– І? – нецярпліва спытаў Хуліё, – і што ж загадаў юнак?

– Ён папрасіў у камэты астранамічны атляс і тэлескоп, – пакепліва сказаў Колік, хрумстаючы агурком. – Яму вельмі падабаліся зоркі і камэты – і захацелася вывучыць пра іх лепей.

– А як жа ягонае каханьне? Чаму ён не папрасіў вярнуць сваю дзяўчыну?

– А навошта? Пражыць разам яшчэ пяцьдзесят гадоў? Які ў гэтым сэнс? Бо ён і так кахаў сваю дзяўчыну вечным каханьнем.

3F. Гісторыі сталасьці ды згасаньня. Яшчэ пра камэту

Выслухаўшы Коліка, Хуліё некалькі хвілін маўчаў, каб пераканацца, што працягу ня будзе. Ён нетаропка аб'еў вінаградную гронку, выплюнуў костачкі на сподак і страсянуў чубком:

– Вы ня супраць, калі я працягну гэтую казку?

Мы былі ня супраць. Я засяроджана кіпяціў ваду ў рондалі, а Колік габляваў ножыкам рагульку.

– Ну дык вось. Атрымаўшы атляс і тэлескоп, юнак бавіўся астраноміяй некалькі гадоў, пакуль не надакучыла. Потым яму захацелася актыўнасьці, ён набыў скейт і ўзяўся за катаньне і трукі: высокія скокі, перавароты, бардзюры, крайкі, лаўкі, клюмбы, трамвайныя рэйкі, пажарныя дэпо. Потым пастанавіў спасьцігнуць мастацтва самэлье: бяз стомы параўноўваў густы маладых і старых вінаў, нюхаў, глядзеў на прасьвет і пускаў бурбалкі. Прызвычаіўся адкаркоўваць бутэлькі чайнай лыжачкай ці нават грабянцом. Потым яму заманулася самому вырабляць віно – ён завёў вінаграднік у Гішпаніі і дамогся посьпехаў, ягоны херас высока ацанілі нават старэйшыя вінаградары. Потым высек вінаграднік і пасадзіў ядловец, каб ігнаць джын. Потым кінуў джын і дваццаць гадоў вывучаў філязофію ў Марбурскім унівэрсытэце. Выступіў з рэзкай крытыкай фэнамэналёгіі Гусэрля, быў спрыяльна прыняты ў акадэмічных сфэрах. Выкладаў. Кінуў філязофію і паплыў вакол сьвету юнгай. Зататуіраваўся з галавы да ног. Потым паплыў яшчэ раз – ужо сам-адзін, на ўласнай яхце. Кінуў якар у Японіі, каб дасягнуць дасканаласьці ў валоданьні мячом. Нарэшце яму надакучыла ўсё аканчальна. Юнак адшукаў свой стары астранамічны атляс, зрабіў складаныя вылічэньні і вызначыў, што тая камэта прылятае толькі раз на тысячу год! А прайшло ўсяго толькі дзьвесьце. Што было рабіць? Прыйшлося чакаць. Каб заняць час, ён іграў на мандаліне, займаўся альпінізмам, гадаваў рэдкіх акварыюмных рыбак, курыў опіюм, плаваў з аквалянгам, складаў сымфоніі, гуляў у зборнай па хакеі, праходзіў курсы псыхааналізу, жангляваў факеламі, будаваў замак з запалак і фанцікаў, здабываў нафту, скакаў з парашутам, разганяў працэсары, шукаў скарбы на атлянтычных выспах, развучваў Махабхарату, зьбіраў манэты і маркі, прымаў роды ў вадзе, паляваў на зомбі, пісаў п'есы і да поўнага атлуменьня валяўся на пляжы. Апошнія сто гадоў ён проста габляваў ножыкам рагулькі. За месяц да прылёту камэты юнак стаў ля вакна і не адыходзіў ані на хвілю, баяўся перапусьціць. І вось – яна! Убачыла яго, засьмяялася. «Хачу вярнуць сваю дзяўчыыну!» – гукнуў ён камэце. «Табе ў маладым выглядзе або ў старыым?» – гукнула камэта. «У маладым, калі моожна!» – крыкнуў ён. «Дообра! Заплюшчы воочы і ўяві яе, як мае быыць!» – пракрычала камета, адлятаючы. Ён зажмурыўся, уявіў сваю дзяўчыну і, заміраючы, расплюшчыў вочы. Які жах! Дзяўчына зьявілася, але гэта была зусім не ягоная каханая! Таксама нядрэнная, так-так, нядрэнная... мм, нядрэнная. Але ня тое, ня тое! За тысячу год ён няблага прызабыў сваю каханую і зараз ня здолеў як сьлед яе ўявіць. З прыкрасьці юнак ляпнуў сябе па каленках і ледзь не заплакаў, – і тут Хуліё перапыніўся, каб глытнуць хераса і зьесьці фінік.

– І? – нецярпліва спытаў я, – і чым усё скончылася?

– Ну а чым, па-твойму, усё магло скончыцца, Ролю? Зараз той юнак сядзіць і чакае другую тысячу гадоў, каб паспрабаваць яшчэ раз.

Колік пакрывіўся і пстрыкнуў запальнічкай.

