ვირე ცოცხალ ვარ, გეყოფი სატირლად და სატკივარად.

“აჰა, ინიშნე ნიშანი შენეულისა რიდისა!

გარდმიკვეთია ალამი, ჩემო, ერთისა კიდისა,

ესეღა დაგრჩეს სანაცვლოდ მის იმედისა დიდისა.

რისხვით მობრუნდა ბორბალი ჩვენზედა ცისა შვიდისა”.

ესე წიგნი, საყვარელსა მისსა თანა მინაწერი,

რა დაწერა, გარდაჰკვეთა მათ რიდეთა ერთი წვერი.

თავ-მოხდილსა დაუშვენდა სისხო, სიგრძე, თმათა ფერი,

ალვისაგან სული მოქრის, ყორნის ფრთათათ მონაბერი.

იგი მონა წამოვიდა, გულანშაროს მომავალი,

წამ-ერთ მიხდა ფატმანისას, დღე იარა არ-მრავალი.

რა ავთანდილს გაუსრულდა საქმე მისი სასურვალი,

ხელ-აღპყრობით ღმერთსა ჰმადლობს ცნობა-სრული, არა მთრვალი.

ფატმანს უთხრა: “გამისრულდა ჟამად საქმე საწადელი,

დიდი შენი მოჭირვება ჩემგან არის გარდუხდელი,

წავალ, დგომად აღარა მცალს, დრო მოსრულა შარშანდელი,

ფიცხლად ქაჯეთს მოვიყვანო მათი მომსპობ-ამწყვედელი”.

ხათუნმან უთხრა: “ჰე ლომო, ცეცხლი აწ უფრო ცხელდების,

მოეშორვების ნათელსა, გული ამისთვის ბნელდების;

ისწრაფე, ჩემი ნუ გაგვა, - ხელი ეგრეცა ხელდების, -

თუ ქაჯნი მოგესწრებიან, მუნ მისლვა გაგიძნელდების”.

ყმამან ფრიდონის მონანი უხმნა, მასთანა ხლებულნი,

უბრძანა: “მკვდარნი აქამდის აწღა ვართ დაცოცხლებულნი,

რაცა გვინდოდა, მისითა სმენითა გახარებულნი,

ჩვენთა მტერთანი გიჩვენნე წყლულნი მით ვაგლახებულნი!

“მიდით და ფრიდონს უამბეთ ამბავი არ-ნაცქაფავი;

მე ვერა ვნახავ, ვისწრაფი, გზა ჩემი არს ნასწრაფავი.

მან გაახაფოს ხმა ხაფი, კვლა უფრო გასახაფავი,

თქვენ მოგცე ლარი ყველაი მე, ჩემი ნაალაფავი.

“ჩემსა ზედა დიდი არის ვალი, თქვენგან დანადები;

მადლსა სხვაებრ გარდავიხდი, თუღა ფრიდონს შევეყრები;

აწ წაიღეთ ყველაკაი, მეკობრეთა წანაღები,

ამის მეტსა ვერას მოგცემ, ვიცი, ამად გეძუნწები.

“სახლი არ მახლავს, არ ძალ-მაქვს გაცემა საბოძვარისა”.

მისცა მართ სავსე ხომალდი, რიცხვი ტურფათა ლარისა,

უბრძანა: “წადით, წაიღეთ, გზა წავლეთ მისვე არისა,

ფრიდონს მიართვით უსტარი ჩემგან, ძმად-ნაფიცარისა”.

წიგნი ავთანდილისა ფრიდონთანა

დაწერა: “ფრიდონ მაღალო, სვე-სრულო მეფეთ-მეფეო,

ლომისა მსგავსო ძალ-გულად, მზეო შუქ-მოიეფეო,

მოვლენილო და მორჭმულო, მტერთა სისხლისა მჩქეფეო,

უმცროსმან ძმამან შორი-შორ სალამი დავიყეფეო!

