– Як сказаць,– не пагадзіўся Чапуха. – За газеты не хвалююся. За пісьмы калі толькі. Іх у кіёску не купіш. Чытаў, чытаў, хлусіць не буду... выведваў людскія тайны. Цяпер яны мне сняцца, тайны тыя. Давялося. Каб жа хоць неяк знайсці, каму пісьмы прызначаліся. Хіба ж я вінаваты?

Пахадзілі пэўны час моўчкі. Амерыканец паглядзеў на гадзіннік, а тады зноў затрымаў свой позірк на штрафніках:

– Можа для храбрасці, мужыкі?..

Кіпцік не адразу паставіў прапанову пад сумненне:

– А раптам падвядзе нас віно? А раптам расплачамся? І будзем слёзы ліць, як бабры?

– Чапуха!– сказаў Чапуха.

– Зразумеў, Амерыканец?

Амерыканец кіўнуў. Кіпцік працягваў:

– А мы павінны цвёрда стаяць, як на допыце!

Мужчыны раз-пораз падыходзяць да акна, заглядваюць у шыбы, быццам у люстэрка, папраўляюць гальштукі, прылізваюць валасы. Ад няма чаго рабіць, Кіпцік паглядзеў на Чапуху:

– Загадчыца пошты дала ў косці?

– Вымову ў вуснай форме. А Мішку, сказала, запіша.

– Тады і табе рана храбрыцца,– зрабіў выснову Кіпцік.

– Чапуха!

– А я сам сабе водпуск прадаставіў,– паспрабаваў усміхнуцца Амерыканец, але ў яго не надта атрымалася. – І Клаўцы. А што? План выканалі. За адзін вечар. А далей Арынавіч няхай сам варушыцца. Пойдуць, пойдуць людзі ў кіно. Гэта мне яны помсцяць за рэкламу. А Мішку не будуць. Пры чым тут ён? Яго віны, я так разумею, няма. Ён на курорце быў... Прагаладаюцца – і пойдуць...

– Мне здаецца, мужыкі, што курэй нехта напаіў,– спыніўся Кіпцік, калупнуў сандалетам зямлю.

Амерыканец тыцнуўся ў спіну Кіпціка тварам:

– А што – і яны п’юць?

Кіпцік здзіўлена паглядзеў на Амерыканца:

– П’юць, раз глотка ёсць. А я не даў ачуняць ім, згроб у кучу і ў канцы гародчыка прыкапаў. Яны праспаліся і пабеглі...

Чапуха засмяяўся:

– Да крамы... апахмяляцца, а там іх мужыкі на закуску скарысталі.

– А Швагер тады дзе? – усміхнуўшыся, сур’ёзна спытаўся Амерыканец. – Сабака не п’е.

Кіпцік хехекнуў:

– Які сабака не п’е? Швагер? Швагер – тым больш. Толькі налівай. Ты не бачыў, як ён кожную бутэльку пасля мяне аблізваў.

– Сабакам больш шанцуе іншы раз, чым чалавеку,– зморшчыўся Амерыканец. – З вамі кашы не згатуеш. Баязліўцы вы. На фронце чаркі давалі. Таму і перамаглі.

Кіпцік стаяў на сваім:

– Не, не, Амерыканец. Не ўгаворвай. Я, ведаеш, не зломак – люблю шахнуць. Але не час. Здадзім пасты, а тады і развяжамся.

– Калі дажывём... – махнуў рукой Амерыканец.

– Чапуха!

Кіпцік усё часцей пачаў нервова паглядаць на веснічкі:

– Да аўтобуса засталося мала. Дзе там той Слесар? Гармонік, гармонік патрэбны! – Выглянуў з веснічак. –А яго, паразіта, і повідам не відаць. Чапуха, ты прывык са сваёй паштарскай торбай па вуліцы шастаць – скокні, прывядзі Слесара. А то ён нам усю працэдуру сустрэчы Мішкі сапсуе, змажа. Скокні, Чапуха!

– Ды чапуха! Будзе, будзе і Слесар. З Клаўкай. І кветкі яны прынясуць. Ці схадзіць?

– Табе ж пра тое і талдоню,– раздражнёна сказаў Кіпцік.

– Чакайце,– кіўнуў Чапуха і знік.

Кіпцік з Амерыканцам па-ранейшаму нервова ходзяць па двары. Потым па чарзе адвярнуліся за вугал: нервы. Амерыканец на хаду зашпіліў гузік – там, за вуглом, не хапіла часу. Падцягнуў штаны і Кіпцік.

– А Чапуха не збяжыць? Не драпане?– аблізаў губы Амерыканец. – Нешта ён дужа ахвотна пагадзіўся за Слесарам схадзіць.

– Драпане – будзе адзін адчытвацца. Жанчыны, жанчыны нашы ідуць!– павесялеў Кіпцік. – Спакойна, Амерыканец. Падтрымка ёсць.

– З букетамі,– павесялеў і Амерыканец, але не ўбачыўшы сярод жанок сваёй кабеты, ссунуў, як гэта ўмеў ён рабіць, бровы. – А маёй паненкі няма. Так і не ўгаварыў. Ну і характар! Я цябе, кажа, кіно не прымушала круціць. Сам напрасіўся, кіншчык нягеглы, сам адказ і трымай.

Як толькі крокі жанчын пачуліся побач з брамай, старыя адбеглі, бы па камандзе, на цэнтр двара, выструніліся – стаялі плячо да пляча. Першай паказалася Груня. І адразу ж зрабіла заўвагу:

– Вы хоць бы двор падмялі!

