Нечакана бусел схамянуўся, спуджана замахаў крыламі і з траскучым рэзкім клёкатам паляцеў у бок вёскі. Насця адразу ўспомніла пра абавязкі пастушкі, хутка даплыла да берага і праз некалькі мінут узбегла на пагорак… Кароў на пашы не было, толькі далекаватая шаша клубілася пылам, чуўся трывожны роў жывёл. Яна паспешліва накінула на мокрае цела сукенку, падхапіла плашч, пугу і басанож кінулася ўслед за статкам.

Самае кепскае не здарылася, статак у трыста пяцьдзясят галоў вёску абмінуў і цяпер порстка шыбаваў у накірунку кароўнікаў. Насця супакоілася – бяда міма прайшла. Цэлымі непашкоджанымі засталіся і людскія агароды, і кветнікі каля хат, і платы паўз дарогу…

На шашы каля чырвонай машыны некалькі разоў свіснула пугай, ад «мерседэса» адагнала кароў. Сітуацыя звычайная, вадзіцелі заўсёды прапускаюць статак.

Нечакана Гурскі адчуў сябе чужым, лішнім пры размове Дабрынкіна з трактарыстамі і няспешна па цвёрда накатанай дарозе пасунуўся ў глыбіню мехдвара. Праз некалькі дзясяткаў крокаў апынуўся ў дальнім кутку, дзе каля самай агароджы, унікаючы чужога вока, тулілася яшчэ адна невялікая пабудова. З шырока расчыненых дзвярэй даносіліся галасы і грукат, рытмічна гула піла. Убачыў прытуленыя да сцяны чырвоныя дзверцы, капот, трэснутае шкло, ёкнула сэрца:

– Гэта ж мая машына!.. – ускрыкнуў Алесь і подбегам кінуўся да майстэрні.

Чалавек у зашмальцаваным, некалі ружовым камбінезоне выносіў яшчэ адны дзверцы, убачыў Гурскага і прыпыніўся, нешта крыкнуў у прыцемненую майстэрню. Праз хвіліну за яго спінай узнікла мядзведжая постаць барадатага Ціхана. Здаравенны бамбіза стаў паперадзе памочніка, відавочна, сілячыся бараніць яго ад няпрошанага госця, і, няспешна выціраючы рукі анучкай, сцішыўся.

– Што вы зрабілі з маім «мерседэсам»?.. – задыхаючыся ад гневу, прасіпеў Алесь.

– Рамантуем… Як дамаўляліся…

– Я з Вамі ні пра што не дамаўляўся!.. – істэрычна крыкнуў Гурскі і, мінаючы самазваных умельцаў, шуснуў у майстэрню.

Калі ўбачыў свайго ўлюбёнца, аслупянеў… Відовішча было не для чуллівага чалавека. Пасярод майстэрні на драўляных калодах стаяў толькі касцяк машыны. Усё, што можна зняць, было скручана і пазнімана. У дадатак неймавернае: паперадзе разабранай машыны высіўся рухавік. Некранутым застаўся толькі бліскучы люстэркавы дах, у якім асірацела і цяпер зусім недарэчна пабліскваў цьмяны ліхтар.

Ахутаны адчаем Гурскі прысеў на нейкую скрыню, зірнуў на бамбізу:

– А рухавік… Ён у чым правініўся?.. Навошта знялі?.. І як?… Як змаглі?.. Ды я вас…

– Не трэба пагражаць… Лепш дзякуй скажыце, што дзядуля ўбачыў расколіну ў блоку матора… – звонкім прарэзлівым голасам выпаліў памочнік Ціхана.

– Я не прасіў рамантаваць, тым больш вышукваць непаладкі, – адмахнуўся Гурскі. – Перад паездкай у аўтамабільным сервісе зрабілі тэхнічны агляд, а тут нейкі захалусны ўмелец мясцовага разліву дашчэнту разабраў машыну.

– Вашы майстры не роўня дзядулю…

– Памаўчы, Насця, – перапыніў унучку Ціхан, – бачыш, не ў сабе чалавек. А Вы, міл чалавек, зрабіце ласку, ідзіце…

– Што?! – як уджалены, ускрыкнуў Гурскі; у гэтую хвіліну ён зноў не мог стрымаць гнеў: – Гэта тое самае непаўналетняе дзяўчо, па чыёй віне цярплю нястачу? Бач, схавалася за дзеда!.. Спярша напаскудзіла, статак праспала, машыну знявечыла… А каб павінаваціцца, дык не, спрачаецца… Жыць вучыць, быццам я ў нечым вінаваты… Замухрышка!..

– А Вы… Вы – цецярук надзьмуты, п’яўка гідкая, масляк абмакнуты! – адным духам выпаліла Насця і аж задыхнулася ад абурэння.

Рашучая, гатовая не толькі словамі адстаяць свой гонар, дзяўчына, сціснуўшы кулачкі, коткай скокнула з-за спіны Ціхана, але ўбачыла збянтэжанага Гурскага, спынілася, прыкрыла далонню рот. Было немагчыма зразумець, ці то смяецца дзяўчына з разгубленага бізнесмена, ці то спужалася свайго блазенства.

