En Norda Afriko, sude de la golfo Granda Sirto, etendiĝis grandega ebenaĵo El Homra. Antaŭ malfortigo de la alizeaj ringoj kaj ŝanĝo de la klimato ĉi tie troviĝis hammada — dezerto sen eĉ unu herbeto, plene fermita en kirason de polurita gruzo kaj de triangulaj ŝtonoj kun ruĝeta koloro, ĝuste de kiuj la hammada ricevis sian nomon — «ruĝa». Maro da blindiga varmega flamo dum suna tago, maro da malvarma vento dum aŭtunaj kaj vintraj noktoj. Nun de la hammada restis nur la vento; ĝi estis pelanta laŭ la malmola ebenaĵo ondojn de alta blu-arĝenta herbo, transloĝigita ĉi tien el stepoj de Suda Afriko. Fajfo de la vento kaj kliniĝanta herbo vekis en memoro nedifinitan senton de malgajo kaj proksimeco de la stepa naturo al la animo, kvazaŭ tio jam renkontiĝis en la vivo. Plurfoje kaj en malsamaj cirkonstancoj — en malĝojo kaj ĝojo, en perdo kaj trovo.

Ĉiu forflugo aŭ alteriĝo de stelŝipo lasadis forbrulintan, venenitan rondon kun diametro ĉirkaŭ kilometro. Tiujn rondojn oni baradis per ruĝa metala reto kaj lasadis netuŝataj dum dek jaroj, kio pli ol duoble superis la daŭron de malkomponiĝo de eligaĵoj de la motoro. Post alteriĝo aŭ forflugo de ŝipo la kosmohaveno migradis sur alian lokon. Tio metis stampon de provizoreco, nedaŭreco sur la aparataron kaj la ejon de la haveno, parencigante la priservantajn ĝin laborantojn kun antikvaj nomadoj de Saharo, dum kelkaj jarmiloj nomadintaj ĉi tie sur ĝibaj animaloj kun fleksitaj koloj kaj kalaj piedoj, nomataj kameloj.

La planedŝipo «Barjono» per sia dektria flugo inter la konstruata sputniko kaj la Tero transportis Dar Veter-on en la Arizonan stepon, kiu restis dezerta ankaŭ post la ŝanĝo de la klimato, pro radioaktiveco, akumuliĝinta en la grundo. Tuj post la malkovro de nuklea energio dum la EDM ĉi tie oni faradis multajn eksperimentojn kaj elprovojn de la nova speco de teĥniko. Ĝis nun restis veneneco de produktoj de radioaktiva disfalo — tro malforta por malutili al homo, sed sufiĉa, por bremsi kreskon de arboj kaj arbustoj.

Dar Veter ĝuis ne nur belan ĉarmon de la Tero — la bluan ĉielon en fianĉina robo el malpezaj blankaj nuboj, sed ankaŭ la polvan grundon, maldensan kaj malmolan herbon.

Paŝi firme laŭ la Tero sub la ora suno, submetante la vizaĝon al seka kaj freŝa vento! Nur estinte ĉe rando de kosmaj abismoj, eblas kompreni la tutan belon de nia planedo, iam nomita de la malraciaj prauloj «la valo de veoj kaj larmoj»!

Grom Orm kaj Dar Veter venis al El Homra en la tago de forflugo de la ekspedicio.

Jam en la aero Dar Veter rimarkis sur la senbrila griz-ŝtala ebenaĵo du gigantajn spegulojn. La dekstra estis preskaŭ cirklo, la maldekstra estis longa, akriĝanta malantaŭe elipso. La speguloj estis spuroj de antaŭnelongaj ekflugoj de ŝipoj de la tridek oka stela ekspedicio.

La cirklo estis la ekflugo de «Tintaĝelo», direktinta sin al la terura T-stelo kaj ŝarĝita per grandampleksaj aparatoj por regula sieĝo de la spirala disko el profundaĵoj de la kosmo. La elipso estis spuro de leviĝinta pli malkrute «Aella», portinta grandan grupon da sciencistoj por diveno de ŝanĝoj de materio sur la blanka nano de la triopa stelo Omikrono 2 de Eridano. La cindron, restintan de la ŝtoneca grundo en la loko de bato de energio de la motoroj, kiu penetris je unu kaj duono da metroj internen, oni surverŝis per liganta substanco por prevento de venta disblovo. Restis nur transporti la barilojn el lokoj de malnovaj ekflugoj. Tion oni faros post la forflugo de «Cigno».