Кіпцік торкнуў пальцам у неба:

– А вось гэты пункт, іціттваю, і не пралугледзілі!.

Амерыканец неяк вінавата развёў рукамі. Жанчыны ўзялі мётлы, але мужчыны перахапілі. Падмятаюць.

– Касцюмы, касцюмы паберажыце!– перасцерагла Чапушыха, але ж адразу плюнула. – Фу, а чагой-та я раскамандавалася? Майго ж Чапухі тут няма.

– Ды не пыліце ж вы!– замахала рукамі Груня. – Невукі! Ой,мужыкі, і што вы ўмееце рабіць?

– Ціха, бабы!– напомніў пра сябе Кіпцік. – Ціха! Гляньце лепш, пацікаўцеся, ці не відаць аўтобуса на гары з Мішкам?

Чапушыха пакорліва патупала да брамы, неўзабаве паведаміла:

– Няма. Чапуха мой чыкільгае, а яго, аўтобуса, не бачу.

З’явіўся Чапуха.

– Чапуха,– сказаў ён. – Мог бы і не рваць абутак. Збіраюцца. Слесар гармонік працірае. Клаўка перад люстэркам чапурыцца.

– Ды тая ўмее круціцца перад люстэркам!– папракнула Груня.

– Дакруціцца! – паабяцала Чапушыха.

Кіпцік жа насіўся па двары, не знаходзячы, здавалася, месца. Нарэшце спыніўся, дазволіў сказаць сабе голасам камандзіра:

– Бабы! Вы ж, ядры вашу, не ўдарце ў гразь! Будзьце, як артысткі! Самыя што ні ёсць народныя! Станюты і Мардзюковы нашы!.. Толькі я адрапартую... Груня, чуеш?

Груня, прыкметна рысуючыся, кіўнула:

– Я цябе чую, Кіпцік, калі ты і спіш.

– Толькі я адрапартую – уручай, Груня, букет. Не дай Мішку апамятацца. Чапушыха!

– А ты пасля свайго Чапухі... А што ж ты, Амерыканец, будзеш уручаць Мішку? Хіба што мятлу?

– Не ведаю,– абыякава паціснуў плычыма Амерыканец.

– Хавайце, хавайце мётлы!– загадала Груня. – Каб падумаў курортнік, што тут у яго заўсёды быў такі парадак.

Чапуха першы ўбачыў, што на горцы паказаўся пукаты і марудны, бы чарапаха, аўтобус.

– Едзе, каб яго!.. – дрыготкім голасам паведаміў ён.– Ч... чапуха! Ці першы раз?..

Амерыканец, падалося, згубіў голас. Кіпцік патупаў чамусьці ў хляўчук, а калі паказаўся адтуль, замахаў на ўсіх:

– Разбегліся, разбегліся па сваіх месцах! Хуценька! Стаім там, дзе і дамаўляліся.

Яго паслухаліся.

– З бабай... з бабай ідзе,– Кіпцік ускараскаўся на паркан, паведаміў. – Мётлы пахавалі? Пахавалі. Чапуха, а туш? Туш дзе? Я каго за Слесарам пасылаў?

Чапуха паціснуў плячыма:

– Абяцаў, паразіт!

– Заб’ю-ю-ю!– прыгразіў Чапусе Кіпцік.

Аднак не паспеў – прарыпелі, неяк таямніча і ўрачыста, веснічкі, і на двары паказаўся Арынавіч. За ім жанчына, такая ж худоба, як і ён сам. У руках – сумкі, чамаданы, мала таго, дык і на плячах розныя рамяні, на шыі ў Мішкі. Кіпцік перш- наперш звярнуў увагу, што маладзічка прыгожая. Арынавіч, падалося яму, разгубіўся: ён глядзеў на землякоў, і нічога не мог зразумець. Лыпнуў вачыма, працёр іх, папярэдне паставіўшы сумкі на зямлю:

–Ці памыліўся? Дзе я? Я, прабачце, дадому трапіў? Ці... куды? – а ўбачыўшы знаёмыя твары, засвяціўся радасцю. – Прывітанне, землякі!

Аднак яму ніхто не адказаў – усе глядзелі на Кіпціка, шыкалі на яго, бо той парушыў сцэнарый сустрэчы курортніка. Нарэшце Кіпцік схамянуўся, зрабіў крок наперад, за ім рвануў было і Чапуха, але своечасова апамятаўся.

– Таварыш Арынавіч! Дакладваю...– прахрыпеў Кіпцік, аднак яго згроб у бярэмя Арынавіч, патрос, памуляў:– Ды што ты мне будзеш тут дакладваць?!

Амерыканец потайкам перахрысціўся:

– Прапалі...

– Чапуха, хоць і прападзём!

– Першага Кіпціка задушыць... – сказаў і адвярнуўся Амерыканец.

Мішка ж трос Кіпціка:

– Дзядзька Трафім! Дзядзька! Ты паглядзі, каго я прывёз? Людзі! Ды вы толькі гляньце!

У гэты час на падворку з’явіліся Слесар і Клаўка, аднак на іх мала хто звярнуў увагу.

Арынавіч працягваў сваё:

– Знаёмцеся: Марыя! Жонка мая! Марыя, знаёмся-я!

Марыя падала далонь Кіпціку:

– Марыя.

– Кіпцік,– сказаў і ікнуў Кіпцік. – Па-нашаму. Ага.

– Вельмі прыемна.

– Амерыканец,– пастараўся ўсміхнуцца Амерыканец, а ўбачыўшы разгубленасць на твары жанчыны, удакладніў. – Праўда, праўда: Амерыканец.