— Доктар, пачакайце мяне.
Ларэнса Даса ўсё бачыў з другога паверха і цяпер спускаўся, зашпільваючы кашулю. У яго быў ацёчны й пачырванелы твар, а бакенбарды яшчэ тырчэлі пасля трывожнага сну сіесты. Доктар паспрабаваў суцішыць засмучанасць:
— Я сказаў вашай дачцэ, што яна — як ружа.
— Гэта так, — адказаў Лярэнса Даса, — але ў гэтае ружы зашмат шыпоў.
Ён прайшоў каля доктара, хоць і не павітаўся з ім, адкінуў фіранку і груба запатрабаваў ад дачкі:
— Зараз жа папрасі прабачэння ў доктара!
Доктар хацеў было спыніць спрэчку, але Лярэнса Даса нават не звярнуў увагі на ягоны шэпт і патрабавальна дадаў: «Паспяшайся!» Фэрміна Даса паглядзела на сябровак з прыхаванай просьбай разумення і сказала бацьку, што ёй няма за што перапрашаць, яна ж зацягнула акно толькі таму, што сонца замінала іх заняткам. Доктар Урбіна хацеў пацвердзіць яе тлумачэнні, аднак Лярэнса Даса настояў на сваім. Тады Фэрміна Даса, бледная ад шаленства, вярнулася да акна, высунула правую ножку наперад, прыўздымаючы прыпол кончыкамі пальцаў, і зрабіла доктару тэатральны рэверанс.
— Прыношу вам мае самыя глыбокія прабачэнні, сеньёр, — сказала яна.
Доктар Хувэналь Урбіна з радасцю падыграў ёй, прыпадняўшы цыліндр са спрытам мушкецёра, але так і не дачакаўся міласэрнай усмешкі, якой чакаў. Затым Лярэнса Даса запрасіў яго ў кантору на кубачак кавы, што сімвалізавала б поўнае замірэнне, і ён пагадзіўся з асалодай, каб не пакінуць аніякага сумневу ў тым, што ў душы не засталося гарачых вуголляў крыўды.
Папраўдзе, доктар Хувэналь Урбіна не піў кавы ўдзень — толькі адзіны кубачак раніцой, нашча. Ён таксама не ўжываў алкаголю, хіба што келіх віна на ўрачыстых абедах, але ён выпіў не толькі каву, прапанаваную Лярэнса Дасам, але яшчэ і кілішак анісаўкі. Затым паўтарыў і каву, і кілішак, а крыху пазней — зноўку, хаця яшчэ не завяршыў візіты. Напачатку ён слухаў перапрашэнні, што Лярэнса Даса прыносіў ад імя дачкі, якую характарызаваў як дзяўчыну разумную і сур’ёзную, годную мясцовага альбо прышлага прынца; адзіная загана, сказаў ён, гэта характар муліцы. Аднак пасля другога кілішка доктару прымроіўся голас Фэрміны Дасы з боку двара. Яго ўяўленне памкнулася за ёю па звечарэлым доме і пераследавала яе, пакуль яна запаліла святло ў калідоры, выгнала маскітаў са спальняў інсектыцыдным куродымам, падышла да пліты і адкрыла каструлю з поліўкай, якую мелася есці з бацькам на вячэру, удваіх — ён і яна. І ўсё гэта — не ўздымаючы вачэй, ціха, каб не разбіць люстэрка крыўды да тае пары, пакуль бацька не прызнае залішнюю суворасць.
