-----------------------

* Гэта, бадай што, адз╕ны выпадак, кал╕ А╝тарка звярнулася да рэальнага г╕старычнага сюжэту. Тут абыгрываецца эп╕зод з г╕сторы╕ Канстанц╕нопаля 8 ст. Але, В╕зантыйцы был╕ тыя яшчэ беспрадзельшчык╕ (не будзем паказваць пальцам, аднак).

МРОЯ ДРУГАЯ. ЦЁРН

Прыпавесць другая. Пра Бл╕знят ╕ Белую Вяшчунку

Спачатку была Вял╕кая Багна, якая атуляла ╝сю зямлю. Не было ╝ свеце н╕ вады, н╕ сушы, але адна тольк╕ неабсяжная х╕сткая дрыгва, што распасц╕ралася ад краю ╕ да краю. Плыла па-над багнай цёплая, в╕льготная смуга, а ╝ тлустым балотным гле╕ драмал╕ зародк╕ будучых жыцця╝.

Змян╕л╕ся эпох╕, на небасх╕ле абнав╕л╕ся сузор'╕. Ад багны аддзял╕лася вада - там, дзе некал╕ ляжала бязмежная Багна, цяпер гулял╕ салёныя хвал╕, а багна зраб╕лася дном усепланетнага Ак╕яна.

Зародк╕ жыцця╝, што тысячы ╕ тысячы эпох драмал╕ ╝ Багне, пачал╕ абуджацца. Пазба╝леныя розуму ╕ самасвядомасц╕, яны падпарадко╝вал╕ся тольк╕ адной с╕ле, ╕мя якой - Каханне. На загад Кахання зародк╕ жыцця╝ стал╕ цягнуцца адно да аднаго, каб зл╕цца ╝ адз╕нае. Так у глыб╕нях салёнага Ак╕яна па╝стала Перша╕стота, у якой хавал╕ся пачатк╕ ╝с╕х рэча╝ на зямл╕. Перша╕стота паднялася з глейкага дна ╕ выйшла на паверхню вод. Яна мела цела змя╕, галаву ╕ шыю дз╕кага гусака, адз╕н рыб╕н хвост ╕ тры мядзвежыя лапы, яна крочыла па вадзе, як па сушы, ╕ несла на сваёй сп╕не каменныя гарады.

А ╝ вышынях разгулялася Вял╕кая Навальн╕ца, з неба на Перша╕стоту абрыну╝ся Агонь ╕ раздзял╕╝ яе цела на частк╕, ╕ тое было ╝ Год Усёспалення. З цела ╕ костак Перша╕стоты па╝стал╕ Кантынент ╕ прылеглыя Выспы, а з яе крыв╕ нарадз╕л╕ся новыя плямёны ╕ народы.

А потым з По╝начы, з-за краю зямл╕, прыйшла Белая Вяшчунка.

У тыя часы не было ╝ свеце н╕ дня, н╕ ночы, тольк╕ бясконцы шэры змрок. Белая Вяшчунка аддзял╕ла святло ад цемры, ╕ з таго часу дн╕ ╕ ночы змяняюць адно аднаго. А зямля была, н╕бы выпаленая пустэльня, ╕ не было на ёй н╕чога жывога. Белая Вяшчунка падняла жменю ╝радл╕вага глею са дна ак╕яна ╕ раск╕дала яго па зямл╕. ╤ тады над Кантынентам узнял╕ся ╕ зашумел╕ лясы, але не было ╝ ╕х н╕ птушак, н╕ звяро╝.

А потым Белая Вяшчунка знайшла сабе мужа з сыно╝ чалавечых ╕ зацяжарыла ад яго двума бл╕знятам╕. Адчу╝шы, што надышо╝ ёй час нарадз╕ць, Белая Вяшчунка адправ╕лася на край зямл╕, дзе Ак╕ян зрынаецца ╝ бездань. Там, ля краю бездан╕, падн╕маецца над хвалям╕ высок╕ ╝цёс, а на вяршын╕ ╝цёса расце дрэва, якому ╝жо тысяча гадо╝ - каран╕ яго сягаюць царства памерлых, а ╝ кроне ягонай шум╕ць зорны вецер.

На ╝цёсе ля каранё╝ дрэва нарадз╕л╕ся Бл╕зняты, Балтас - Светлы ды Э╝ф╕мас - Радасны. Расл╕ яны не па днях, а па гадз╕нах, ╕ бацьк╕ выхо╝вал╕ ╕х у любов╕ ╕ пяшчоце. Кал╕ ж сыны вырасл╕ ╕ пасталел╕, мац╕-вяшчунка адвяла ╕х на пустынны Кантынент, пакрыты першабытным╕ лясам╕, ╕ сказала ╕м: "Вось свет перад вам╕, гожы ён ╕ прывабны, але створаны ён тольк╕ напалову. Зраб╕це яго так╕м, як вам даспадобы, ╕ будзьце яго захавальн╕кам╕".

