Тады яна даведалася пра ўсё. Да пачатку вандроўкі Лярэнса Даса зрабіў памылку, тэлеграфам паведаміўшы пра свае намеры швагру Лісымака Санчасу, а той перадаў вестку шырокай і заблытанай чарадзе сваякоў, раскіданай па розных вёсках і хутарах правінцыі. Так што Флярэнтына Арыса не толькі даведаўся пра дакладны маршрут вандроўкі, але яшчэ й скарыстаўся з пачуцця братэрства тэлеграфістаў, якія трымалі след Фэрміны Дасы крок за крокам да апошняга хутара на яе шляху каля мыса Вала. Гэта дазволіла закаханаму Флярэнтына падтрымліваць з ёю інтэнсіўнае ліставанне з моманту яе прыезду ў Вальедупар, дзе яна гасцявала тры месяцы, і да канца вандроўкі ў горадзе Рыёача паўтара года пазней, калі Лярэнса Даса вырашыў, што дачка пра ўсё забылася, і разважыў вярнуцца дадому. Мажліва, ён сам не ўсвядоміў, як паслабіў пільнаванне за дачкою, яму заміналі ганаровыя прыёмы, якія ла­дзілі сваякі па лініі нябожчыцы жонкі, якія пасля доўгіх гадоў варожасці адкінулі ў бок свае кланавыя прымхі і прынялі яго з адкрытым сэрцам, як свайго. Візіт прынёс позняе замірэнне, хоць не дзеля гэтага ладзілася вандроўка. Насамрэч, сям’я нябожчыцы жонкі, Фэрміны Санчас, была катэгарычна супраць яе шлюбу з гаманкім, грубым і бязродным імігрантам, які заўжды быў у раз’ездах, гандлюючы звычайнымі муламі, — такі бізнэс здаваўся ім занадта простым, каб уважаць яго чыстым. Лярэнса Даса ставіў на карту ўсё, бо ён хацеў ажаніцца з самай віднай нявестай тыповага для тых краёў роду, да якога належалі гожыя жанчыны і лёгкія на руку, у сэнсе пусціць у справу зброю, мужчыны з пяшчотным сэрцам і да шаленства развітым пачуццём годнасці. Аднак нябожчыца Фэрміна Санчас, слепа верачы ў прадвызначэнне кахання, якому заміналі ажыццявіцца, капрызна настаяла на сваім і пайшла за яго замуж насуперак сям’і гэтак паспешліва і патаемна, што, здавалася, пайшла не па любові, а таму што нібыта трэба было схаваць пад шлюбным покрывам дачасную незасцярогу.

Праз дваццаць пяць гадоў Лярэнса Даса нават і не падумаў, што ягоная ўпартасць у дачыненні да кахання дачкі была грэшным паўторам яго ўласнай гісторыі, і скардзіўся на сваю бяду ўсім шваграм, якія калісьці не прымалі яго і гэтаксама скардзіліся на яго. Але час, які ён марнаваў на скаргі, дачка выкарыстоўвала дзеля свайго кахання. Так, пакуль бацька лягчаў бычкоў і аб’езджваў мустангаў на ўрадлівых землях сваіх шваграў, дачка вольна гуляла з чародкай сясцёр, на чале якіх стаяла Ільдэбранда Санчас, самая гожая і спрытная з іх, чыё палкае і пазбаўленае будучыні каханне да чалавека, які быў старэйшы за яе на дваццаць гадоў, жанаты і шматдзетны, задавальнялася адно што патаемнымі позіркамі.

Пасля доўгага перабывання ў Вальедупары яны працягнулі шлях прыгор’ем, па квітнеючых далінах і казачных плато, і ўва ўсіх паселішчах іх прымалі, як у першым, — з музыкай і феерверкамі, з новымі кузінамі-саўдзельніцамі і пунктуальнымі тэлеграфнымі пасланнямі. Неўзабаве Фэрміна Даса зразумела, што дзень прыезду ў Вальедупар не быў чымсьці выключ­ным, — у гэтай багатай правінцыі жылі так, нібыта кожны дзень тыдня быў святам. Госці спалі, дзе заспявала іх ноч, і елі, калі было патрэбна, бо дамы ніколі не зачыняліся, заўсёды можна было знайсці павешаны для госця гамак і зборную, з трыма відамі мяса, поліўку на выпадак, калі хто з’яўляўся без папярэдняй тэлеграмы, як здаралася амаль заўжды. Ільдэбранда Санчас суправаджала кузіну да канца вандроўкі, весела ведучы яе скрозь гушчар крэўных сваякоў да каранёў радавога дрэва. Фэрміна Даса ўсвядоміла сябе, упершыню адчула, што яна сама сабе гаспадыня, якую паўсюль суправа­джаюць сябры і якую шануюць, і напоўніцу дыхала паветрам свабоды, якое вярнула ёй супакой і волю да жыцця. Нават у старасці яна прыгадвала гэтую вандроўку, якая з гадамі ўсё больш праяснялася ў памяці ў бліскучым ззянні настальгіі.

Аднойчы ўвечары Фэрміна Даса вярнулася пасля традыцыйнага шпацыру, агаломшаная адкрыццём: усё-такі можна быць шчаслівай без кахання і нават насуперак каханню. Адкрыццё збянтэжыла яе; менавіта тады нейкая чарговая кузіна выпадкова пачула гамонку сваіх бацькоў з Лярэнса Дасам, у якой апошні выказаў ідэю аддаць дачку за адзінага спадкаемца казачнага багацця Клеафаса Маскотэ. Фэрміна Даса ведала яго. Бачыла яго на пляцы, калі той гарцаваў на гожым кані з выдатнымі гунямі, падобнымі на царкоўныя аздабленні; ён быў элегантным і спрытным, ад яго рамантычных веек млелі нават камяні, але яна параўнала яго ў памяці з Флярэнтына Арысам пад мігдалавымі дрэвамі скверыка, бледным і хударлявым, з кніжкаю вершаў на каленках, і не знайшла ў сваім сэрцы ні ценю сумневу.

