Але якраз гэта я ўжо не магу сказаць табе. Бо я нават не ведаю, дзе ты атабарыўся, хаця й падазраю, з кім. Бо я не наважваюся падысці да цябе, калі ты малюеш у парку разам з крэмзалай-Надзяй. Бо я баюся быць адрынутай і абсмяянай. Бо я кахаю цябе, як гэта ні дзіўна, цяпер ужо непадзеленым каханнем. Ну чаму? Чаму людзі, гэтак блізкія адзін аднаму, як мы былі блізкімі з табой, павінны разыходзіцца праз нейкія абстрактныя рэчы, кшталту «ўмоўнасцяў-няўмоўнасцяў»? Так, менавіта абстрактныя, нявызначаныя рэчы, бо ведаеш, што? Канечне, у тваёй Надзі можа быць вельмі фотагенічны твар, і яна маладзейшая за мяне, і праз колькі гадоў яна атрымае ў Акадэміі мастацтваў дыплом і зробіцца легітымнай мастачкай, але ведаеш, што? Я думаю, што ты ўсё ж такі кахаеш мяне. І што якраз гэтае пакутлівае, нерэалізаванае каханне гоніць цябе ў парк і прымушае пісаць дзяўчынку Насцю. І менавіта праз гэтае, балючае гэткім жа самым, як і мне, болем, каханне твае вочы скуголяць рыкам галоднага апантанага ваўка, калі ты прыходзіш сюды адзін і ўзіраешся ў дом з надпісам «1896» — з таго месца, дзе мы заўжды малявалі разам. Але ж ты… Ты ж не ведаеш, што я тут жыву!!!

Як жа я не здагадалася адразу? Калі ўжо я была гэткай няправільнай жанчынай, што надумалася забяспечыць сабе матэрыяльны бок жыцця, пабудаваць кватэру, а потым учапіцца ў цябе «па разліку», не растлумачыўшы табе, што гэтым разлікам было стварыць атол кахання, якому б не замінала дыхаць жыццё з ягонымі аб’ектыўнымі заканамернасцямі, то цяпер я павінна памяняць ролі. Паколькі ты — сапраўдны мужчына, а я — сапраўдная жанчына, і паміж намі — сапраўднае каханне, я вельмі правільна зрабіла, што «зняволілася ў вежы». Цяпер я мушу даць табе знак, каб ты мог мужна мяне зваяваць. І для гэтага я напісала на шторах у сваім пакоі пасланне для цябе. Якраз гэтае: «Была шостая гадзіна раніцы. Мы сабралі па вёсцы кароў і пагналі на пасту. На выгане, каля сажалкі, я прысела на кукішкі й убачыла ў траве роснае павуцінне. У кроплях расы раздробнілася на фарбы прахалоднае ранішняе сонца». Гэта й быў мой знак табе, каб ты мог пабачыць, што я чакаю цябе, што я кахаю цябе, што я адмовілася ад умоўнасцяў тым, што перапаўзла сюды. І… што я таленавіцей за тваю Надзю.

Але чамусьці ён не пабачыў маё пасланне — ні калі падыходзіў пад вокны вінакурні, каб паназіраць за дзецьмі ці намаляваць паліто, што сушылася на другім паверсе ў адчыненым вакне, ні калі стаяў на месцы нашых спатканняў на супрацьлеглым беразе. Ды й я не магла больш штодзень сядзець пры завешаных шторах, бо ў мяне й без таго было змрочна на душы. Праўда, каб выратаваць сваю псіхіку і каб было больш шанцаў, што ён заўважыць мой знак, я вырашыла часцей гуляць удзень. Блукала па парку, карміла апалымі яблыкамі коней, мацала дрэвы, пад якімі мы некалі мілаваліся, чытала на лаўцы каля сядзібы.

Аднойчы, калі я гэтак гуляла, пачаўся моцны лівень, а я была далёка ад дому й не ведала, куды бегчы, каб схавацца. Я прытулілася да вялікага дрэва, але ўспомніла, што неяк летам вось гэтак жа пачаўся дождж і мы стаіліся пад дрэвам, але разам з намі туды набілася процьма камароў. І тады ты сказаў: «Цяпер я ведаю, што такое рай па-беларуску: Ён, Яна, Лошыцкі парк, лівень і поўна камарэчы». І паколькі зараз мне не было з кім абдымацца, а Лошыцкі парк больш не быў раем, бо не было ні Яго, ні камарэчы, мне зрабілася гэтак горка й крыўдна, што я вырашыла лепш намокнуць. Няхай сабе нават захварэць і памерці, таму што як, як, як мне цяпер жыць без яго? І я паплялася сабе па сцежцы дахаты разам з праважатым-дажджом.