Kaj jen «Cigno» mem, krudfere griza en sia termika kiraso, kiu forbrulos dum trabato de la atmosfero. Poste la ŝipo iros, brilante per sia ŝelo, reflektanta ĉiujn specojn de radioj. Sed neniu vidos ĝin en tiu pompo, krom robotoj-astronomoj, observantaj la flugon. Tiuj aŭtomatoj donos al homoj nur foton de brilanta punkto. Reen sur la Teron venos la ŝipo, kovrita per skorio, kun sulkoj kaj kavoj pro eksplodoj de etaj meteoraj korpuskloj. Sed «Cignon» vidos neniu el la homoj, nun ĉirkaŭantaj ĝin: ĉiuj ili ne travivos cent sepdek du jarojn da atendo de reveno de la ekspedicio. Cent sesdek ok nedependajn jarojn da vojo kaj kvar jarojn da esploro sur planedoj, kaj por la vojaĝantoj — nur ĉirkaŭ okdek jarojn.

Dar Veter, kun lia speco de okupiĝoj, ne ĝisatendos eĉ la venon de «Cigno» al la planedoj de la verda stelo. Same kiel dum la pasintaj tagoj de duboj, Dar Veter admiris la kuraĝan penson de Ren Boz kaj Mven Mas. Malgraŭ tio, ke ilia eksperimento fiaskis, malgraŭ tio, ke tiu demando, tuŝanta la fundamenton de la kosmo, ankoraŭ estas malproksima de la solvo, eĉ se ĝi evidentiĝos erara fantazio. Tiuj frenezuloj estas gigantoj de krea penso de la homaro, ĉar eĉ en malkonfirmo de iliaj teorio kaj eksperimento la homoj venos al giganta ekflugo de la scio.

Dar Veter, enpensiĝinte, preskaŭ stumblis ĉe averta signo de danĝera zono, turnis sin kaj rimarkis ĉe piedo de moviĝanta televidsenda turo konatan figuron de moviĝema homo. Taŭzante la neobeemajn harojn kaj mallarĝigante la akrajn okulojn, al li impetis Ren Boz. Reto da maldikaj, apenaŭ rimarkeblaj cikatroj ŝanĝis la vizaĝon de la fizikisto, kuntirinte ĝin per faltoj de sufera streĉo.

— Mi ĝojas vidi vin sana, Ren!

— Mi tre bezonas vin! — Ren Boz etendis al Dar Veter la malgrandajn manetojn, same kiel antaŭe kovritajn per lentugoj.

— Kion faras vi ĉi tie, delonge antaŭ la forflugo?

— Mi estis adiaŭanta «Aella-n» — por mi tre gravas datumoj pri gravito de tiom peza stelo. Mi eksciis, ke venos vi, kaj restis…

Dar Veter silentis, atendante klarigojn.

— Ĉu vi revenas en la observatorion de la eksteraj stacioj laŭ peto de Junio Ant?

Dar Veter kapjesis.

— Ant dum lasta tempo registris kelkajn nedeĉifritajn ricevojn laŭ la Ringo…

— Dum ĉiu monato oni faras ricevon de mesaĝoj ekster la ordinara tempo de informado. Kaj la momento de ŝalto de la stacioj estas ŝovata je du teraj horoj. Dum jaro la kontrolo pasas teran diurnon, dum ok jaroj — tutan centmilonon de galaksia sekundo. Tiel estas plenigataj truoj en ricevo de kosmaj mesaĝoj. Dum la lasta duonjaro de la okjara ciklo komencis veni, sendube, tre malproksimaj, nekompreneblaj por ni mesaĝoj.

— Mi ege interesiĝas pri ili.

— Ĉion, kion mi ekscios, mi sciigos tuj. Aŭ pli bone — partoprenu vi mem en la laboro!

Ren Boz ĝojigite suspiris kaj demandis:

— Ĉu Veda Kong same venos ĉi tien?

— Jes, mi atendas ŝin. Ĉu vi scias, ke ŝi preskaŭ pereis, esplorante kavernon — tenejon de antikva teĥniko, kie troviĝis fermita ŝtala pordo?

— Mi nenion aŭdis.

— Ah, mi forgesis, ke vi ne havas profundan intereson al historio, malsame de Mven Mas. Sur la tuta planedo okazas pridiskuto, kio povas troviĝi malantaŭ la pordo. Milionoj da volontuloj proponas sin por elfosado. Veda decidis transdoni la demandon al la Akademio de Stokastiko kaj Antaŭdiro de Estonteco.

«— Ĉu Evda Nal ne venos ĉi tien?

— Ne, ŝi ne povos.

