Литмир - Электронная Библиотека

Неяк да Алеся завітаў галоўны рэдактар газеты, даволі вядомай у апазіцыйным асяродку. Рэдактар па-гаспадарску ўладкаваўся ў мяккім крэсле, да прапанавай кавы папрасіў «грамульку» каньячку, каб трошкі настрой падвысіць, і, шумна сёрбаючы пітво, доўга разглядваў Алеся сваімі вылупленымі рудымі вочкамі. Потым з жалем паглядзеў на пусты кубак, на Алеся і, зразумеўшы, што яму больш нічога не прапануюць, паспешліва прама ў лоб агучыў прычыну візіту: «Я валодаю забойным кампраматам супроць Вас… Калі не дамовімся – кампрамат выстраліць і, хутчэй за ўсё, паставіць крыж на Вашай яшчэ не пачатай палітычнай кар’еры… Ад мяне залежыць, прачытаюць выбаршчыкі гэтыя матэрыялы ці не… Выбар за Вамі». У пацвярджэнне рэдактар паклаў на стол ладны стос фотаздымкаў.

Паводзіны наведвальніка гаварылі самі за сябе: перад Гурскім прафесіянал, ён з гэтага корміцца, а значыць, і кампрамат сапраўды мае… Толькі што?..

Гурскі, каб трошкі пацягнуць час і абдумаць сітуацыю, прапанаваў наведвальніку яшчэ каньяку, наліў і сабе. Губляючыся ў здагадках, Алесь узгадаў праблемныя месцы дзейнасці фірмы – прычапіцца не было да чаго, нават аўдытарская праверка, якую спецыяльна правёў перад выбарамі, не выявіла ніякіх хібаў.

Ён цадзіў каньяк і няспешна разглядваў каляровыя здымкі. Убачыў сябе на пляжы з пышнагрудай бландзінкай, і каля начнога вогнішча ў атачэнні распранутых дзяўчат, і з брунеткай у лодцы, і… нават у ложку з вядомай спявачкай. Алесь быў не тое што разгублены, ён хацеў зразумець, каму спатрэбілася гэтая правакацыя, хто стаіць за шэранькім, кругленькім і нахабным чалавечкам, які напышліва сядзіць насупраць, п’е каньяк і мітуслівымі прагнымі вочкамі ловіць яго позірк.

Было відавочна, што перад ім не Астап Бендэр, а дробны махляр-ашуканец. На фотаздымках сапраўдным быў толькі твар Алеся, астатняе – звычайны фотамантаж.

У чалавека, чыё тулава похапкам прыляпілі да галавы Алеся, на правым плячы красавалася каляровая галава тыгра з ашчэранай пашчай. У Гурскага татуіровак ніколі не было, і цяпер свярбелі рукі паквітацца, даць нахабніку добрага выспятка… Але ж вельмі хацелася даведацца, што рудавокі просіць узамен, а для гэтага трэба згуляць па правілах махляра, і ён гэта зрабіў, вырашыў вывесці шантажыста на чыстую ваду, ды так, каб пра яго шулерскі заробак ведалі ўсе.

Высветлілася, што рэдактар не просіць, а прапаноўвае супрацоўніцтва. Надзейны чалавек у парламенце патрэбен тым, хто фінансуе газету, свой жа клопат ацаніў «невялікай» прэміяй. Пазначаная на аркушы сума аказалася з шасцю нулямі, а прыпіска, у якой валюце шантажыст жадае атрымаць грошы, так рассмяшыла Гурскага, што ён больш не мог стрымліваць пачуцці і выпусціў на волю грэблівае… зусім не літаратурнае…

На раптоўны і нязвыклы крык начальніка, які праз хвіліну-другую змяніўся абрывістым гучным смехам, у кабінет заглянула перапужаная сакратарка, потым прыбеглі ахоўнікі і па загадзе гаспадара выправадзілі няпрошанага госця, праўда, не вельмі тактоўна… Рэдактар-шантажыст выспятка ўсё ж атрымаў…

Потым быў «праўдзівы» артыкул у газеце і суд. Гурскі не сумняваўся ў поспеху і, калі пачуў вынік экспертнага заключэння: «Фотаздымкі, надрукаваныя ў газеце, сапраўдныя і фотамантажом не з’яўляюцца…», – ледзь не кінуўся на крыўдзіцеля з кулакамі. Адвакат утрымаў, а на Люсю сілы не хапіла. З крыкам: «Эксперты падкупленыя…» – раз’ятраная жанчына каршуном ляцела на рэдактара. Шантажыста не ўратаваў бы і стол, пад які ён шустра схаваўся, каб Люсю не перахапіў невядомы. І адразу ў зале суда запанавала знямелая цішыня…

4

У той дзень у зале суда цішыня была знямелая, але ўрачыстая, поўная радаснага хвалявання, сёння ж варожая і здрадлівая. Люся спяшалася высветліць адносіны з мужам, спяшалася рассекчы гордзіеў вузел.

– Будзем гуляць у маўчанку ці я ўсё ж апрануся і мы пагаворым як культурныя людзі? – яна рашуча ўзяла з падноса келіх віна і выпіла да рэшты.