╤ Э╝ф╕мас ста╝ валадаром Сонца, а Балтас - валадаром Месяца, ╕ Балтас ствары╝ н╕з╕ны, балоты ╕ глыбок╕я азёры, а Э╝ф╕мас - высок╕я груды, спадз╕стыя ра╝н╕ны ╕ хуткаплынныя рэк╕, а потым Э╝ф╕мас ствары╝ барса ╕ сокала, а Балтас - вужа ╕ мядзведзя, ╕ яны был╕ падобныя да тых, што жыл╕ на зямл╕ да ╬сёспалення.

До╝га блукал╕ Бл╕зняты па Кантыненце, стварал╕ птушак ╕ звяро╝, ╕ нябачных прыв╕да╝, ╕ ╕ншых ╕стот зямных, вадзяных ╕ падземных, ╕ кожнаму стварэнню давал╕ яны ╕мёны. Штодня свет раб╕╝ся ╝сё прыгажэйшым, але неставала ╝ ╕м музык╕ ╕ песень.

╤ тады Э╝ф╕мас-Радасны адшука╝ самы высок╕ груд, адкрыты сонцу ╕ ╝с╕м вятрам, на вяршын╕ якога шуме╝ клён з разгал╕стай кронай ╕ ствалом ро╝ным, н╕бы страла. З того клёна зраб╕╝ Э╝ф╕мас звонкую лютню, ╕ песня яе стала песняй Радасц╕.

А Балтас-Светлый адправ╕╝ся ╝ яловы лес, ╕ ╝вайшо╝ у самы гушчар, дзе гал╕ны сплятал╕ся так шчыльна, што адвеку не пран╕кала сюды сонечнае святло. Тут расла бледная лаза са скры╝леным ствалом ╕ гал╕нам╕, пазба╝леным╕ л╕стоты. З лазы той зраб╕╝ Балтас трохструнную скрыпку, ╕ песня яе стала песняй Смутку.

Змян╕л╕ся эпох╕, на небасх╕ле абнав╕л╕ся сузор'╕. З-за краю зямл╕ прыйшл╕ Людз╕ По╝начы, здольныя мро╕ць, ╕ дал╕ яны Бл╕знятам новыя ╕мёны, з гэтага часу пача╝шы зваць ╕х багам╕.

'Збор легенд ╕ паданя╝ Па╝ночнай Прав╕нцы╕ (раней Карале╝ства Семгален), складзены Дам'янам Рос╕цам, прафесарам кафедры культур малодшых народа╝ Ун╕верс╕тэта Славеснасц╕ ╝ В╕льску, Рамейская ╤мперыя, год 999 ад Усёспалення'

Патрульныя

Кал╕ ╝сё было скончана, мы выйшл╕ з-за невял╕чкага ╝звышша, якое служыла нам схов╕шчам, ╕ спусц╕л╕ся да прасёлкавай дарог╕. Лёгкая двухмесная машына-"пс╕ла" з адкрытым верхам стаяла каля ╝збочыны, паднятая на дамкрат. Побач валялася адк╕нутае ╝ бок кола. Мы натрап╕л╕ на патрульных, кал╕ прадз╕рал╕ся скрозь зарасн╕к╕ па╝зучага хвойн╕ку ╝здо╝ж л╕н╕╕ дзюн. Вайсковая машына, якая набл╕жаецца, звычайна выдае сябе ляскам ╕ гудам рухав╕ка, але гэтым разам мы ╕х не пачул╕. Напэ╝на, здарылася нейкая паломка, патрульныя заглушыл╕ рухав╕к ╕ занял╕ся наладкай. Нават кал╕ яны перагаворвал╕ся пам╕ж сабой, шум мора ╕ строкат Цёрну скрадвал╕ ╕х галасы.

Выйша╝шы на пагорак, мы сутыкнул╕ся з ╕м╕ тварам у твар. Некальк╕ ╕мгнення╝ мы проста стаял╕, мо╝чк╕ гледзячы адно на аднаго. Потым краем вока я ╝бачыла, як Хлус╕к плазам к╕ну╝ся на зямлю, адначасова выхопл╕ваючы з-за пояса в╕нто╝ку са сп╕лаваным ствалом. Я засталася стаяць. В╕нто╝ка была ╝ мяне ╝ руках, ╕ за апошн╕я месяцы я навучылася з ёй абыходз╕цца. Наступныя некальк╕ хв╕л╕н чутныя был╕ тольк╕ бязладная стралян╕на ╕ ляск затвора╝. Потым наступ╕ла ц╕шыня - тольк╕ шумела за дзюнам╕ мора, а на высок╕м пясчаным грэбн╕ над нашым╕ галовам╕ патрэсква╝ Цёрн.