— Multaj estos ĉagrenitaj. Veda tre amas Evda-n, kaj Ĉara simple adoras ŝin. Ĉu vi memoras Ĉara-n?

— Ĉu tio estas tia… panter-simila?

Dar Veter levis la manojn en ŝerca teruro.

— Jen adoranto de virina belo! Tamen, mi ĉiam ripetas la eraron, kiun faris homoj de pasinteco, nenion komprenantaj pri leĝoj de psikofiziologio kaj heredeco. Mi ĉiam deziras vidi en homoj mian komprenon kaj miajn sentojn.

— Evda, kiel ĉiuj sur la planedo, — ne subtenis la mempentadon Ren Boz, — observos la forflugon.

La fizikisto almontris vicojn de altaj, starantaj duonringe ĉirkaŭ la stelŝipo tripiedaj stativoj kun kameraoj por blanka, infraruĝa kaj ultraviola ricevoj. Diversaj grupoj de radioj de la spektro en kolora bildo igas ekranon spiri per vera varmo kaj vivo same, kiel harmonaj diafragmoj[53] neniigas metalan kromsonon en transdono de voĉo.

Dar Veter rigardis norden, de kie, peze ŝanceliĝante, rampis troŝarĝitaj per homoj aŭtomataj elektrobusoj. El la unua alveninta maŝino elsaltis kaj kuris, implikiĝante en herbo, Veda Kong. Ŝi kure ĵetis sin sur la larĝan bruston de Dar Veter tiel, ke ŝiaj longaj harligoj, plektitaj ĉe la flankoj de la kapo kaj mallevitaj malsupren, ekflugis sur lian dorson.

Dar Veter facile deŝovis Veda-n, rigardante en la senfine karan vizaĝon kun nuanco de noveco, donita de la neordinara hararanĝo.

— Mi ludis por infana filmo nordan reĝinon de Malhelaj jarcentoj kaj apenaŭ sukcesis alivestiĝi, — klarigis, iomete anhelante, la juna virino. — Por kombi min ne restis tempo.

Dar Veter imagis ŝin en longa strikta brokita robo, en ora krono kun bluaj ŝtonoj, kun la cindraj harligoj sub la genuoj, kun kuraĝa rigardo de la grizaj okuloj — kaj ĝoje ridetis.

— Ĉu krono estis?

— Ho jes, tia. — Veda desegnis per la fingro en la aero konturon de larĝa ringo kun grandaj dentoj en aspekto de trifolio.

— Ĉu mi vidos?

— Jam hodiaŭ. Mi petos ilin montri al vi la filmon.

Dar Veter intencis demandi pri la misteraj «ili», sed Veda salutis la seriozan fizikiston. Li ridetis naive kaj kore.

— Kie do estas la herooj de Aĥernaro? — Ren Boz ĉirkaŭrigardis la plu malplenan kampon ĉirkaŭ la stelŝipo.

— Tie! — Veda almontris domon en aspekto de tendo el platoj de pistak-lakta vitro kun arĝentaj aĵuraj ripoj de eksteraj traboj — la ĉefan halon de la kosmohaveno.

— Do ni iru.

— Ni estas superfluaj, — firme diris Veda. — Ili spektas la adiaŭan saluton de la Tero. Ni iru al «Cigno».

La viroj obeis.

Irante apud Dar Veter, Veda mallaŭte demandis:

— Ĉu mi havas ne tro stultan aspekton kun tiu antikva hararanĝo? Mi povus…

— Ne necesas. Estas ĉarma kontrasto kun la moderna vesto — la harligoj, pli longaj ol la jupo. Estu tiel!

— Mi obeas, mia Veter! — flustris Veda magiajn vortojn, pro kiuj ekbatis lia koro.

Centoj da homoj nehaste estis alirantaj la ŝipon. Tre multaj ridetadis al Veda aŭ salutadis ŝin per levo de la mano multe pli ofte, ol Dar Veter-on aŭ Ren Boz-on.

— Vi estas populara, Veda, — rimarkis Ren Boz. — Pro kio — ĉu pro laboro de historiisto aŭ pro via fama belo?

— Nek tio, nek alio. Pro konstanta kaj vasta komunikado kun homoj pro speco de la laboro kaj de la sociaj okupiĝoj. Vi kaj Veter jen fermiĝas en profundaĵoj de laboratorioj, jen izoliĝas por streĉa nokta laboro. Vi faras por la homaro multe pli grandan kaj multe pli gravan, ol mi, sed nur por unu flanko, ne la plej proksima al la koro. Ĉara Nandi kaj Evda Nal estas multe pli famaj, ol mi…