– Капырай, кичине отуруп, бирдеме ичип алып деле ачуулансаң боло, – деген Жумабү эне бөйпөңдөй калды. – Баланы жакшы өстүрсө уурулук кылбайт эле го, аның камалып да келген имиш, ошол сага жакшылык кылаар бекен?

– Ошонун баары силердин айыбыңар, бир барып койбодуңар, ошол бала меники, өлсөм артымда калчу бала! – деп бакырганда эжеси Бүбүкан кирип келди:

– Ой, эмне болуп кетти?

– Өлгөмүн, тирилип келдим, балам келип урук-тууганым барбы же өзүң жалгызсыңбы деп кетти. Ошол балам жыйырмага чыгып калды, бириңер мени кадыр кылып, Өмүрбекти көрүп койбодуңар.

– Ага өзүң күнөөлүүсүң, ичип жүрүп ал дедиби сени бирөө, алба дегенди алып өзүңдү-өзүң кордодуң. Ата-эненин кебин уккан бала жакшы болот, – деп Бүбүкан инисин жаман көзү менен карады.

– Силерге айткан кайран сөз, – деп Тейитбек колун шилтей кайра чыгып кетти. Жумабү алдастай артынан жөнөгөндө Бүбүкан:

– Ушунуң да адамбы, кайдагы бирөөнүн баласын балам деп, акылы жок десе, бузулган немени алып алат да, анан кайра бизге өктөө арткысы бар, – деп эшикке чыгарбай койду.

– Качанкыга сенин тилин менен баламды карабай койом, ыя? Сен дагы, ал дагы менин баламсыңар.

– Билем, ошондо ошол балаң билип жатабы?

– Билбесе да менин баламды капа кылганым жарабайт, сен болбогондо ошол аялын үйгө киргизип эле келин кылып алат элем, кайдагыны айтып жатып, сен жолдон чыгарбадыңбы? – деп эне кызына нааразы боло отуруп калды.

– Ооба, эми баарын менден көргүлө, анда мен күнөөлүүмүн, – деди Бүбүкан тултуңдай, элүүлөргө барып калса да апасына таарынган болду.

– Кызым, мен энемин, картайдым, Тейитбектин айтканын угуп, баласын алып келишибиз керек. Туура айтат, эч кимиси жоктой болуп барбай, кабар албай да койдук. Андан көрө Сейитбекти, Үзүрканды мага чакырып кел, – деди эне оор үшкүрүнө.

– Балдарды жиберип ийем, – деген бойдон Бүбүкан үйдөн чыгып кетти.

Бирок Сейитбектер ал күнү да, анын эртеси да келишпеди. Жумабү балдарынын ынтымагы жогуна, кайрымсыздыгына кейип кирип-чыгып жол карап кала берди. Арадан бир топ күн өтүп кетти.

Бүбүкан лакылдап агасы Сейитбекке барган, апасынын айтканын айтып келип, Сейитбекти көкүттү. Ошондо ал:

– Мен барып Тейитбекке жолугуп, адам болуп калганын көрүп келейин, – дейт.

– Ичип алып адам катарынан чыккан өзү, ошол кызды алба дегенибизге карабай алып алган дагы өзү, эми апам бизди күнөөлөйт. Ошондон көрө Тейитти биякка алып кел, аны үйлөнтөлү. Анан ага ал баласынын кереги эмне?

– Эми ал баласы экени ырас, аны эмне кылабыз, келсе унчукпай коюн-колтугубузга катабыз да.

– Ой, мен дегеле ошонусун уккум келбейт, аке. Андан көрө үйлөнсө балалуу болуп, алаксып калат беле дейм. Тилди албай сенден мурун үйлөнгөн, ушуну көрмөк, кайдагы бир кызга алданып, аны алып алган күнөө өзүндө эмеспи?

– Бара бер, мен азыр Тейитке барам, Үзүрканды деле дүрбөтпөй тим кой, апама балдар барат, – деп Сейитбек карындашын кетирип ийип, анан айылдын этек жагындагы жаңы көчөдө жашаган инисине жөнөдү. Ал келгенде Тейитбек эшик алдындагы тепкичте отурган. – Ийи, баатыр, түрүң оңолуп калган го? – деди короодон кирип эле.