Доктар Урбіна ведаў жаночую псіхалогію і здагадваўся, што Фэрміна Даса не зазірне ў кантору, пакуль ён не пойдзе, але адцягваў развітанне: напэўна, ужо адчуваў, што прышчымлены ёю гонар не дае яму спакою. Лярэнса Даса, ужо амаль п’яны, нібыта і не прыкмеціў, што доктар яго не слухае, бо і так знаходзіў ужытак сваёй няспыннай гаварлівасці — слухаў сябе сам. Гаварыў ён галопам, бясконца жуючы патухлую цыгару, модна кашляў і злосна пляваўся, ёрзаў на крэсле-вярцёлцы, спружыны пад ім вылі, бы жывёлы ў перыяд цечкі. Ён выпіў па тры кілішкі на кожны кілішак госця, і толькі калі заўважыў, што яны ўжо не бачаць адзін аднаго, зрабіў паўзу, каб узняцца і запаліць лямпу. Доктар Хувэналь Урбіна разгледзеў ягоны твар пры святле лямпы, убачыў вылупленае, як у рыбіны, вока, і заўважыў, што ягоныя словы не адпавядаюць варушэнню вуснаў, і вырашыў: гэта ўжо алкагольныя галюцынацыі. Тады ён узняўся з чароўным адчуваннем: ён — унутры чужога цела, і яно, гэтае цела, засталося сядзець, калі ён ужо стаяў, і яму давялося высіліцца, каб не з’ехаць з глузду.
А сёмай з нечым ён выйшаў з канторы ўслед за Лярэнса Дасам. Ім свяціла поўня. Двор, які здаваўся нерэальным з-за анісаўкі, гойдаўся, як расліны на дне акварыума, і клеткі, якія ахінулі покрывамі, выглядалі як сонныя прывіды ў цёплым водары квецені. Акно пакоя для шытва было адчыненым, над сталом свяціла лямпа, і няскончаныя карціны засталіся на эцюдніках, нібы на выставе. «Дзе ж ты, калі цябе няма?» — спытаўся доктар Урбіна, праходзячы каля акна, але Фэрміна Даса не чула яго, не магла чуць, бо яна плакала ад гневу ў спальні, лежачы ніцма на ложку і чакаючы бацькі, каб расквітацца за знявагі гэтага дня. Доктар не пакідаў спадзеваў на тое, каб развітацца з ёю, але Лярэнса Даса нічога такога не прапанаваў. Доктар прыгадаў яе ясны пульс, язык, як у коткі, пяшчотныя міндаліны, аднак яго браў адчай ад аднае думкі пра тое, што яна не хацела ўбачыць яго і нават дазволіць найменшага збліжэння. Калі Лярэнса Даса ўвайшоў у вітальню, крумкачы пад покрывам прачнуліся, і доктар пачуў іх жалобны кліч. «Узгадуй крумкачоў, і яны выдзяўбуць табе вочы», — вымавіў ён услых, думаючы пра дзяўчыну, і Лярэнса Даса павярнуўся, каб спытаць:
— Што вы сказалі?
— Гэта не я, — адказаў доктар, — гэта анісаўка.
Лярэнса Даса правёў яго да пралёткі, паспрабаваў усунуць яму яшчэ адзін песа золатам за паўторны візіт, але доктар не ўзяў грошай. Ён загадаў возніку, каб той вёз яго яшчэ да двух пацыентаў, і падняўся ў экіпаж без старонняй дапамогі. Аднак калі экіпаж заскакаў па ямінах бруку, ён адчуў сябе кепска і загадаў возніку змяніць кірунак. На імгненне ён паглядзеў на сябе ў люстэрка пралёткі і ўбачыў, што яго адлюстраванне працягвае думаць пра Фэрміну Дасу. Паціснуў плячыма. Затым адрыгнулася анісаўкай, ён схіліў голаў на грудзі і заснуў, а ў сне пачуў, што званы б’юць за спачын душы. Спачатку званілі ў кафедральным саборы, а потым далучыліся званы ўсіх бажніцаў адзін за адным, ажно да бітых гаршчкоў касцёла Святога Юліяна Гасціннага.
— Д’ябал, — шапнуў ён скрозь сон, — памерлі ўсе нябожчыкі.