40. Гісторыі бясхмарнага дзяцінства. Пра жудасную жанчыну

Калі мы з брацікамі былі маленькія, мы яшчэ засьпелі амаль усе старадаўнія традыцыі нашага мястэчка. Нават такую ​​экзатычную, як выхаваньне хлапчукоў у бардэлі. Лічылася, што гэта спрыяе ўзмужненьню і папярэджвае гомаэратызм. І вось, калі мы крыху падраслі, у першую суботу верасьня тата заказаў нам ранішні сэанс у адной прыстойнай установе на краі горада, за фартэпіяннай фабрыкай. Мы паехалі туды на роварах, наперадзе павольны тата, за ім – зграйкай мы, з закасанымі калашынамі, каб ня трапілі ў ланцуг. Аднапавярховы будыначак з аканічкамі і белымі сабачкамі. Тата правёў нас на вэранду, пасадзіў на кушэтку і загадаў чакаць, а сам сышоў, каб мы былі самастойныя. Першы павінен быў ісьці я, як сама старэйшы. Я нэрвова церабіў гальштук, тузаў запанкі, і датузаўся – адна зь іх вывалілася і паляцела пад кушэтку. Я палез за ёй, і ў гэты момант дзьверы ў пакой адчыніліся. Жахлівае відовішча! Жудасная жанчына ў чорнай шыпастай скуры, зь бізуном, з вампірычна крывавым ротам і фіялетавымі аваламі вакол вачэй! А якія ў яе былі пазногці! ААА!!! – залямантаваў Толік і кінуўся наўцёкі. Усе – за ім, штурхаючыся, спатыкаючыся і падвываючы са страху! «Куды ж вы, дзетачкі?!» Але яны ўжо імчаліся па садзе. А мяне яна схапіла за руку так моцна, што я ня мог вырвацца. Ад яе патыхала пагрозьліва салодка, «разлажэньнем» – мільганула думка. Трэ было цяміць хутка, інакш сьмерць! І я зрабіў першае, што прыйшло на розум – разьмякнуў і прыкінуўся мёртвым. Паваліўся на падлогу, закінуў галаву, закаціў вочы, пусьціў сьліну. Яна войкнула і пачала дзьмуць мне ў твар – салодка! – а потым нарэшце адпусьціла і пабегла ў пакой, напэўна па ваду. На азадку ў яе быў велізарны выраз, ва ўсю шырыню! І я ўскочыў, і рынуўся вонкі, да брацікаў. Яны ўжо чакалі мяне пад яблыняй, і трымалі напагатове мой ровар. Павольна, павольна мы разганяліся, а жахлівая жанчына неслася ўтропы, хрыпла крычала, наганяла, цягнула атрутныя кіпцюры! Кляц-кляц, наўпрост за сьпіной! Сабачкі люта гаўкалі. Толькі б не калашына ў ланцуг! Але шчасьце: мы ўжо выкаціліся з травы на дарогу і набіралі хуткасьць. Яна адстала і шпурнула ў нас яблыкам, а сабачкі яшчэ з хвіліну беглі. На ўсялякі выпадак мы паехалі дадому вакольнай дарогай, каб зьбіць сабачак са сьледу.

Але таце мы сказалі, што ўсё прайшло добра, бо хто яго ведае.

41. Гісторыі бясхмарнага дзяцінства. Пра каханьне

Калі мой брат Хуліё, узьнёслы падлетак, упершыню закахаўся, ён адчуў такую жальбу, што заплакаў. Яны ляжалі на лузе, у палыновым пылу, у пылку белых рамонкаў, у строкаце стракозак.

– Я так кахаю цябе! Не памірай, калі ласка! – ён гладзіў яе па прыполу сарафана, быццам апошні раз.

– Што? З чаго гэта мне паміраць? – насьцярожылася яна.

– Мы ўсе памром... – сіняга-сіняга сарафана.

– Што? Ты дурань!

Яна была старэйшая за Хуліё і надумалася, што ён намякае на ейны ўзрост. І сышла, і кінула зь ім сустракацца, і памерла.

42. Гісторыі бясхмарнага дзяцінства. Пра вумныя кніжкі

У нашай сям'і асаблівым інтэлектам аніхто ня мог пахваліцца, ну а мы з брацікамі дык зусім – урадзіліся поўнымі тупіцамі. Чамусьці нашыя мазгі не жадалі дасканаліцца, і мы з кожным годам не разумнелі, як нармальныя дзеці, а ўсё больш тупнелі і тармазіліся. Магчыма, гэта ўтваралася праз ручнікі, якімі мама перавязвала нам галовы, каб мы менш балюча біліся, падаючы ноччу з ложка. Магчыма, гэныя ручнікі пераціскалі нейкія важныя артэрыі, і нашыя мазгі не атрымлівалі належнага жыўленьня.

Калі мы скончылі трэцюю клясу, перад тым, як адпусьціць нас на вакацыі, дырэктар школы вымераў нам інтэлекты і пацмокаў языком. «Такой кепскай адзнакі я яшчэ ня бачыў, – сказаў ён. – Вам пара разумнець, пакуль яшчэ ня позна! Мазгі – яны хутка дубянеюць, і потым ужо наогул анічога ня зробіш. Я вам раю чытаць пабольш кніжак. Ручаюся, гэта лепшае, што вы можаце распачаць! Сам я ў дзяцінстве таксама быў тупак, але кожны год чытаў па кніжцы, мазгі зараджаліся, як батарэйкі, і ў выніку вось – зараз я вышэй за сярэдняга, нават дырэктар. Памяркуйце!»