“ჭირნი ვნახენ და მო-ცა-მხვდა ნაცვალი ჭირ-ნახულისა,

კარგა მოხდომა საქმისა ჩემისა გაზრახულისა;

მიცნია მართლად ამბავი პირისა მზედ სახულისა,

დამარჩენელი ლომისა მის, ქვესკნელს დამარხულისა.

“იგი მზე ქაჯთა მეფესა ჰყავს, ქაჯეთს პატიმარია.

მუნ მისლვა მიჩანს თამაშად, თუმცა გზა საომარია.

ნარგისთათ წვიმა ბროლისა წვიმს, ვარდი ნაწვიმარია,

ჯერთ ქალსა ქაჯნი არ ახლვან, მაგრა სპა უამარია.

“გულ-მხიარული ვიხარებ, ამად არ ცრემლი მმილდების,

სადაცა შენ და შენი ძმა ხართ, ძნელი გაადვილდების;

რაცა მოგინდეს, უცილოდ იქმთ, იგი არ აგცილდების,

არ თურე კაცმან დაგიდგნას, ვეჭვ, კლდეცა გაგილბილდების.

“აწ შემინდევ, ვერა გნახე, შორს ამისთვის წაგიარე,

გზა-გზა ყოვნა აღარა მცალს, პატიმრად ა იგი მთვარე;

ადრე მოვალთ მხიარულნი, ჩვენი ნახვა გაიხარე,

ამის მეტი რაღა გკადრო, ძმასა ძმურად მოეხმარე.

“ამა მონათა ჩემზედა გარდაუხდელი გულია:

ამოდ მმსახურეს, თქვენიმცა გული ამათთვის სრულია!

ქება რად უნდა მას, ვინცა თქვენთანა ხან-დაზმულია?

მსგავსი ყველაი მსგავსსა შობს, ესე ბრძენთაგან თქმულია”.

ესე უსტარი დაწერა, შეკრა და წა-ცა-ხვია მან,

მისცა ფრიდონის მონათა ვარდმან და ვითა იამან;

შესთვალა ზეპირ, რაცა ხმდა სრულად, მართ ვითა ჰგია, მან,

მათ მარგალიტი უჩვენის ძოწისა კარმან ღიამან.

მონახა, პოვა ავთანდილ ნავი მისისა მხარისა,

გამოემართა იგი მზე პირითა სავსე მთვარისა;

მაგრა დაგდება უმძიმდა ფატმანის გულ-მდუღარისა;

მისთა გამყრელთა ნაკადი ჩასდის სისხლისა ღვარისა.

ფატმან, უსენ და მონანი ტირან ცრემლითა ცხელითა,

იტყვიან: “მზეო, რა გვიყავ? დაგვწვენ ცეცხლითა მწველითა!

რად დაგვაბნელენ შენისა მოშორვებისა ბნელითა?

და-ცა-გვმარხენო ხელითა ჩვენისა დამმარხველითა!”

წასლვა ავთანდილისა გულანშაროთ და ტარიელის შეყრა

გამოვლნა ზღვანი ავთანდილ მგზავრითა რითმე ნავითა,

პირ-მხიარული აცორვებს მართ ოდენ მარტო თავითა;

მას შეყრა ტარიელისა უხარის მით ამბავითა,

ხელ-განპყრობილი გულითა არს ღმრთისა საესავითა.

მოწურვილ იყო ზაფხული, ქვეყნით ამოსლვა მწვანისა,

ვარდის ფურცლობის ნიშანი, დრო მათის პაემანისა,

ეტლის ცვალება მზისაგან, შეჯდომა სარატანისა.

სულთქნა, რა ნახა ყვავილი მან, უნახავმან ხანისა.

აგრგვინდა ცა და ღრუბელნი ცროდეს ბროლისა ცვარითა;

ვარდთა აკოცა ბაგითა, მითვე ვარდისა დარითა;

უბრძანა: “გიჭვრეტ თვალითა, გულ-ტკბილად შემხედვარითა,

მისად სანაცვლოდ მოვილხენ თქვენთანა საუბარითა”.