Ільдэбранда Санчас была поўная спадзеваў пад уражаннем ад наведвання варажбіткі, якая здзівіла яе сілаю прадбачання. Спужаная намерамі бацькі Фэрміна Даса таксама пайшла да той жанчыны. Карты паказалі, што ў будучыні няма перашкодаў для доўгага і шчаслівага шлюбу, і гэты прагноз вярнуў ёй спакой і сілу, бо яна не магла ўявіць сабе, што такі ўдалы лёс можа скласціся з некім іншым, апроч таго, каго яна кахала. Акрыленая вераю, яна зноў набыла ўладу над сабой і волю да свабоды. Менавіта тады тэлеграфная перапіска з Флярэнтына Арысам перастала быць выказваннем намераў і ілюзорных абяцанак, набыўшы метадычны, практычны характар, пачасціўшыся, як ніколі раней. Яны вызначылі тэрміны і спосабы далейшых дзеянняў, прысягнулі жыццём у сумесным рашэнні ажаніцца, ні ў кога не пытаючыся дазволу, дзе б тое ні было, чаго б ні каштавала, як толькі яны зноўку сустрэнуцца. Фэрміна Даса так сур’ёзна паставілася да свайго слова, што аднойчы, калі бацька дазволіў ёй пайсці на першы ў жыцці дарослы баль у мястэчку Фансэка, яна палічыла несумленным ісці на баль без згоды свайго нарачонага. Флярэнтына Арыса тым вечарам знаходзіўся ў матроскім гатэлі ды граў у карты з Лятарыем Тугутам, калі паведамілі, што да яго прыйшло тэрміновае тэлеграфнае пасланне.

Да яго звярнуўся тэлеграфіст з Фансэкі, які злучыў ланцуг з сямі мясцовых станцый, каб Фэрміна Даса здолела спытаць пра згоду на першы баль. Але, атрымаўшы згоду, яна не задаволілася проста станоўчым адказам і папрасіла доказу, што менавіта Флярэнтына Арыса стукаў ключом тэлеграфа на другім канцы лініі. Хутчэй здзіўлены, чым улагоджаны, ён прыдумаў і перадаў фразу для пасведчання ягонай асобы: «Скажэце ёй, што клянуся каранаванай багіняй». Фэрміна Даса пазнала пароль і прабалявала ўпершыню ў жыцці ажно да сёмай раніцы — ёй давялося наспех пераапранацца, каб не спазніцца на імшу. Да таго часу ў глыбінях ейнага куфра назбіралася больш лістоў і тэлеграм, чым бацька калісьці знайшоў, і яна навучылася паводзіць сябе, як замужняя жанчына. Лярэнса Даса ўспрыняў перамену ў паводзінах дачкі як знак таго, што адлегласць і час вылечылі яе ад дзявочага фантазёрства, але не падзяліўся з ёю праектам шлюбнай дамовы. Іх адносіны крыху палепшыліся, не выходзячы за фармальныя рамкі, вызначаныя ёю, калі ён выгнаў цётку Эскалястыку, і гэта давала месца зручнаму суіснаванню, ва ўсялякім разе, ніхто з блізкага асяродку не сумняваўся ў тым, што іхныя адносіны заснаваныя на пяшчоце.

Тым часам Флярэнтына Арыса вырашыў распавесці ёй у лістах, што ён робіць спробы адшукаць скарб затопленага галеона дзеля яе. Гэта была чыстая праўда, ідэя ўзнікла ў імгненні натхнення светлым вечарам, калі мора было быццам бы выбрукаванае алюмінем з-за безлічы рыб, прыспаных травою дзіванны. З усяго неба зляцеліся птушкі і біліся за спажыву, і рыбакі адганялі іх вёсламі, каб не аспрэчвалі права на забаронены цуд. Выкарыстанне дзіванны, якая толькі прысыпляе рыбу, было забаронена законам яшчэ за часамі калоніі, але карыбскія рыбакі пускалі расліну ў ход сярод белага дня ажно да з’яўлення дынаміту. Доўга цягнулася вандроўка Фэрміны Дасы, і ў ейную адсутнасць Флярэнтына Арыса бавіў час, гле­дзячы з высокіх стромаў, як рыбакі грузілі ў свае індзейскія лодкі вялікія нераты з соннаю рыбай. Там жа чародкі хлопчыкаў, што плавалі не горш за акул, прапаноўвалі разявакам кінуць манеты на дно і хутка іх даставалі. Гэта былі тыя ж хлопчыкі, якія з той самай мэтаю плылі насустрач трансатлантычным караблям і таксама вярталіся са здабычай, пра іхны спрыт нямала напісана ў падарожных нататках, якія выходзілі ў Злучаных Штатах і Еўропе. Флярэнтына Арыса ведаў хлопчыкаў здаўна, яшчэ да таго, як закахаўся, але ніколі не думаў пра тое, што яны здольныя падняць скарб, затоплены разам з галеонам. Гэта прыйшло яму да галавы тым светлым вечарам, і з наступнай нядзелі, калі да вяртання Фэрміны Дасы заставаўся цэлы год, у яго з’явілася яшчэ адна мара.