Калі я наблізілася да сядзібы, то заўважыла, што з тэрасы нейкая жанчына ў белай сукенцы маша мне рукою й запрашае зайсці. Я падумала, што гэта нейкая рэстаўратарка ўгледзела мяне й выскачыла ў адной сукенцы, каб уратаваць ад ліўня. Мне не вельмі хацелася тады з кімсьці размаўляць, але калі яна ўжо гэтак расперажывалася за мяне, што не пабаялася прамокнуць, я вырашыла завітаць да яе. Жанчына яшчэ крыху пастаяла на тэрасе, але ўжо проста глядзела ўверх на хмары. (Ну й рамантычная асоба — гэткай непагадзі не баіцца.) Потым, відаць, упэўнілася, што я кірую да сядзібы, і знікла з вачэй. Я абышла сядзібу, падышла да ганку й убачыла на лаўцы маладога чалавека ў шэрай куртцы й завялікіх акулярах, які сузіраў халодныя памыі дажджу й гладзіў мокрага чорнага сабаку. Я адразу падумала, што гэта й ёсць Лошыцкі маньяк, бо ў ягоным твары было нешта не ад гэтага свету, нешта некрафілічнае. Тут маньяк заўважыў мяне, усміхнуўся й неспадзеўна па-беларуску прапанаваў перасядзець дождж разам з ім: «Заходзьце, спадарычна. Перачакаем разам. Вы ж, відаць, ніколі не былі тут усярэдзіне». Я крыху пакрыўдзілася на «відаць, ніколі» (усё ім відаць — празарліўцы вялікія), але паднялася на ганак па прыступках, бо хай ён і маньяк, але беларус. Да таго ж я разлічвала, што ў сядзібе мяне чакае салідарная жанчына ў белым. Малады чалавек яшчэ нахабней усміхнуўся (у чалавека гора, а ён смяецца) і назваўся незразумелым імем Габрусь.

— Псеўданім?

Малады чалавек засмяяўся (прылік не самы моцны ягоны бок) і сказаў:

— У пэўнай ступені так.

— А чым вы займаецеся?

— Я гісторык.

— Энцыклапедыст?

— Ха-ха. Безумоўна. (І ён туды ж.)

— Водзіце экскурсіі па сядзібе?

— Не. Звычайна не, але для вас магу правесці.

— А гэта можна?

— Так, я сябрую з рэстаўратарамі. Я змрочна:

— Мастакамі, вядома ж.

— А што, вы не любіце мастакоў?

— Чаму ж? Зусім наадварот.

— Ды вы не бойцеся, яны зараз працуюць унізе. Я правяду вас па першым паверсе. На другі нельга — можа абваліцца.

— Які вы клапатлівы.

— Ага. Галантны.

— Мне пашчасціла.

— Хадзем.

Мы з Габрусём увайшлі ў сядзібу, і ён распавёў мне пра печы, пра паркет, пра стагоддзі й прыбудовы, паказаў знакаміты камін і карціны рэстаўратараў.

— А вось тут тэраса.

— А мне адна жанчына адсюль рукой памахала — запрашала схавацца ад дажджу. Такая ў белым.

— Хто тут сёння ў белым? Здаецца, я не бачыў.

— Можа, вы яе не ведаеце. Вы б у яе адразу закахаліся. Вельмі рамантычная асоба.

— Чаму?

— Стаяла пад дажджом у адной сукенцы — даўгой, як даўней насілі, глядзела ў неба.

— Хутчэй вар’ятка, чым рамантычная.

— Чаму гэта?

— Восень жа. У белай даўгой сукенцы, на дажджы.

— А я б хацела з ёй пазнаёміцца. Даведаецеся, хто гэта, перадавайце прывітанне.

— Абавязкова. А вось я ведаеце з кім хацеў бы пазнаёміцца?

— З кім?

— З тым чалавекам, што жыве ў вінакурні.

— Там многа хто жыве.

— Не, на трэцім паверсе, дзе надпіс.

— Які надпіс?

— Ну… «Была шостая гадзіна раніцы», пра кароў, пра павуцінне й усё такое.

— А навошта?

— А па-вашаму, гэта цалкам натуральна, што сярод абарыгенаў з’яўляецца гэткі надпіс?

— Чаму б не?

— У гэтага чалавека вельмі тонкая душа. Альбо неагранёны прыродны талент, альбо… Альбо падсяліўся нехта. Які-небудзь бедны мастак.

— А калі мастачка?

— Тады яшчэ лепш.

— Чаму?

— Я ўзяў бы яе за жонку.

— А калі яна замужам?

— Я змагаўся б.

— А калі яна кахае свайго мужа?

— Быў бы хросным бацькам іхнім дзецям.

— А калі гэта ўсё ж мужчына?

— Запрасіў бы яго на піва. Ці напрасіўся б да яго на госці, бо мне надта карціць паглядзець, што там усярэдзіне.

— А калі гэта я?

— Вы?

— А чаму б не?

— А вы што, так хочаце за мяне замуж?

— Ну, дзякуй. Я там проста жыву. Так што з вас піва.

— Хм. Добра. Толькі свой ровар пайду вазьму.

Так у маім жыцці з’явіўся Габрусь. Габрусь рабіў гістарычныя даследаванні, пісаў артыкулы, складаў нейкія дапаможнікі й проста любіў парк. Габрусь мог адказаць на любое гістарычнае пытанне, расказаць, чаму заняпалі індзейцы і ў што верылі шумеры. Габрусь вадзіў мяне ў кіно, катаўся разам са мной на ровары, даваў чытаць кнігі й уставіў мне новы замок у дзверы, каб я больш не баялася абарыгенаў. У душы ў мяне пасвятлела, да мяне вярнуліся мае сябры й умільна паглядалі на нас з Габрусём, бо выяўна спадзяваліся, што жыццё маё нарэшце «наладзіцца». Я пазнаёмілася з дзяўчынкай Насцяй, і тая пачала заходзіць да мяне, каб паслухаць якую казку й выцыганіць цукерку, якімі мяне шчодра частаваў Габрусь. Яшчэ ён насіў мяне на руках па схіле ля карчмы, дзе раней былі прыступкі, чытаў мне вершы, запрашаў у вандроўкі, знаёміў з сваімі сябрамі й, здаецца… Здаецца, ён мяне кахаў.