Маці і сёстры вячэралі за сталом для ўрачыстасцяў у вялікай гасцёўні. Ім падалі, як заўсёды, каву з малаком і мядовыя пернікі, калі ён узнік на парозе з вартым жалю тварам, і з ім увайшоў у гасцёўню блядскі пах крумкачоў. Звон з кафедральнага сабора аддаваўся рэхам у вялікім фантане двара. Маці ўстрывожана запыталася, дзе ён цягаўся, бо шукалі яго паўсюль — быў тэрміновы выклік да генерала Ігнасіё Марыі, апошняга ўнука маркіза Хараіса дэ ля Вэры, па кім ужо званілі званы: удзень у яго адбылося кровазліццё ў мозг. Доктар Хувэналь Урбіна слухаў маці, не чуючы, трымаючыся за вушак, потым павярнуўся, робячы спробу дайсці да спальні, але ўпаў ніцма, ванітуючы анісаўкай.
— Святая Марыя! — ускрыкнула маці. — Штосьці сапраўды незвычайнае здарылася, калі ты дазволіў сабе вярнуцца дамоў у такім стане.
Самае незвычайнае, аднак, было наперадзе. Ён выкарыстаў прыезд слыннага піяніста Рамэа Лусічы, які сыграў цыкл санатаў Моцарта, як толькі горад спыніў жалобу па генералу Ігнасіё Марыі, і загадаў пагрузіць раяль Музычнае школы на калёсы, мулы даставілі інструмент на адрас. Такім чынам, доктар Хувэналь Урбіна арганізаваў для Фэрміны Дасы незабыўную серэнаду. Яна прачнулася з першымі тактамі, ёй не трэба было выглядаць праз карункавыя фіранкі балконнага акна, каб зразумець, хто зладзіў нечуваную імпрэзу. Яна толькі шкадавала, што не пасмела, як іншыя ўгневаныя дзяўчаты, выліць на голаў непажаданага кавалера змесціва начнога гаршчка. Лярэнса Даса, наадварот, хутка апрануўся, пакуль гучала серэнада, пасля чаго запрасіў доктара Хувэналя Урбіна і піяніста, яшчэ ў канцэртным фраку, у гасцёўню, дзе аддзячыў за серэнаду кілішкам выдатнага брэндзі.
Неўзабаве Фэрміна Даса здагадалася, што бацька спрабуе ўлагодзіць ейнае сэрца. На наступны дзень пасля серэнады ён сказаў ёй, быццам бы незнарок: «Уяві, што б адчула маці, калі б дазналася, што да цябе заляцаецца нашчадак Урбіна дэ ля Калле». Яна суха адказала: «Перавярнулася б у труне». Сяброўкі, з якімі яна займалася жывапісам, распавялі ёй, што Лярэнса Даса быў запрошаны на абед у Грамадскі клуб, і запрасіў яго доктар Хувэналь Урбіна, за што атрымаў суворае папярэджанне, бо парушыў правілы клубнага рэгламенту. Потым яна даведалася, што бацька ўжо некалькі разоў падаваў заяву на прыём у клуб, і яны былі адхіленыя з такой колькасцю чорных шароў, якая рабіла немажлівай новую спробу. Аднак Лярэнса Даса прапускаў знявагі праз сваю загартаваную алкаголем печань, і зноўку ішоў на ўсялякія хітрыкі, каб зноў пабачыцца з Хувэналем Урбіна, не здагадваючыся, што і сам Хувэналь Урбіна імкнуўся, каб новая сустрэча адбылася. Часам яны гаманілі ў канторы, і ў доме нібыта спыняўся час: гэтак Фэрміна Даса паскарала сыход нежаданага госця. Добрым прытулкам для будучых цесця й зяця сталася прыходская кавярня. Менавіта там Лярэнса Даса даў Хувэналю Урбіна пачатковыя ўрокі гульні ў шахматы. Вучань так стараўся, што шахматы сталіся яго невылечнай хваробай, на якую ён хварэў да апошняга дня жыцця.
