Мне трыццаць. Час настаў такі,

Калі — ні ў вучні, ні ў настаўнікі.

Яшчэ шкалярскі доўг плачу

Купалу,

Танку,

Куляшову,

А ўжо з Глыбоччыны хлапчук

Прысуднага

чакае слова.

Мой родны!.. Бог табе суддзя.

Суды сабе падобных лепяць.

Якая песня ў лебедзя?

Як лебедзь.

Ах, лебедзяў прыгожа б'юць!

Як выжыць — я магу параіць.

А вершы пішуць — як жывуць.

Як дыхаюць. Як паміраюць.

Хлапчук маланкі тушыць вейкамі,

Яму здаецца —

ён паэт! —

Што я хаваю тайну нейкую,

Што ў ёй паэзіі сакрэт!

Наросхрыст ён ідзе па вуліцы,

Ён казку ўспамінае вусцішна:

«Пад дубам куфар ёсць, там вуціца,

Не лебедзь — вуціца, а ў той

Яйко з іголкай залатой...»

Галосіць дуб пустымі дупламі!.

Хлапчук ледзь пераводзіць дух.

«Пра што і як пісаць?» — ён думае.

...Лягчэй, што думаем удвух.

Збілі на ўзлёце...

Падала, хісткім крылом

Неба чапляла...

Здабыча ўжо...

Птушка былая..

Па

Вертыкалі павёў мой таварыш ствалом:

— Міма, бадай, цябе... Міма, халера!..

— Бывае.

— Ты малайчына. Дзе насабачыўся, чорт?..

Цэзар, апорт!..

А яна яшчэ доўта ляцела,

Покуль ударыла ў цёмны асенні чарот

Водгукам стрэлу...

Дзеля таварыша

злосць можна выдаць за жарт,

Хоць і таварыш былы —

Птушка былая.

— Ды зразумей ты;

Гэта спрадвечны азарт...

Не разумею азарт,

які дабівае!

Памяць мая! Ты пухлінамі часу баліш,

Продкаў злачынствы катуюць

пячорны мой розум...

Што ў ім спрадвечнае?

Што яму дадзена

звыш?..

Рана — пытанні,

адказы знаходзяцца

позна.

Ах, як над возерам

Птушка свабодна пяе!

Песня знямее —

I ўночы разбудзіць, як выбух!

Ісціна —

вечнае.

Звыці —

толькі выбар яе.

Выбраўшы вечнае, ісціну можна не выбраць.

Гэтая птушка... Іншая быць не магла...

Хто растлумачыць мне

сувязь

між ёю і мною?

Толькі пытанні між намі, толькі імгла,

Толькі пячорная памяць крыла за спіною.

...Мы

На зямлі

Месца

Найлепшае

Выбралі.

Шклянкі напоўнілі:

— Ну, будзь здароў...

— Будзь здароў...

I пад нябёсамі,

дзе спадарожнікі зыркалі,

Возера гойдала

Водбліскі нашых кастроў;

...I сціраўся лягчэй,

чым сціраецца след ад алоўка,

На імклівай вадзе чаратамі запісаны лёс...

Ён ішоў наўздагад;

да хрыбта прыкарэла ватоўка.

У хусцінцы шаўковай ён семя таемнае нёс.

Як ад смерці ратуюцца,

ён ад жыцця ратаваўся,

I жыццё абмінала, і смерць не шукала яго.

Тры разы пакідаў,

тры разы да каханай вяртаўся,

На чацвёрты вярнуўся —

ды ўжо не было да каго.

Ён на полі пустым

тры начы прастаяў нерухома,

На чацвёртую ноч

кінуў семя з хусцінкі ў раллю.

I зямля скаланулася,

быццам ад нізкага грому,—

I адрынула семя... Тады ён пакінуў зямлю.

У чатыры канцы

ён ляцеў у здабытай прасторы —

I нікога за ім, і нічога прад ім не было.

...На абражаным полі зраселі апалыя зоры,

I паўночнае ззянне

паўліным хвастом расцвіло...

Перад зярнятамі, што прападалі,

Схілімся долу.

Не выпадае, не выпадае

Вылічыць долю.

З берага

ветрам пакошаных траў

Цягне да неба.

Толькі ў вышынях, куды прарастаў,

Цёмна і нема.

...Зорка зрываецца, як з далані

Кропля блакітная...

Не падмані, не падмані,

Бераг пакінуты.

Дзе храм калісьці быў — цяпер піўная...

Цыган вясёлы скача і спявае,

Удала ўкраў каня — удала збыў

I грэх запіў!

Тут храм калісьці быў...

Правінцыя!

Люблю твае кантрасты!

Люблю твой люд

скуласты і гарласты,

Прастор, прапахлы небам і зямлёй!..

Але нашто, скажы мне, калі ласка, ты,

Крышыць муры гісторыі сваёй?..

Цыган шалее! Млеюць мужыкі.

Гісторыя мая. Палешукі.

Нальюць па шклянцы — сціснуць кулакі.

Як піларамы, ходзяць жаўлакі.

— Ты, можа, расстараўся б, га, Сымонка?

За першай

і гамонка не гамонка...

Сымон не зломак —

За другой,

За трэцяй

Пайшла размова пра жыццё на свеце.

— А што жыццё?..

Ідзе, якое ёсць.

Мы госці ўсе — і ты таксама госць.

Адзін швейцар вунь, як у горле косць.

Дурны мужык...

Давай,

яму на злосць...

Швейцар цікуе — вокам не міргне,

Ён знае сам, што ісціна ў віне,

Але на службе прэ з яго натура

Барацьбіта за сервіс і культуру.

«Панас! Давай да нас, швейцарскі цар!..»

Усмешкай, як маланкай, блісне твар

З той цемры, дзе схаваны ад людзей

Сузор'і і галактыкі надзей.

Рагоча жартаўнік —аж стогнуць міскі.

Да Гомля — го!..

Яшчэ далей да Мінска...

Цыган

танцор і праўда не благі!

— Чаго сядзіш?!

Устаў не з той нагі?..

Правінцыя!

Пранізлівасць тугі,

Глухія каля Турава снягі,

А некалі... Але было даўно,

Правінцыя! Прагорклае віно,

Правінцыя! Маленства сон чароўны!..

Я толькі тут сабе самому роўны,

Правінцыя! Як быць мне, як мне жыць —

Не выказаць, што на душы ляжыць...

Смяецца дзеўка,

поўная грудзей.

У круг яе!

Да люду!

Да надзей!

І-эх, шкада, што кашы з ёй не зварыш

— Ты што, таварыш?..

— Захмялеў таварыш.

— Ды не чапайце, хай сабе паспіць...

Правінцыя! Як соладка баліць!

Качаю па стале змакрэлы мякіш:

Ёсць, дзякуй богу,

Тураў, Зэльва, Мядзель!..

Цыган крычыць:

— Ты не гароцься, госць!

Не прападзём! Яшчэ, брат, коні ёсць!