Здзеклівая насмешлівая тырада імгненна збіла з Гурскага ваяўнічы пыл. Мянушка «цецярук» была ў лексіконе былой жонкі, вуха не разанула, хоць і зляцела з языка гэтай напорыстай дзяўчыны, але каб яго назвалі п’яўкай і масляком, ды яшчэ абмакнутым, гэта было занадта. Алесь шукаў словы, каб упікнуць нахабніцу, і не знаходзіў. Словы скончыліся, выслізнулі з галавы, гледзячы ў дзявочыя прамяністыя сінія вочы ён раптам адчуў сябе брыдка ад асабістага хамства.

«Што са мной здарылася? Адкуль ваяўнічая непрыязнасць да жанчын?.. – са скрухай падумаў Гурскі. – Няўжо развод з Люсяй гэтак падзейнічаў?..»

У майстэрні запанавала нацятая цішыня.

– Ты, Насця, трымай язык на прывязі, – крактануў у кулак Ціхан. – Пан Гурскі мае права быць незадаволеным… А Вы, міл чалавек, не свавольце, не да твару Вам з дзяўчынай…

– Што за шум, а бойкі няма? – па-гаспадарску разняволена ўваліўся ў майстэрню Дабрынкін.

Убачыў машыну, і з загарэлага твару паволі спаўзла белазубая фальшывая ўсмешка.

– Ну і ну! – вырвалася міжвольнае, але старшыня імгненна спахапіўся, узяў Гурскага пад руку, пацягнуў да выхаду і, як даўняму знаёмаму, з напускной бравадай засакатаў: – Ну і хай сабе… Сцяпан Іванавіч ведае што робіць!.. Выгляд у яго не сяброўскі?.. Дык ўвагі не звяртайце… Ён вялікі і целам, і дзелам… А потым, на лобе ні ў каго не напісана, які ён… Па рабоце майстра відаць… Калі «мерседэс» разабраў, значыцца, гэтак трэба… Хто не ўмее, той заўсёды памыляецца… А мой цесць ніколі не памыляецца… Ён тэхнік ад Бога… Не верыце мне, дык у людзей запытайцеся… Людзі скажуць!..

Алесь слухаў Дабрынкіна і не чуў. Лёгкім далёкім фонам гулі словы, быццам з сапсаванага радыёпрыёмніка, трошкі кружылася галава, а ў скронях бухала адно: «Масляк абмакнуты…»

– Так што за машыну не хвалюйцеся, – вёў рэй старшыня, – Ціхан – чалавек дзіўнаваты, але адказны, добры. Жонку любіць, дачку песціць, ва ўнучцы зусім душы не чуе… А таму, што бачылі і чулі ў маім кабінеце, не верце… І ён, і я ведаем, на чым свет стаіць… Канешне, лепш сказаць – на кім. А трымаецца свет на нас з Вамі…

– На нас?.. – перапытаў Алесь і раптам прасвятлеў тварам. – А не маглі б Вы, Дзмітрый Дзмітрыевіч, даць ключы ад «крайслера»?

– Свет на людзях трымаецца… На гаротных і грэшных, баявых і баязліўцах, – быццам не чуючы Гурскага, запінаючыся, прашаптаў Дабрынкін і ліпкім недаверлівым позіркам абмацаў госця: ён цягнуў час, сіліўся разгадаць намер «сталічнай штучкі».

– Вы загубілі маю машыну, дык я паеду у Парыж на Вашай, – рашуча заявіў Алесь.

– А-а-а, Вы пра Парыж!.. – ускрыкнуў павесялелы Дабрынкін. – І чаму мне гэтая думка адразу не прыйшла ў галаву?.. Падтрымліваю… Чэсны і справядлівы абмен… Канешне, часовы, пакуль «мерседэс» у рамонце… І не хвалюйцеся, раніцай справім дакументы, а цяпер, калі ласка, да нас на вячэру… Марыя Сцяпанаўна зачакалася… Прыспела, так сказаць, гаспадыні ўзяцца за талерачкі, а гаспадару паднесці госцю гарэлачкі…

Ужо на вуліцы Дабрынкін азірнуўся на цесця, крыкнуў:

– І Вы, Сцяпан Іванавіч, паспяшайце, нашы жанчыны чакаць не любяць…

– Я пазней буду… Работы шмат… – адгукнулася з майстэрні Насця, уключыла пілу, і заскрыгатала жалеза, веерам пасыпаліся на падлогу залацістыя іскрынкі.

– Не-не, аніякай гарэлкі, – Гурскі з цяжкасцю вызваліўся з цэпкіх старшынскіх рук. – Зараз ідзём у офіс, аддайце паперы, і я з вялікай радасцю пакіну Вас… – ён шматзначна зірнуў на Насцю і мякка, з яхіднасцю дадаў: – І Вашу гасцінную сямейку…

У гэты момант на ўездзе на мехдвор засігналіла машына, пачуліся крыклівыя надарваныя галасы, праз хвіліну на розныя лады заскуголілі мабільныя тэлефоны Гурскага і Дабрынкіна. Яны моўчкі паслухалі суразмоўцаў.

– Ваш эвакуатар прыбыў, – незадаволена буркнуў старшыня і заспяшаўся на кантрольны пункт; праз некалькі крокаў прыпыніўся, строга паглядзеў на Гурскага, сказаў як адрэзаў: – Ведайце, пан Гурскі, «крайслер» аддам толькі «баш на баш» і толькі пад заклад «мерседэса».

– Няхай Ваш вартаўнік прапусціць машыну, – спакойна адказаў Гурскі і праз хвіліну з напускной бравадай дадаў: – А сваю – ці лепш сказаць цесцеву? – гарэлачку Вы, Дзім Дзімыч, піце з пастухом і… пастушкай.