Gabriel García Márquez

EL AMOR EN LOS TIEMPOS

DEL CÓLERA

Серыя «Noblesse Oblige»

Габрыель Гарсія Маркес

КАХАННЕ

ПАДЧАС ХАЛЕРЫ

Раман

Пераклад з іспанскай

Усе правы абаронены. Ніякая частка гэтага выдання не падлягае адлюстраванню, капіяванню, захаванню ў базах дадзеных альбо пошукавых сістэмах, распаўсюджванню любымі магчымымі сродкамі і спосабамі без папярэдняга пісьмовага дазволу праваўладальніка

Серыя заснавана ў 2017 годзе

Рэдактар серыі Сяргей Макарэвіч

Пераклад з іспанскай Карласа Шэрмана паводле выдання:

Gabriel Garsía Márquez. El amor en los tiempos de cо`lera. Barcelona: Bruguera, 1985.

У афармленні вокладкі выкарыстаны фрагмент карціны Віктора Браўнэра «Фрыка ў выглядзе страху» (1950 г.)

Маркес, Г. Г.

Каханне падчас халеры : раман / Габрыель Гарсія Мар­кеспер. з ісп. Карласа Шэрмана. — Мінск : А. М. Януш­кевіч, 2017. — 368 с. — (Cерыя «Noblesse Oblige»).

ISBN 978-985-7165-43-8.

«Каханне падчас халеры» — раман знакамітага калумбійскага пісь­мен­ні­ка, лаўрэата Нобелеўскай прэміі 1982 года Габрыеля Гарсія Маркеса (1927—2014).

Прыгажуня Фэрміна Даса адмовілася выйсці замуж за Флярэнтына Арысу, якога кахала. І пабралася шлюбам з іншым. Флярэнтына ж не траціў на­дзеі некалі падзяліць з каханай шчасце сумеснага жыцця. Праз пяцьдзясят тры гады, сем месяцаў і адзінаццаць дзён яго мара здзейснілася.

Самы аптымістычны твор Маркеса. Упершыню выдаецца па-беларуску.

© GABRIEL GARCÍA MÁRQUEZ, 1985 and Heirs of GABRIEL GARCÍA MÁRQUEZ

© К. Шэрман, пераклад на беларускую мову, 2005

© Афармленне. Выдавец А. М. Янушкевіч, 2017

© Распаўсюджванне. ТАА «Электронная кнігарня», 2017

Прысвячаецца Мэрсэдэс, вядома ж

Прагрэс не абышоў гэтага месца —

яно нават мае каранаваную багіню.

Леандра Дыяс

Гэта было непазбежна: пах горкіх мігдалаў заўсёды змушаў доктара Хувэналя Урбіна думаць пра лёс тых, чыё каханне адрынулі. Ён улавіў злавесны пах, як толькі пераступіў парог яшчэ пагружанага ў змрок дома, куды накіраваўся з пільнай патрэбы, якая шмат гадоў таму перастала быць для яго пільнай. Антыльскі ўцякач Ерэмія дэ Сэнт-Амур, інвалід вайны, дзіцячы фатограф і самы паблажлівы спаборнік доктара ў шахматных баталіях, пазбавіўся ад пакутаў успамінаў пры дапамозе параў цыяніду золата.

Доктар Урбіна знайшоў труп пад коўдрай на паходным лож­ку, дзе ўцякач заўсёды спаў. Побач стаяў зэдлік, а на ім — фатаграфічная кювета: менавіта гэтая кювета і спатрэбілася яму напаследак, цяпер для атруты. На падлозе, прывязанае да ложка, ляжала нежывое цела вялікага дацкага дога — чорнага, са снежнай грудкай, а побач валяліся мыліцы. Той ранняй гадзінай у душны ды цесны пакой, які адначасова слу­жыў спальняй і лабараторыяй, праз адчыненае акно толькі пачало прабівацца святло, аднак і яго было досыць, каб тут жа распазнаць уладарку-смерць. Астатнія вокны, як і ўсялякія іншыя шчыліны ў пакоі, былі заткнутыя анучамі ды чорным кардонам, — таму гэтак адчувалася цяжкая духата. Вя­лі­кі стол быў завалены рознымі бутэлечкамі і цюбікамі без апазнавальных надпісаў. Дзве аблупленыя металёвыя кюветы стаялі пад звычайнай лямпай у чырвоным папяровым абажуры. Трэцяя ванначка — для фіксажу — знаходзілася каля нябожчыка. Наўкола валяліся старыя часопісы і газеты, стосы шкляных фотанегатываў, паламаная мэбля, але чыясьці старанная рука берагла ўсё гэта ад пылу. Хоць паветра, што трапіла ў пакой праз адчыненае акно, і ачысціла памяшканне ад пабочных пахаў, той, хто колісь зведаў пах горкіх мігдалаў, яшчэ мог адчуць ледзь улоўны павеў нешчаслівага кахання. Не аднойчы доктар Хувэналь Урбіна думаў пра жытло прыяцеля, што гэта не самае ўдалае месца для смерці з Божае лас­кі. Аднак змрочных прадчуванняў не было, і з цягам часу ён неяк прызвычаіўся ды вырашыў, што гэты гармідар усё-ткі падначалены загадкаваму наканаванню нябёсаў.

