11

Давайце зазірнем у лазню, апярэдзім жанчын.

Кіпцік і Чапуха сякуць сябе венікамі, Амерыканец жа сядзіць на лаўцы, звесіўшы галаву.

– Чапуха, мужыкі! Адмыемся, і парадак!..

– Чапуха, – сказаў Кіпцік.

Амерыканец сумна прамовіў:

– Мне Мішка абяцаў прывезці з мора банан. Не чулі, што гэта такое, мужыкі?

Кіпцік зморшчыўся:

– Банан? Можа, бананы? Гэта... штаны такія. Мая меншая ходзіць. Калошы – як бутэлькі. Бомбы.

– Не, банан, – не пагадзіўся Амерыканец. – Штаны ж на дрэве вісець не будуць. А той банан, казаў, на дрэве расце.

– А мне апельсін памеўся прывезці, – успомніў Чапуха, злез з палка.

– А што ж гэта мне ён памеўся?-- напружыў памяць Кіпцік. – Мандарын? Ці не мандарын? Выплутала, браткі. Але таксама абяцаў нешта. Але ж як возьмеш цяпер тое, што прывязе?

– У якога сабакі вачэй пазычыш?– пагадзіўся Чапуха.

Амерыканец хіхікнуў:

– Шваргер і той збег.

– Бач, ажыў,– кіўнуў на Амерыканца Кіпцік і падаў венік Чапусе. – Пахвастай мяне, Чапуха. Сам, адчуваю, грэх да канца не выб’ю.

Чапуха ўзяў венік, памахаў ім – лёгенькі. Але нічога не сказаў пра венік, сказаў іншае:

– Давай, давай пахвастаю. А потым ты мяне. А разам, удвух, з двух ствалоў, як гавораць,– Амерыканца.

Амерыканец замахаў рукамі:

– Не-не-не! Я сам! Сам! Сам!.. І так млосна. Баюся варухнуцца.

Чапуха сёк Кіпціка венікам і пацяшаўся:

– А вось табе, шалапут стары, за вокны! А вось табе, абармот, за курэй! А вось табе, хуліган, за сабаку Швагра!

Пасядзелі трошкі, памаўчалі, і тады ўжо Кіпцік скарыстаў сваю магчымасць паздзеквацца з Чапухі:

– А гэта табе за газеты! А гэта... за пісьмы! А вось табе за падрыў Мішкавага аўтарытэту! Палучай! Атрымлівай!

– Хопіць, хопіць, хопіць,– Чапуха саслізнуў з палка. – Адразу лягчэй зрабілася. Амерыканец, давай тваё кіно венічкамі абляпаем, і ты, пянёк стары, адразу адчуеш, што да чаго. Га?

– Не,– матлянуў галавой Амерыканец. – Я сам. Але трошкі пазней.

Выпаўзлі ў прылазнік, куды неўзабаве зазірнуў Пачакай. А паколькі быў з чамаданчыкам, старыя зразумелі: зноў жонка вытурыла.

– Мыецеся, мужыкі?– папытаў Пачакай.

– Распранайся і давай да нас,– прапанаваў Кіпцік.

– Пачакаю,– сказаў Пачакай.

– Месца ёсць,– паведаміў Чапуха. – А, увогуле, Пачакай, ты мыцца прытупаў... ці чаго?

– Спаць,– шчыра прызнаўся Пачакай.

– Зноў Дуня прагнала?– пацікавіўся Кіпцік.

– Не Дуня, а Еўдакія,– удакладніў Пачакай. – За тое, дарэчы, вытурыла, што Дуняй назваў.

Чапуха хехекнуў:

– Нешта яна цябе шпурляе, бы па целявізару хлопцы той мяч нагамі?

– Пачакайце, мужыкі,– Пачакай нарэшце паставіў чамаданчык,– я за яе яшчэ вазьмуся.

– З панядзелка?– усміхнуўся Амерыканец.

– Бярыся, бярыся хутчэй,– параіў Кіпцік.

– Пачакае!– Пачакай сеў. – А ўсё ж, ёлкі-палкі, мне Еўдакію сваю спярша трэба было вось куды... у лазню, а тады весці ў ЗАГс. Эх, чорт! Позна. Позна! Вось тут бы яе праверыць, якой яна кандыцыі, якога сорту! Мужыкі – яны ўсе аднаго памолу, на адзін капыл яны.

Пакуль Пачакай скардзіўся-дакараў сябе, мужчыны адзін за адным нырнулі ў лазню, і ўжо адтуль Кіпцік падаў голас:

– Ты пра што гэта там, Пачакай?

– Пра Еўдакію сваю!– гучна паведаміў Пачакай.

– А-а-а!– крактануў Кіпцік, цярэбячы сябе венікам.

Хоць мала што чулі мужчыны, пра што ім баіў Пачакай, але ён на гэта не звяртаў увагі:

– Мазгоў у нас, мужыкоў, мала. Дзе знаёмяцца? У рэстаране, каб ён прахам пайшоў!.. А ты яе ў лазню прывядзі спярша, адмый, а тады глянь, што яна з сябе ўяўляе, баба твая. Ёсць рэзон? А як жа. Вось я і гавару, што я Еўдакію сваю ў рэстаране на вакзале прыдбаў. Ну. Занесла мяне неяк туды. Выпілі, значыць...

– Выпілі?– перапытаў Амерыканец, ікнуў.

– Выпілі. І добра.

– Шанцуе ж людзям!– зноў мовіў Амерыканец.

