miłosz C. Zaraz po wojnie. Korespondencja z pisarzami 1945–1950. Znak, Kraków, 2007
Интервью с Чеславом Милошем
Czarnecka E. [Gorczyńska R.]. Podróżny świata. Rozmowy z Czesławem Miłoszem. Komentarze. Bicentennial Publishing Corporation, New York, 1983; также польское издание: Podróżny świata. Rozmowy. Czesław Miłosz, Renata Gorczyńska. Wydawnictwo Literackie, Kraków, 2002
Czesława Miłosza autoportret przekorny. Rozmowy przeprowadził Aleksander Fiut. Wydawnictwo Literackie, Kraków, 1988
Miłosz C. Rozmowy polskie 1979–1998. Wydawnictwo Literackie, Kraków, 2006
Miłosz C. Rozmowy polskie 1999–2004. Wydawnictwo Literackie, Kraków, 2011 * * *
Arendt A. Eichmann in Jerusalem: A Report on the Banality of Evil. Harcourt, Brace & World, New York, 1968.
Arendt A. On Violence. Harcourt, Brace & World, New York, 1969
Bańkowska B. Partyzantka polska lat 1942–1944 w relacjach żydowskich / Zagłada Żydów. Studia i Materiały. 2005. № 1
Beckett S. Waiting for Godot, https://web.archive.org/web/ 20180208001608/http://samuelbeckett.net/Waiting_for_Godot_ Part2.html
Bem P. Dynamika wariantu. Miłosz tekstologicznie. IBL, Warszawa, 2017
Benfey B. Introduction // Weil S., Bespaloff R. War and the Iliad / Transl. by Mary McCarthy. New York Review of Books, New York, 2005
Bereś B. Cierń konspiracji // Miłosz i Miłosz / Red. A. Fiut, A. Grabowski, Ł. Tischner. Księgarnia Akademicka, Kraków, 2013
Bereś S. Gajcy. W pierścieniu śmierci. Czarne, Wołowiec, 2016
Błoński J. Biedni Polacy patrzą na getto // Tygodnik Powszechny. 1987, № 2
Bohaterowie mojej książki znajdowali się tak blisko epicentrum Zagłady, jak tylko można było. Paweł P. Reszka w rozmowie z Mikie Urbaniakiem // Gazeta.pl, http://weekend.gazeta.pl/weekend/1,152121, 25404103,bohaterowiemojejksiazkiznajdowalisietakblisko epicentrum.html
Brzeska W. Szyby ze starych sztychów // Pieśń ujdzie cało… Antologia wierszy o Żydach pod okupacją niemiecką / Oprac. M. Borwicz. Ośrodek „Brama Grodzka — Teatr NN“, Lublin, 2012
Bujnicki T. Przedmowa // Wilno literackie na styku kultur. Red. T. Bujnicki, K. Zajas. Universitas, Kraków, 200
Butler J. Ramy wojny / Tłum. Agata Czarnacka. Książka i Prasa, Warszawa, 2011
Chwin S. Czesław Miłosz wobec powstania warszawskiego // Teksty Drugie. 2011. № 5
Czapski J. O Miłoszu // Czesław Miłosz — I książki mają swój los // Zeszyty Literackie. 2011. № 1 (специальный номер)
Czermińska M. Opowiedzieć powstanie, opowiedzieć zniszczenie (O „Pamiętniku“ Mirona Białoszewskiego) // Literatura wobec wojny i okupacji / Red. M. Głowiński, J. Sławiński. Zakład Narodowy im. Ossolińskich — Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, 1976
Eliot T. S. Preface // Weil S. The Need for Roots
Prelude to a Declaration of Duties towards Mankind. Routledge, London – New York, 1952
Felstiner J. Paul Celan. Poeta, ocalony, Żyd / Tłum. M. Tomal, M. Tomal. Austeria, Kraków–Budapeszt, 2010
Fiut A. Powinowactwa nie tylko z wyboru // Zeszyty Literackie, 2018. № 1
Fiut A. Z Miłoszem. Pogranicze, Sejny, 2011
Forecki P. Od „Shoah“ do „Strachu“. Spory o polsko-żydowską przeszłość i pamięć w debatach publicznych. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 2010
