Ён сядзіць на адным са сталоў у купальні, паставіўшы ногі на крэсла, і спрабуе раскруціць кепку на пальцы. Астатнія вострыя сноўдаюцца па пакоі і намагаюцца не зьвяртаць на яго ўвагі. Больш ніхто не гуляе зь ім у покер ці ў ачко на грошы — пасьля таго, як яны ня сталі галасаваць, ён люта раззлаваўся і так іх абадраў у карты, што яны ўжо ў глыбокіх даўгах і баяцца залезьці яшчэ глыбей, а на цыгарэты гуляць ня могуць, бо мэдсястра цяпер прымушае ўсіх трымаць свае запасы на стале ў Сястроўні і выдае ім па пачку на дзень. Кажа, што клапоціцца пра іхнае здароўе, але ўсе ведаюць, што гэта каб Макмэрфі ўсё не павыйграваў. Без гульні ў покер і ачко тут ціха, толькі гук дынаміка далятае зь дзённага пакою. Так ціха, што можна пачуць, як зьверху, у палаце для агрэсіўных, нейкі дзядзька лезе на сьценку і часам падае сыгнал, лу лу л-у-у-у, — нудны, абыякавы гук, быццам дзіця гарланіць, каб выкрычацца і заснуць.

— Чацьвер, — паўтарае Макмэрфі.

— Лу-у-у-у, — гарланіць той дзядзька зьверху.

— Гэта Роўлер, — кажа Скэнлан, пазіраючы на столь. Ён ня хоча зьвяртаць увагі на Макмэрфі. — Роўлер-гарлапан. Быў у нашым аддзяленьні некалькі гадоў таму. Ня мог нават крыху памаўчаць, каб не злаваць міс Брыдар, памятаеш, Білі? Лу-лу-лу ўвесь час, так што я ажно вар’яцець пачаў. Найлепшы рэцэпт для ўсёй гэтай зграі шызікаў наверсе — проста кінуць ім у палату пару гранатаў. Ніякага толку...

— А заўтра пятніца, — працягвае Макмэрфі. Ён не дазволіць Скэнлану зьмяніць тэму.

— Ага, — кажа Чэзўік, хмурна азіраючы пакой, — заўтра пятніца.

Гардынг перагортвае старонку ў часопісе:

— А гэта значыць, што амаль тыдзень наш сябра Макмэрфі — з намі, і пакуль што ня здолеў наладзіць тут рэвалюцыі, вы гэта маеце на ўвазе, Чэзўікавіч? Божачкі, падумаць толькі, у якую прорву абыякавасьці мы скаціліся — прыкра, да слёзаў прыкра.

— Ды халера з гэнай рэвалюцыяй, — кажа Макмэрфі. — Чэзўік мае на ўвазе, што заўтра па тэлеку будзе першая гульня з Усясьветнай сэрыі, а мы што будзем рабіць? Зноў шараваць гэныя ясьлі клятыя.

— Ага, — кажа Чэзўік, — тэрапэўтычныя ясьлі нянечкі Брыдар.

Стоячы ля сьцяны купальні, я адчуваю сябе шпіёнам; дзяржак швабры ў маёй руцэ мэталёвы, а не драўляны (мэтал — лепшы праваднік), і ён пусты ўнутры; там досыць месца, каб схаваць мініятурны мікрафон. Калі Вялікая Сястра гэта чуе, яна па-сапраўднаму разьбярэцца з Чэзўікам. Я дастаю з кішэні цьвёрды шарык жуйкі, здымаю зь яго варсінкі і трымаю ў роце, пакуль ён не разьмякне.

— Давайце шчэ раз паглядзім, — кажа Макмэрфі. — Колькі з вас, птушаняты, прагаласуе разам са мной, калі я зноў зраб­лю прапанову зьмяніць расклад?

Прыкладна палова вострых згодна ківае, але нават зь іх большасьць насамрэч не прагаласуе. Ён зноў нацягвае кепку на галаву і апускае падбародзьдзе на рукі.

— Слухайце, у мяне ў галаве не ўкладаецца... Гардынг, а з табой што ня так, ёлкі зялёныя? Табе што, страшна, што старая каня табе руку адрэжа, калі ты яе падымеш?

Гардынг моршчыць брыво:

— Магчыма і так; магчыма, мне сапраўды страшна, што яна мне адрэжа руку, калі я яе падыму.

— А ты, Білі? Ты таксама гэтага баісься?

— Не, я ня думаю, што яна н-н-нешта зробіць, але, — ён паціскае плячыма, уздыхае, залазіць на вялікі пульт, зь якога рэ­гулююць фарсункі ў душы, і ўсядаецца там, нібы малпа, — але я проста не лічу, што ад галасаваньня мо-мо-можа быць нейкая карысьць. П-па вялікім рахунку, няма ў гэтым сэнсу, М-мак.

— Нейкая карысьць? Гэх! Дык вам, птушаняты, будзе карысна хаця б рукі патрэніраваць, падымаючы.

— Гэта ў любым выпадку рызыка, мой дружа. Яна заўсёды мае магчымасьць зрабіць нам горш. Бэйсбольная гульня ня вартая рызыкі, — кажа Гардынг.

— І хто гэтак вызначыў? Халера, я ўжо ня памятаю, колькі гадоў не прапускаў Усясьветнай сэрыі. Нават калі на нарах парыўся аднойчы ў верасьні, нам і тое тэлек дазволілі прынесьці і фіналы паглядзець; ім бы давялося бунт душыць, калі б не дазволілі. Відаць, давядзецца нагой высадзіць гэныя дзьверы засраныя і схадзіць у горад у нейкі бар, каб пагля­дзець гульню разам з маім прыяцелем Чэзўікам.