– Ошо бойдон жок болгонум жакшы эле ушундан көрө, – деп Тейитбек түнөрө жер карады.

– Эмне кыл дейсиң эми?

– Эчтеке.

– Апама барыпсың го?

– Баргам, балам келиптир.

– Эмне дейт? Элиңди, тууган-уругуңду тап дегендир да таежеси. Аның уурулук кылып, камалып жүрсө кутулганча шашат да, – деди кекээрлүү үн ката. – Өзүңүн кебетеңди карачы, итче оонап, он беш жылдан бери кейпиң кетип бүттү. Эсиң болсо апамдын жанында болбойт белең, ал жалгыз жашап жатат.

– Балдарыңардан жөнөтүп койсоңор болбойт беле?

– Ой, уш-шу сен дагы түшүнбөйт экенсиң, жеңеңдин аркыраган кыялын билесиң го, балдарды ага жолотпос болду.

– Анда мен Өмүрбекти алып келип үйлөнтүп, апама караан кылып берейин, – деди Тейитбек кубана.

– Ой жинди, аны үйлөнтөм деп чабылтып-чачылтканы турасыңбы? Ансыз деле апам малды бизге ээ кылбай, энчиңерди бергемин деп, өзүнчө койчуга кошуп жүрөт. Сен малга тийишпе, ошончо баккан таежеси марттык кылып үйлөнтүп койоор, ошондон кийин алып кел, – деди Сейитбек апасынын бир аз малын кызганып.

– Көзүм тирүү туруп, эч кимим жоктой баламды бактырганым аз келгенсип, эми үйлөнтүшүн күтөт экенмин да. Кой, жолуң болсун, аке силерден акыл чыгат экен десе, кайра менин жалгыз баламды жээригениңер курусун, – деп Тейитбек ары карап кетти.

– Андай болсо тилди алып, ойлонуп иш кылбайт белең, ал өзү деле сенин балаң эмес деп жүрүшөт го?

– Ким айтты? – Тейитбек агасын чакчая карады.

– Эл да, кайдагы бир сойкуну алып алды деп жүрүшпөйбү. Эми жакшы эле өзүң каалагандай жашадың, мындан ары ойду-тоону сүйлөбөй, арагыңды коюп, адам бол, үйлөн. Жүрү апама баралы, кеңешип көрөлү, – деп Сейитбек жумшара сүйлөдү.

– Мен эми эч кимиңерге барып жалынбайм, силер үчүн өлгөндүн биримин, өз оокатыңарды кыла бергиле, – деп Тейитбек үйүнө кирип кетти. Сейитбек бир топко туруп, анан өз үйүнө жөнөдү.

Ошол бойдон Тейитбек эч жакка чыкпай үйүндө болчу. Бүгүн Өмүрбек келгенде кубанып, ата-бала кучакташып көрүштү.

– Кандай жатасың, ата?

– Жакшы, кудайга шүгүр, кир үйгө.

– Ушундай эле.

– Эмне биротоло келдиңби?

– Ооба, бир жолу чыктым, айткан жокмун, издеп калышы мүмкүн, мен кетишим керек, ата.

– Эмне болду, дагы бирдеме кылдыңбы?

– Жо-ок, атамдар үйлөн дейт, мага ким тиймек эле, туурабы, мен аяксыз бирөөмүн да, чынбы? Атам тирүү туруп, мага бир жылуу сөз айта албаса, же тууган дегенди билбесем, анан кайсы арыма үйлөнөм, кайсы кызга барып сүйлөйм?

– Уулум, детдомдо чоңойгондор деле үйлөнүп жатпайбы, сенин баккан ата-энең, мен турбайынбы. Тууган-урук дейсиң, сени азыр апама алып барам, ал сенин чоң энең, менде бир тууган деле бар, – деп ордунан тура калды. – Жүрү, балам, чоң энеңе алып барайын.

– Ата, мен азыр барбайм аларга. Шаарга кетем, ошо жакта иштеп, аман болсом бир беш-он жылдан кийин келээрмин. Сага жолугуп койойун деп эле келгем, – деп Өмүрбек жер карады.

– Шаарга барганда эмне иш кыласың, таанышың болбосо, же кесибиң жок, шаарга барбай эле кой.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.