Камісар паліцыі апярэдзіў яго. Ён ужо быў тут разам з юнаком, які праходзіў практыку па судова-медыцынскай экспертызе ў дыспансеры муніцыпалітэта, і менавіта яны праветрылі пакой і ўкрылі нябожчыка, чакаючы доктара Урбіна. Абодва павіталіся з ім урачыста, і гэтым разам выказвалі, хутчэй, спачуванне, чымся пашану, бо не было чалавека, які б не ведаў пра доктарава сяброўства з нябожчыкам Сэнт-Амурам. Знакаміты мэтр падаў ім руку, як заўжды вітаўся з кожным са сваіх студэнтаў перад штодзённай лекцыяй па агульнай клініцы, пасля ўзяў край коўдры двума пальцамі, нібыта кветку, і ўзняў яе, агаляючы нябожчыка павольна, з рытуальнай маруднасцю. Цела было зусім голым, сутаргава скрыўленым і ссінелым, з расплюшчанымі вачыма. Нябожчык выглядаў на шмат гадоў старэйшым, чым мінулай ноччу. Зрэнкі былі празрыстыя, барада і валасы — пажоўклыя, а стары шнар перасякаў жывот. Ён быў калісьці зашыты простай грубай ніткай. Торс і рукі, напрацаваныя мыліцамі, выглядалі моцнымі, рыхтык як у галерніка, затое якімі кволымі былі ногі! Доктар Хувэналь Урбіна паглядзеў на яго і адчуў — сэрца сціснулася, як толькі зрэдчас бывала за доўгія гады бясплённай вайны са смерцю.

— Баязлівец, — шапнуў ён. — Самае страшнае ўжо мінулася.

Ён ахінуў яго коўдрай і зноў адчуў сваю акадэмічную год­насць. Летась доктар тры дні афіцыйна адзначаў сваё васьмідзесяцігоддзе і ў прамове ўдзячнасці ўжо не ўпершыню пераадолеў спакусу адысці ад справы. Ён сказаў: «У мяне будзе зашмат часу на адпачынак пасля смерці, але гэтае сумнае мерапрыемства пакуль не ўваходзіць у мае планы». Хоць правым вухам доктар чуў усё горш і карыстаўся кіем са срэбнай булдавешкай, каб хаваць няўпэўненасць хады, ён, як і ў маладосці, насіў ільняную тройку, камізэльку якой упрыгожваў залаты ланцужок гадзінніка. Пастэраўская бародка, што паблісквала перламутрам, і срэбныя валасы, акуратна зачасаныя на просты прабор, былі слушнымі паказнікамі ягонага характару. Усё больш трывожную эрозію памяці ён па мажлівасці кампенсаваў цыдулкамі на шматках паперкі, якія зрэшты блыталіся па кішэнях, як інструменты і флаконы з лекамі сярод рознай драбязы ў набітым партфелі. Ён быў не толькі найстарэйшым і найслыннейшым лекарам, але і найэлегантнейшым чалавекам у горадзе. Аднак праз неадольнае жаданне бліснуць эрудыцыяй і далёка не беззаганную манеру карыстацца сілай свайго імя яго паважалі менш, чым ён заслугоўваў.

Інструкцыі камісару і практыканту ён выдаў дакладна і шпар­ка. Не трэба губляць час на ўскрыццё. Паху ў доме досыць, каб вызначыць: прычынай смерці сталіся пары цыяністай солі. Каб выклікаць рэакцыю ў скрыні, фатограф выкарыстаў кіслату, якую меў для працы, а нешчаслівы выпадак выключаўся, бо Ерэмія дэ Сэнт-Амур выдатна ведаў хімію. Калі камісар завагаўся, доктар паразіў яго, нібыта ўдарам шпагі, тыловым для яго: «Не забудзьма, пасведчанне аб смерці падпісваю я». Практыкант быў расчараваны: яму ніколі не даводзілася бачыць на практыцы ўплыў цыяніду на арганізм чалавека. Доктар Хувэналь Урбіна здзівіўся, што раней не бачыў юнака ў Школе медыцыны, але, заўважыўшы сарамлівасць і андыйскае вымаўленне, уцяміў: ён, відаць, зусім нядаўна прыехаў у горад. І сказаў яму: «Хопіць яшчэ вар’ятаў ад кахання, праз дзён колькі і ў вас будзе мажлівасць». І толькі вымавіўшы гэта, схамянуўся, бо сярод безлічы самагубцаў, якія ўжывалі цыяністую соль, на ягонай памяці гэта быў першы, хто пакінуў свет не з прычыны нешчаслівага кахання. Штосьці змянілася ў ягоным голасе.