– Пачакай, Амерыканец!– нахмурыўся Пачакай. – Выпілі і сядзім. А тут «Белы ветразь» спяваюць. Душа, адчуваю, у разнос вось-вось пойдзе. Ніколі ж, людзі, у жыцці не скакаў, а тут, у рэстаране, не ўсядзеў, не ўбярогся. Ды як урэзаў пад аркестр! Лепш бы пачакаў... Усе «Белы ветразь» скачуць, а я «Польку». І тут мяне пад руку бярэ... Хто, вы думаеце?

На гэты раз падаў голас Кіпцік:

– Міліцыянер?

– Памыляешся,– спярша ўсміхнуўся, а потым зноў звёў бровы Пачакай. – І тут мяне пад руку бярэ... Еўдакія. Прыгажуня, браткі! Што на карціне. Вось тут я і даў трэшчыну... па швах распоўзся. Улюбіўся, мужыкі. Чуеце? Хочаце верце, хочаце не. Ваша дзела. А не, каб яе спярша ў гэтую лазню... Намазаная была. Як сцяна патынкавая. Цьфу! Гарадская яна і ёсць гарадская. Ледзь што – кувырк у ложак, а ты круціся, што вавёрка ў коле. І парасят кармі, і курэй, і карову даіць трэба самому.

– І Дуню,– пацвяліўся з-за дзвярэй Кіпцік.

– Што – Еўдакію?– перапытаў Пачакай. – Карміць? Альбо даіць? Гэта – па-першае. А, па-другое, не Дуню, а Еўдакію Макараўну. А цяпер вось спаць у лазню прыйшоў. Мыйцеся, мыйцеся, мужыкі. Я пачакаю вас на двары.

На двары Пачакай сутыкнуўся нос у нос з участковым Сазурам.

– Штрафнікі там? – першай справай пацікавіўся участковы.

– Мыюцца, калі пра Чапуху пытаецеся,– прапусціў у прылазнік Сазуру Пачакай.

– Мы мыемся!– убачыўшы ўчастковага ў маленькую шыбачку, што святлела пад самым дахам, паведаміў Кіпцік.

Неўзабаве Сазура прыклаў вуха да дзвярэй:

– Што ж так, мужыкі? Мяне, участковага, рашылі без кавалка хлеба пакінуць? Чаму маўчыцё? Кіпцік! Ты што, язык пракаўтнуў?

– Чую, чую, Паўлавіч. Кіпцік чуе.

– Што з тваімі курамі?– дапытваўся, не адрываючы вуха ад дзвярэй, Сазура.

– Ні курэй, ні таго, хто іх замардаваў,– не зусім ахвотна прызнаўся Кіпцік.

– Як думаеш, і шыбкі выбіў адзін і той жа чалавек?

– Больш скажу: і Швагра ён пусціў па белым свеце. Думаю – адзін. Для нашай Гуты хопіць і аднаго, каб нашкодзіць.

Сазура спытаў больш строга:

– Чаму не заяўляў?

Кіпцік прызнаўся:

– Не хацеў турбаваць цябе, Паўлавіч.

– Раз не пажадаў мяне турбаваць – шклі вокны, здабывай курэй і сабаку. Чапуха тут?

– Тут!– пачуўся голас Чапухі.

– А што ж ты падвёў Арынавіча?

– Чапуха. Выкруцімся.

– Хоць і не па маёй лініі быццам твая паштарская сумка, але мушу сказаць: у нашай Гуце павінен быць усюды і ва ўсім узорны парадак.

– Больш не буду!– паабяцаў Чапуха.

– Глядзі ў мяне!– пагразіў пальцам на дзверы Сазура. – Ну, і апошні – Амерыканец. Амерыканец, чуеш?

– Больш не буду!

Сазура кашлянуў у кулак, і сказаў, не хаваючы задавальнення ад сваёй работы:

– Гэта добра, што вы мяне зразумелі. Вылезеце з лазні – падпішаце пратакол допыту. А пакуль мыйцеся. Я з Пачакаем пачакаю.

12

Вось і наступіў той дзень, калі павінен быў вярнуцца з курорту Мішка. Дзень сонечны, цёплы. Чаго не скажаш пра герояў нашай заблытанай гісторыі. Яны тапталіся па двары Арынавіча, стараючыся не сустракацца позіркамі. А вось апрануты былі мужчыны ў свае лепшыя ўборы. Бы на вяселле сабраліся і чакаюць, калі паклічуць іх да святочнага стала.

– А можа ўсё ж трэба было б для храбрасці, га?– Амерыканец спачувальна паглядзеў на Чапуху і Кіпціка. – Трафім? Ягор?

Тыя не адрэагавалі – як і не чулі.

Амерыканец развёў рукамі, патрос імі, прывёў больш важныя аргументы:

– Ногі трымцяць. Лыткі. Страшна. Га, мужыкі?

– Чапуха!

– Ну чаго ты калоцішся? – плюнуў Кіпцік. – Будзь, Амерыканец, мужыком!

– Смелы, бачу, – хмыкнуў Амерыканец. – Добра што хоць вокны зашклілі.

– А курэй – ні жывых, ні мёртвых! – Кіпцік зноў плюнуў.

Чапуха паскроб за вухам:

– Спецыяльна давялося ў горад ехаць, у кіёсках газеты купляў.

– Дык чаго табе тады баяцца? – узняў вочы на Чапуху Амерыканец. – Выкруціўся, можна сказаць.