Адз╕н з патрульных бы╝ нежывы. Ён ляжа╝ тварам ун╕з упоперак дарог╕, усё яшчэ сц╕скаючы ╝ руцэ в╕нто╝ку. Друг╕ з хрыпам курчы╝ся каля ╝збочыны, сутрагава ╝чап╕╝шыся пальцам╕ ╝ ка╝нер ун╕формы. Такую ж ун╕форму зямл╕стага колеру нас╕╝ мой брат, кал╕ служы╝ ва ╝нутраных войсках. Патрульны ляжа╝, адк╕ну╝шы галаву, з яго носу ╕ горла цякла кро╝. Ён часта ╕ цяжка дыха╝. З кожным уздыхам вакол яго рота ╝ск╕пала ружаватая пена, у раструшчанай грудной клетцы с╕пела ╕ хлюпала.

Не звяртаючы н╕якай уваг╕ на параненага, Хлус╕к падышо╝ да заб╕тага жа╝нера. Для пэ╝насц╕ штурхну╝ яго раз-друг╕. Перакана╝шыся, што ён мёртвы, Хлус╕к нах╕л╕╝ся ╕ асцярожна пацягну╝ за ствол в╕нто╝к╕. Пальцы патрульнага звяло перадсмяротнай сутаргай, ╕ рука мерцвяка сц╕скала зброю, як абцугам╕. Пасля некальк╕х ня╝далых спроб Хлус╕к падня╝ся на ног╕ ╕ прыня╝ся луп╕ць пяткай па мёртвых пальцах жа╝нера, ╕мкнучыся пры гэтым не зачап╕ць курок. Я мо╝чк╕ глядзела на яго. Хлус╕ку гадо╝ шаснаццаць, а можа, нават менш, але ╝жо зразумела, што прыгажуна-мужчыны з яго не атрымаецца. Ён маленьк╕ ╕ худы, з капою рудых валасо╝, як╕я спадаюць на глыбока пасаджаныя бледна-зялёныя вочы. Абл╕чча яго не надта прывабнае - лоб ╕ шчок╕ пакрыты рабац╕ннем, быццам яму сыпанул╕ ╝ твар дробнай грэчкай, рот вял╕к╕, а нос к╕рпаты. Апроч таго, ён амаль няспынна хмыл╕цца, агаляючы дробныя няро╝ныя зубы, што зус╕м не дадае яму прыгажосц╕. Але наогул ён сла╝ны. Давол╕ сла╝ны. А да ягоных дз╕вацтва╝ я ╝жо прыцярпелася.

Здоле╝шы, нарэшце, расц╕снуць пальцы заб╕тага, Хлус╕к з радасным смяшком выхап╕╝ в╕нто╝ку з рук мерцвяка ╕ зак╕ну╝ яе сабе за сп╕ну. Затым ён падышо╝ да машыны, якая стаяла ля ╝збочыны, ╕ перах╕л╕╝шыся цераз борт, прыня╝ся з засяроджаным выглядам вышукваць нешта пам╕ж сядзенням╕. Я перавяла поз╕рк на параненага. Ствол в╕нто╝к╕ ╝ маёй руцэ бы╝ трох╕ цёплы пасля няда╝няй стралян╕ны. У ёй яшчэ заставал╕ся зарады. Гэта была "вужн╕ца", рамейская шасц╕зарадная в╕нто╝ка з ручным затворам. Пасля кожнага стрэлу неабходна было перасо╝ваць затвор, каб нак╕раваць у ствол чарговы патрон. А╝таматычныя штурмавыя в╕нто╝к╕ ╝ Семгалене амаль не сустракал╕ся. Па╝днё╝цы не выкарысто╝ваюць хуткастрэльную зброю на тэрыторы╕ прав╕нцый. Кал╕, вядома, не абвешчана ваеннае станов╕шча. Патрульны хрыпе╝, захлынаючыся крывёй. Я перасунула затвор ╕ прыстав╕ла рулю да яго галавы. Потым я нац╕снула на спуск. Пачу╝шы стрэл, Хлус╕к падскочы╝ ад нечаканасц╕ ╕ ╝тароп╕╝ся на мяне. Яго зелянявыя вочы пабл╕сквал╕ з-пад рудых пасма╝.