— Вось гэта прапанова сапраўды вартая ўвагі, — кажа Гардынг і адкідвае часопіс. — Чаму б яе не паставіць на галасаваньне на заўтрашнім групавым сходзе? «Міс Брыдар, я б хацеў вынесьці на галасаваньне прапанову, каб усё аддзяленьне ў масавым парадку перавезьлі ў гарадзкі прытон на піва і тэлепрагляд».

— Я б падтрымаў прапанову, — кажа Чэзўік. — Ясны перац.

— Ды халера з гэным масіўным парадкам. Мне ўжо абрыдла на вас глядзець, бабулькі; калі мы з Чэзўікам адсюль звалім, Богам клянуся, я дзьверы за сабой цьвікамі пазабіваю. Вы лепей тут заставайцеся; вам мамачка, напэўна, вуліцу не дазваляе адным пераходзіць.

— Во як? — Фрэдрыксан падышоў да Макмэрфі ззаду. — Ты, значыцца, сваім цяжкім мужным ботам высадзіш дзьверы? Такі ты ўжо круты.

Макмэрфі амаль не глядзіць на Фрэдрыксана; ён ужо ведае, што той можа час ад часу паказваць нораў, але гэта ўсё гульня, і той зьдзімаецца ад найменшай пагрозы.

— Ну дык што, сапраўдны мужык, — не спыняецца Фрэдрыксан, — ты тут зараз высадзіш дзьверы і пакажаш нам, які ты круты?

— Не, Фрэд, пэўна не. Бота псаваць ня хочацца.

— Во як? Добра, ты тут нагаварыў сто кашоў, ну і як бы ты адсюль зваліў?

Макмэрфі азіраецца навокал:

— Ну, я думаю, што мог бы зь нейкага тутэйшага вакна вы­біць крэслам сетку, калі б у мяне раптам зьявілася жаданьне...

— Во як? Ты мог бы, праўда? Во так запраста выбіць. Добра, давай, паспрабуй. Давай, сапраўдны мужык. Магу паставіць дзесяць баксаў, што ў цябе не атрымаецца.

— І не спрабуй, Мак, — кажа Чэзўік. — Фрэдрыксан ведае, што ты толькі крэсла зломіш, і цябе пашлюць да агрэсіўных. Як нас сюды перавялі, дык у першы ж дзень паказалі гэтыя сеткі. Іх на замову рабілі. Тэхнік узяў вось такое крэсла, як каля цябе, і біў ім аб сетку, пакуль ад крэсла адны трэскі на распалку не засталіся. А на сетцы хоць бы драпінка.

— Ну добра, — кажа Макмэрфі, азіраючыся навокал. Я бачу, што ў ім усё болей распальваецца цікаўнасьць. Спадзяюся, што Вялікая Сястра гэтага ўсяго ня чуе; інакш яго цягам га­дзі­ны перавядуць да агрэсіўных. — Нам трэба нешта цяжэйшае. Як наконт стала?

— Тое самае, што і крэсла. Тое ж дрэва, тая ж вага.

— Файна, Бог ты мой, трэба проста высьветліць, чым я магу кі­нуць у сетку, каб адсюль выбрацца. І калі вы, птушаняты, ду­маеце, што ў мяне не атрымаецца, як раптам захочацца, дык вас чакае вялікі сюрпрыз. Добра, нешта большае за стол ці крэсла... Ну, калі б была ноч, я мог бы таго тлустага чарнамазага кінуць; ён досыць цяжкі.

— Занадта мяккі, — іранізуе Гардынг. — Яго гэтая сетка ў пюрэ ператрэ, як баклажан.

— Як наконт ложка?

— Ложак занадта вялікі, нават калі б вы маглі яго падняць. Ён праз вакно не пралезе.

— Без праблемаў мог бы падняць. Ну, халера, а вунь жа яно; гэная штука, на якой Білі сядзіць. Гэны пульт здаравенны з ручкамі і рычагамі. Ён досыць цьвёрды, праўда? І вагі ў ім, пэўна, дастаткова.

— Вядома ж, — кажа Фрэдрыксан. — Гэта тое ж самае, як нагой высаджваць сталёвыя дзьверы на ўваходзе.

— А чаму нельга гэны пульт скарыстаць? Не выглядае, што ён да падлогі прымацаваны.

— Не, ён ні з чым не зьнітаваны... Здаецца, яго нішто не трымае, акрамя пары правадоў... але толькі зірніце на яго.

Усе глядзяць. Пульт зроблены са сталі і бэтону, памерам з палову стала і важыць, відаць, кіляў пад дзьвесьце.

— Добра, во я на яго гляджу. Выглядае ня большым за цюкі сена, што я на грузавікі закідваў.

— Баюся, мой дружа, што гэты апарат будзе важыць паболей, чым вашыя цюкі сена.

— Я б сказаў, прыкладна на чвэрць тоны, — усьміхаецца Фрэд­рыксан.

— Ён праўду кажа, Мак, — пагаджаецца Чэзўік. — Гэтая штука страх якая цяжкая.

— Халера, вы што, птушаняты, хочаце мне сказаць, што я не змагу падняць гэную маленькую пераносную штучку?

— Мой дружа, я нешта не прыгадваю, каб псыхапаты маглі рухаць горы, у дадатак да сваіх іншых выдатных здоль­насьцяў.