Потым, прыкры╝шыся ва╝няным плашчом, яна ляжыць на ягоным кажусе, к╕нутым проста на камян╕ тэрасы. Холаду яна больш не адчувае. Стражн╕к ужо падня╝ся на ног╕ ╕ спрабуе прывесц╕ да ладу сваю скамечаную ╝н╕форму. Рух╕ яго так╕я нязграбныя, што ёй станов╕цца смешна. Берэн╕с падн╕маецца на ног╕, нетаропка набл╕жаецца да яго. Кончыкам╕ пальца╝ бярэ яго за падбароддзе. Павольна цалуе ╝ вусны. Адх╕ляецца.

- Ты ж н╕кому не раскажаш, пра╝да, дз╕цятка? - пытаецца яна шэптам.

Ён матляе галавой. Берэн╕с ведае, што ён не скажа.

- Як тваё ╕мя? - пытаецца яна, усм╕хаючыся.

- Ян. Сям╕шка.

***

Ты мой хмель, ты атрута салодкая,

За цябе хоць у пекле згарэць,

Без цябе ╕снаванне самотнае

Горш за вязн╕цу, горай за смерць...

- К╕мыч, машыну!

Будынак Тайнай Канцыляры╕ - крэпасць з чатырма круглым╕ вежам╕, складзеным╕ з шэрага каменя - знаходз╕цца амаль у самым ╝ цэнтры В╕льска. Пад'езд ахо╝ваюць узброеныя жа╝неры з шаблям╕ нагала. Берэн╕с, апранутая ╝ лёгкае белае футра ╕ з╕мовую сукенку колеру халоднай стал╕, узбягае па прыступках з шэрага мармуру. Каля ╝ваходу варта╝н╕к - малады дурань ва ╝н╕форме - патрабуе пропуск. М╕лае дз╕ця, ты смяешся з мяне? - усм╕хаецца Берэн╕с. Я жонка Намесн╕ка Прав╕нцы╕. Дарэчы, учора ён вярну╝ся ╝ стал╕цу, службе бяспек╕ гэта вядома? Яна з задавальненнем наз╕рае, як варта╝н╕к мяняецца з твару ╕ зап╕наючыся, мямл╕ць: "В╕наваты, спадарыня Венд. Праходзьце, кал╕ ласка".

Кал╕ яна ╝ваходз╕ць у каб╕нет Сэта, памяшканне напа╝няецца густым мускусным водарам яе парфумы. Сэт, в╕давочна, не чака╝ яе в╕з╕ту. Ён сядз╕ць за п╕сьмовым сталом з чырвонага дрэва, заваленым паперам╕. На ╕м чорны к╕цель са срэбным╕ нашы╝кам╕. Берэн╕с цяжка разгадаць ягоныя пачуцц╕, бо на яго абл╕ччы не варушыцца н╕водная цягл╕ца, а поз╕рк яго схаваны за цёмным╕ шкельцам╕.

- Я разумею, што пам╕ж нам╕ ╝сё скончана, - гаворыць яна. - Але апошняя просьба, Сэт. Апошняя, ╕ клянуся, больш ты мяне не ╝бачыш. Я наза╝сёды зн╕кну з твайго жыцця.

Яна сх╕ляецца над п╕сьмовым сталом ╕ адцягвае ка╝нер сукенк╕, дэманструючы ф╕ялетавыя с╕няк╕ на плячах ╕ грудзях.

- Глядз╕, што ён зраб╕╝ са мной. Глядз╕!

Сэт адводз╕ць вочы. Яму вядома, як груба абыходз╕цца з Берэн╕с яе муж-варвар.

- Берэн╕с, мы ╝жо гутарыл╕ на гэтую тэму. Разводу табе н╕хто не дасць. Кал╕ тольк╕ ты не пастрыжэшся ╝ манашк╕. Але гэта для цябе не варыянт, пра╝да?

- Але ╝сё можна вырашыць ╕накш, - кажа Берэн╕с напа╝голасу. Яна ╕нстынкты╝на аз╕раецца цераз плячо, хоць ╕ ведае, што ╝ каб╕неце няма н╕кога, апроч яе ╕ Сэта. - Мяркую, у Канторы няцяжка будзе знайсц╕ чалавека, як╕ заб╕вае за грошы?..

- Што?

Хв╕л╕ну ён ма╝чыць, быццам усведамляючы сэнс пачутага. Затым, падхап╕╝шыся з-за стала, ён к╕даецца да Берэн╕с. Ад яго былой стрыманасц╕ не засталося ╕ знаку. Цяпер усе яго пачуцц╕ як на далон╕. Ягоныя рысы скажае такая лютасць, што Берэн╕с спалохана адступае. Яна яшчэ н╕кол╕ не бачыла яго так╕м.