რა მოეგონის მოყვარე, სდინდიან ცრემლნი მწარენი.

ტარიელისკენ იარნა მან გზანი საწყინარენი,

უდაბურნი და უგზონი, უცხონი რამე არენი,

სადაცა ნახნის, დახოცნის ლომ-ვეფხნი მოშამბნარენი.

ქვაბნი გამოჩნდეს, ეამა, იცნა, თქვა: “იგი კლდენია,

სადაა ჩემი მოყვარე და ვისთვის ცრემლი მდენია;

ღირს ვარმცა, ვნახო პირის-პირ, უამბო, რაცა მსმენია,

არ მოსრულ იყოს, რაღა ვქმნა, ცუდ ჩემი განავლენია!

“თუ მოსრულა, უღონიოდ შინა ხანსა არ დაზმიდა,

მინდორს სადმე წავიდოდა, მხეცისაებრ ველთა ვლიდა;

სჯობს, თუ შამბ-შამბ წავიარო”, - იგონებდა, იხედვიდა,

ესე თქვა და მიუქცია, მინდორთაკე წამოვიდა.

მიაცორვებს და იმღერის მხიარულითა გულითა,

მართ სახელ-დებით უყივის ხმითა მით სიხარულითა.

ცოტაი წავლო, გამოჩნდა მზე სინათლითა სრულითა:

შამბისა პირსა ტარიელ დგა ხრმლითა მომახულითა.

ტარიელს ლომი მოეკლა, მით ხრმალსა სისხლი სცხებოდა;

შამბისა პირსა ქვეითი დგა, ცხენი არა ჰხლებოდა;

ყივილი ავთანდილისა ესმოდა, ეოცებოდა,

შეხედნა, იცნა, გაიქცა, მისკე მირბოდა, ხლდებოდა.

ხრმალი გატყორცა ტარიელ, მიჰმართა მისსა ძმობილსა.

ყმა ცხენისაგან გარდიჭრა, ჰგვანდა ეტლისა სწრობილსა.

მათ ერთმანერთსა აკოცეს, ჰგვანან ყელ-გარდაჭდობილსა,

ხმა შაქრის-ფერად გაუხდა ვარდსა, ხშირ-ხშირად პობილსა.

ტარიელ მოთქვა ტირილით სიტყვა ნატიფი, მჭევრები:

- სისხლისა ღვარმან შეღება წითლად გიშრისა ტევრები,

ალვასა წყარო ცრემლისა მორწყავს, ნაკადი ბევრები, -

“რათგან შენ გნახე, რა მგამა, პატიჟი მჭირდეს მევ რები!”

ტარიელ ტირს და ავთანდილ სიცილით ეუბნებოდა;

გაღიმდის, ძოწი გააპის, კბილთაგან ელვა ჰკრთებოდა;

ეტყოდა: “ვცანო ამბავი, შენ რომე გეამებოდა,

აწ გაახლდების ყვავილი, ვარდი აქამდის ჭნებოდა”.

ტარიელ უთხრა: “ჰე ძმაო, კმარის, დღეს რაცა მლხენია,

ყოველი ჩემი სალხინო მინახავს, - ნახვა შენია;

სხვად ნუ ყოს ღმერთმან წამალი, არცა რა მოგისმენია:

კაცმანმცა სოფელს ვით პოვა, რაცა რა საქმე ზენია!”

რა ტარიელ არ შესჯერდა, ავთანდილცა არ დაწყნარდა,

მის ამბისა დაყოვნება ვეღარ გაძლო, აუჩქარდა,

გამოიღო რიდე მისი, ვინ ბაგეთა ვარდი ვარდა.

რა ტარიელ ნახა, იცნა, გამოუღო, შემოვარდა.

წიგნი და კიდე რიდისა იცნა და გა-ცა-შალა მან,

პირსა დაიდვა, დაეცა, ვარდმან ფერითა მკრთალამან,