– І сапраўды, трэба перацерці сітуацыю… даўно наспела, – пагадзіўся Андрэй; ён падышоў да вешалкі, зняў скуранку і накінуў Люсі на плечы. – Прыкрыйся, не ў бардэлі…

На паўслове Андрэя перапыніў нечаканы шалёны парыў свежага ветру, які шумна расчыніў балконныя дзверы, разгульна ўварваўся ў кватэру, ветразямі зашкамутаў пад самай столлю занавескі, і адразу нешта цяжкае бразнулася. Праз секунду загрукатала, загрымела, што аж пад нагамі задрыжэла падлога, быццам страляючы з рознакаліберных гармат, пакацілася па небе калясніца Пяруна.

– Кітайская ваза… чатырнаццатае стагоддзе… – ускрыкнула Люся і кінулася ў цёмны пакой.

Скуранка саслізнула з яе цела і распласталася на падлозе.

– Хоць бы не разбілася… Усё ж дынастыя Мін… – заклапочана ўскрыкнуў Андрэй і крутнуўся наўздагон за палюбоўніцай.

У гэтую хвіліну шматлікія сляпучыя маланкі нарэшце разбудзілі разамлелае ад летняй спёкі неба і цяпер, як згаладалыя лютыя звяры, ірвалі яго на часткі. Паднябессе прамянілася сотняй, тысяччу асляпляльна-белых феерверкаў, сіняватае трапяткое святло разлілося па пакоях, запахла азонам… Перапалоханыя непагаддзю палюбоўнікі знерухомелі і, быццам манекены, застылі пасярод спальні.

– І даўно ты з ёй? – крыкнуў Алесь, але Андрэй не пачуў: аглушальны гром праглынуў і словы, і вулічны шум, і ўвесь горад. – Ажаніўся на сваю бяду! – скрозь зубы працадзіў Алесь, махнуў рукой, невядома чаму падняў скуранку і выйшаў, моцна бразнуўшы дзвярмі.

На вуліцы праліўны дождж у нейкі момант здаўся жыватворным, але не было ў ім той ачышчальнай сілы, што радасцю магла напоўніць спусцелую душу, вярнуць прыніжаны мужчынскі гонар, супакоіць неўтаймаваныя пачуцці, абражаныя здрадай. Паветра не хапала. Алесь адчайна ірвануў кашулю на грудзях і закрычаў ва ўсю моц:

– Лю-дзі-і-і!.. Паглядзіце на раганосца!..

На яго помслівую крыўду адгукнулася толькі навальнічнае неба ярасным, грукатлівым громам, але і ў яго гнеўных перакатах Алесь пачуў улюбёныя Андрэевы словы: «Пер-р-рацерці сітуацыю… бар-р-рдэль…»

5

Тое, што адбывалася ў зале суда, было падобна на казку. На пытанне ашаломленага суддзі: «Хто Вы?» – губы невядомага кранула белазубая ўсмешка: «Андрэй Іванавіч Лісаў, брат-блізнюк Алеся Пятровіча Гурскага. Так што памылачка, грамадзянін суддзя, выйшла… На фотках я, і цяпер трэба неяк перрацерці сітуацыю… Нельга дазваляць прайдзісветам ператвараць суд ў бар-рдэль…» – ён зняў кашулю: на правым плячы была татуіроўка ашчэранай пашчы тыгра.

У той памятны дзень душа Алеся напоўнілася яшчэ неспазнаным радасным усведамленнем таго, што на агромністым белым свеце ён не адзін, у яго ёсць родны брат, падобны на яго, як дзве кроплі вады, гэткі ж высокі, русавалосы, шэравокі, шырокі ў плячах. Гурскаму, выхаванцу дзіцячага дома, гэткае магло прысніцца толькі ў чароўным сне.

Радасці ніколі не бывае многа, і ў Алеся раптам зацеплілася надзея: а што, калі і маці з бацькам жывыя і ўсе гады шукалі свайго сыночка? Ад уяўлення закружылася галава. Сёння ён паверыў бы і Дзімку, дзетдомаўскаму сябруку, як некалі, зусім маленькім, верыў яго аповедам пра тое, што іншапланецяне хітрыкамі заманілі іх бацькоў на лятаючую талерку і сілком вывезлі на сваю планету на экскурсію. Але хутка настане той час, калі экскурсія скончыцца, таты і мамы вернуцца і ўсе дзеці будуць жыць дома. Алесь часта ўставаў начамі, падыходзіў да акна і з заміраючым сэрцам глядзеў у зорнае неба. Калі бачыў мігатлівыя, чырвоныя агеньчыкі, вочы міжвольна напаўняліся слязьмі, вусны шапталі адно: «Мамачка, я тут, забяры мяне…» Маці не прыляцела, а ён праз свае начныя сядзелкі ля акна атрымаў мянушку Лунацік.

Цуда не адбылося ні тады, ні цяпер. У зале суда Андрэй пераказаў гісторыю, якую даведаўся з перадсмяротнага ліста прыёмнай маці. Парадзіха адмовілася ад дзяцей яшчэ ў радзільным доме, а разлучылі блізнят, калі ім споўнілася паўтары гады. Спярша прыёмныя бацькі хацелі ўсынавіць абодвух братоў, але ў апошні момант перадумалі, спужаліся, што з двума будзе цяжка, не дадуць рады. Блізнят разлучаць нельга, патрэбна вельмі важкая прычына, каб гэта зрабіць. Прычыну знайшлі дактары, вядома, за добрае ўзнагароджанне. Блізнят паклалі на медыцынскае абследаванне, пасля чаго ў аднаго з братоў у медыцынскай картцы з’явіўся запіс: «Падазрэнне на парок сэрца». Гэта і вырашыла далейшы лёс братоў Гурскіх.

2
{"b":"834321","o":1}