- Берэн╕с, ты хоць сама сябе чуеш?! - шып╕ць ён.

- Сэт...

Ён хапае яе за запясц╕ ╕ сц╕скае так, што яна ╝скрыквае ад болю.

- Тваё шчасце, што каб╕нет не праслухваецца, - зласл╕ва гыркае ён. - ╤накш бы цягнул╕ цябе адгэтуль у кайданках.

- Сэт, пусц╕!.. - гаворыць яна дрыготк╕м голасам. У вачах яе бл╕шчаць слёзы - ц╕ то ад болю, ц╕ то ад кры╝ды - Я ╝сё зразумела. Пусц╕!

Выбегшы ╝ кал╕дор, яна сутыкаецца з Алехам ╕ ледзь не зб╕вае яго з ног. На падлогу ляцяць скураныя тэчк╕ ╕ паперы.

- Алех, ты... ты што, падслухва╝?! Шп╕ён╕╝ за нам╕?

Яна глядз╕ць на яго зверху ╝н╕з. Алех, укленчы╝шы на барвовым к╕л╕ме, як╕м засланы кал╕дор, зб╕рае з падлог╕ парассыпаныя дакументы.

- Сястрычка, май л╕тасць,- гаворыць ён спакойна. - Дзяржава на мяжы вайны, у стал╕цы крамольн╕к╕. Берэн╕с, ты можаш уяв╕ць, ╝ як╕м я зараз стане? Друг╕я сутк╕ ╝жо не сплю, як╕ там шп╕янаж.

***

Закрычыць груганнё над долам╕,

Ад журботы згарчэе мёд,

Не сагрэюць нас кветк╕-полымя,

Не растопяць у сэрцы лёд...

Пакойчык на гарышчы пад самым дахам. Падлога засцелена ва╝чыным╕ шкурам╕. Адз╕нае круглае акенца глядз╕ць на раку, за якой цямнее абледзянелы гай. Святла яны не запальваюць. ╤х скамечаная вопратка раск╕дана па падлозе. У галавах ляжыць нядбайна к╕нутая вайсковая в╕нто╝ка.

- Берэн╕с, - кажа ён напа╝голасу.

Яна ляжыць на мякк╕х шкурах, зак╕ну╝шы рук╕ за патыл╕цу, на яе абл╕ччы блукае ╝смешка.

- Берэн╕с...

Ён гарнецца да яе, хоча абняць. Берэн╕с рэзка адштурхвае яго, а потым, пры╝зня╝шыся, ╝саджваецца на ╕м конна. Учапляецца яму ╝ валасы, уп╕ваецца ╝ вусны. Пачынае рытм╕чна разгойдвацца, сц╕скаючы сцёгны. Ён енчыць. Берэн╕с чуе сваё ╝ласнае перарыв╕стае дыханне. Потым яны ╝ знямозе валяцца на во╝чыя шкуры. Берэн╕с не адпускае яго. Прыц╕скае да сабе, перак╕ну╝шы сцягно цераз ягоны торс. Яны ляжаць так, як звер з дзвюма сп╕нам╕. У ╕х над галовам╕ грукоча сарваны ветрам л╕ст даху. Быццам нейкая пякельная х╕мера пляскае св╕нцовым╕ крылам╕.

- Ян. Сям╕шка, - павольна прама╝ляе Берэн╕с.

Яна адсо╝ваецца, пры╝зн╕маецца на локц╕. Ён глядз╕ць на яе з захапленнем ╕ адданасцю - як пёс на свайго гаспадара. Здаецца, ён сапра╝ды кахае яе. Яе стражн╕к. Маладая, моцная жывёл╕нка. Нажаль, занадта абмежаваная, каб гаварыць аб нейк╕х сур'ёзных аднос╕нах. Хаця, час ад часу яна ╕ напра╝ду адчувае да яго жарсць. Працягну╝шы руку да в╕нто╝к╕, як╕я ляжыць побач на падлозе, Берэн╕с асцярожна праводз╕ць кончыкам╕ пальца╝ па халодным ствале.

- Ты заб╕ва╝ кал╕-небудзь, Ян Сям╕шка? - пытаецца яна.

- Даводз╕лася, - адказвае ён не вельм╕ ╝пэ╝нена.

- А ты мог бы заб╕ць дзеля мяне, Ян? - прама╝ляе яна вельм╕ ц╕ха.

- Ну, гэта гледзячы каго, - кажа ён з каротк╕м смяшком.

Яны абодва ведаюць, аб к╕м размова. Падчас кожнай ╕х таемнай сустрэчы Берэн╕с расказвае пра свайго мужа. Гэта пачвара, Ян. Грубая жывёл╕на. Ён падобны да мядзведзя. Не, хутчэй да вепрука. Ну сапра╝ды, св╕ння! Я ╝здрыгваю ад аг╕ды кожны раз, кал╕ ён дакранаецца да мяне. ╤ ведаеш, яму падабаецца прычыняць боль. Па-мойму, ён атрымл╕вае ад гэтага асалоду. ╤, нягледзячы на сваё звераватае абл╕чча, ён вельм╕ пасрэдны як мужчына. Кажуць, н╕быта ён дзел╕ць ложак з А╝густай. Гэта здаецца мне вельм╕ сумне╝ным, Ян. Альбо... альбо наша А╝густа нейкая ╝жо зус╕м непераборл╕вая. Слухаючы яе, ён кожны раз смяецца да ╝паду. Не ╝пускае выпадку пакп╕ць з грознага М╕к╕. ╤ ╝ той жа час ён ведае ╝ глыб╕н╕ душы, што гэта не проста жартачк╕. Рана ц╕ позна Берэн╕с папрос╕ць яго. Пазба╝ мяне ад гэтага чалавека, Ян!..

Але не трэба спяшацца, кажа сабе Берэн╕с. Ён мяне, канечне, кахае, але ╝сё ж не настольк╕, каб лезц╕ дзеля мяне ╝ логава звера. Трэба прапанаваць яму штосьц╕, ад чаго ён не зможа адмов╕цца. Грошы. Маёнтак у прадмесц╕. Пасаду Намесн╕ка, у рэшце рэшт. Ведаю, яго захапляе М╕ка. Гэты байструк, н╕кчэмнасць, што дарва╝ся да пасады прэфекта. Ён хоча быць, як М╕ка. Ён ужо сп╕ць з ягонай жонкай. ╤ кал╕ яму прапануюць заняць месца М╕к╕, х╕ба здолее ён сказаць "не"?

Яны ляжаць, абня╝шыся, на падлозе. Звонку над абледзянелым╕ лугав╕нам╕ гуляе с╕вер. Ян сп╕ць - Берэн╕с чуе яго ро╝нае дыханне. Усе вы засынаеце, - думае яна паблажл╕ва. - ╤ ты таксама, мой стражн╕к. Кольк╕ ж у цябе яшчэ дз╕цячага, на╕╝нага. Я бы не надта здз╕в╕лася, кал╕ б выяв╕лася, што я - першая жанчына ╝ тва╕м жыцц╕... Хм, а ён сапра╝ды верыць, быццам я кахаю яго. Веда╝ бы ён, што каханне гэтае халадней, чым лёд над прорвам╕.

Закалоты

Я памятаю дзень, кал╕ ╝сё пачалося. Была сярэдз╕на з╕мы, са свята Аб'я╝лення м╕ну╝ прыкладна месяц. Помн╕цца, маразы тады стял╕ траскучыя, ╕ было многа снегу... Угледзе╝шы на вул╕цы нато╝п, я не адразу зразумела, што адбываецца. Я нават вырашыла спачатку, што гэта нейкая ╕мпрэза накшталт параду альбо святочнага гуляння. Хаця дзень бы╝ самы звычайны, працо╝ны. Помню, як наведн╕к╕ карчмы разам з падавальшчыцам╕ стаял╕, прыкле╕╝шыся да вокна╝, ╕ мо╝чк╕ глядзел╕, як па праспеце Тры╝мфатара╝ - цэнтральнай вул╕цы В╕льска - рухаюцца людз╕. Гало╝ным чынам моладзь, ╕ на выгляд гэта был╕ хлопцы не з працо╝ных квартала╝. Шкаляры, студэнцтва. Так╕х была большасць. У нато╝пе я разгледзела таксама маладых мужчын у строг╕х пал╕то ╕ чарав╕ках, начышчаных да бляску - пэ╝на, канторск╕я служачыя, ╕ людзей больш старэйшага ╝зросту, апранутых як гандляры ц╕ рамесн╕к╕. Мажл╕ва, яны далучыл╕ся да шэсця ╝жо пазней. ╤ гэта не падобна было да вул╕чнага бунту. Тыя, хто выступае супраць А╝густы ╕ Ахм╕стрыньчыка, звычайна цягнуць з сабой выявы М╕тры ╬се╝ладара ╕ сцяг╕ Венда╝, карале╝скай дынасты╕, якая больш не ╕снуе. Гэтыя ╕шл╕ з пустым╕ рукам╕ - н╕ сцяжко╝, н╕ знака╝. ╤ не падобна было, каб яны падрыхтавал╕ся да вул╕чнай бойк╕. Шэсце выглядала абсалютна м╕рным. ╤ што самае дз╕╝нае, н╕дзе не в╕даць было н╕ стражн╕ка╝, н╕ жандара╝, н╕ ваеннай тэхн╕к╕. Здавалася, што гэтым людзям н╕хто не спрабуе чын╕ць перашкод. Яны ╕шл╕ свабодна. Свабодна.