Зацемка: "Тут мы маем справу з дз╕восным змяшэннем мро╕ ╕ рэча╕снасц╕. Адк╕ну╝шы м╕стычны складн╕к, мы атрымаем "клас╕чнае" забойства на глебе рэ╝насц╕. Наступны здзек над целам╕ заб╕тых таксама тлумачыцца проста -- гэта "звычайная" спроба схаваць сляды злачынства. Цалкам магчыма, што Яромка Ляпец прысутн╕ча╝ пры гэтым як са╝дзельн╕к. Надзвычай ц╕кава выглядае роля Чортава Моста. Паводле мясцовых падання╝, пан╕ Ядв╕га скончыла жыццё самагубствам, к╕ну╝шыся з моста ╝ в╕ры Овельк╕. Гэта яскравы прыклад народнай ╕нту╕цы╕. Мы маем усе падставы меркаваць, што пад мостам знаходз╕цца маг╕ла двух чалавек. Куфар усё яшчэ там".
-- Ах ты ж, халера ясная... -- выдыхнула я, адрываючыся ад раздруковак.
Мне зраб╕лася па-сапра╝днаму жудасна. Увогуле мне падабалася чытаць гатычныя г╕сторы╕ ╕ апавяданн╕ жаха╝, але тут было ╕ншае. Тут размова йшла аб рэальных людзях, аб злачынстве, якое было здзейснена ╝ рэча╕снасц╕. Наста╝н╕к свядома адмов╕╝ся ад "м╕стычнага складн╕ка", хаця ╝ гэтым якраз-тк╕ ╕ была ╝ся соль. М╕стычны складн╕к тлумачы╝ вельм╕ многае. Я ╝спомн╕ла свае жахл╕выя мро╕ пра мост ╕ пра тое, што я звала "Пачварай". Два чалавек╕, страшна абязвечаныя ╕ раздраныя на кавалк╕ кракадз╕лам╕ з пашчам╕, падобным╕ на п╕лы. ╤ гэтыя ляманты ╕ пах мярцвячыны, як╕я пераследвал╕ мяне ╝сё дзяц╕нства. Значыць, гэта бы╝ не в╕дзеж, не галюцынацыя. Там, пад мостам, ляжыць куфар з косткам╕, там адчынены дзверы ╝ ╤ншасвет, ╕ ╤стота ста╕ць на парозе ╕ чакае свайго часу...
Я з╕рнула на гадз╕нн╕к. Палова на чацвёртую. За акном панавала глухая цемра, у чорных шыбах адлюстро╝валася памяранцавае святло лямпы. У кватэры было ц╕ха, чулася тольк╕, як у трубах за сцяной шум╕ць вада ╕ ╝ суседзя╝ рыпяць масн╕цы. Кава ╝ кубку зус╕м астыла, я выл╕ла яе ╝ ракав╕ну ╕ пастав╕ла на пл╕ту кавярн╕к. Звары╝шы сабе свежай кавы, я вярнулася да раздруковак ╕ прымус╕ла сябе дачытаць ╕х да канца.
Пасля падвойнага забойства пан Кунцэв╕ч раптам асты╝ да занятка╝ акультызмам ╕ не пажада╝ працягваць свае эксперыменты. Ён зн╕шчы╝ "голема╝" ╕ хаце╝ зн╕шчыць манускрыпт таксама, ды Яромка не дазвол╕╝. Загадчык лесап╕льн╕ абвясц╕╝, што будзе працягваць м╕стычныя пошук╕, ужо самастойна. Ён забра╝ манускрыпт разам з перакладам╕, а заадно выцягну╝ у пана Кунцэв╕ча сал╕дную суму грошай -- ма╝ля╝, яму патрэбны "ф╕нансы" для акультных практыкавання╝. Альгерд Алегав╕ч пазначы╝ у зацемках, што тут, хутчэй за ╝сё, ме╝ся на ╝вазе просты шантаж ╕ патрабаванне платы за ма╝чанне. Да забойства Яромк╕ пан Кунцэв╕ч не мае дачынення, ╕ падрабязнасц╕ Яромкавай смерц╕ яму невядомыя. Дзе цяпер знаходз╕цца манускрыпт, ён таксама не ведае. Грошы, як╕я выцыган╕╝ у яго Яромка, ён не спрабава╝ вярнуць. Ён чу╝, што грошы забрала Яромкава ╝дава, у якой засталося трое дзяцей на руках -- што ж, няхай будзе так. Пакаранне за забойства яго не страшыць, ён ╕ так ужо адной нагой ╝ маг╕ле. Да таго ж ва ╝с╕м свеце цяпер пануюць хаос ╕ бязладдзе, а гэта значыць, што Старыя Баг╕ вяртаюцца, надышла апошняя эпоха чалавецтва, ╕ ╝жо не мае сэнсу аб чымсьц╕ шкадаваць.
Скончы╝шы чытанне, я патушыла святло, ц╕ха, каб не абудз╕ць маму, прайшла ╝ пакой, не распрану╝шыся залезла ╝ ложак ╕ ляжала, уперы╝шыся ╝ цемру, пакуль не зазв╕не╝ будз╕льн╕к.
-----------------
* Рэчыва пад назвай 'В╕нум Сабац╕' (Vinum Sabbati) згадваецца ╝ м╕стычным апавяданн╕ вал╕йскага п╕сьменн╕ка Артура Мэйчэна (Arthur Machen) 'The Novel of the White Powder'.
18. Фэст
╤шо╝ апошн╕ тыдзень снежня, а надвор'е не палепшала н╕ на кал╕ва -- ╝сё тыя ж шэрыя прыцемк╕, туман ╕ цеплаватая гн╕лая мокрадзь. Аднак настрой у местачко╝ца╝ бы╝ пры╝зняты, ╕ ╝весь горад рыхтава╝ся да навагодн╕х свята╝.
Шыбы дамо╝ застракацел╕ папяровым╕ сняжынкам╕ ╕ снегав╕чкам╕, намаляваным╕ гуашшу, а ╝вечары ╝ вокнах кватэр м╕ргал╕ ╕ ╝спыхвал╕ рознакаляровыя дыёдныя г╕рлянды. В╕трыны магаз╕на╝ стал╕ нагадваць скарбонку ╝ разрэзе -- чаго-чаго там тольк╕ не было, ад шкляных пацерак ╕ папяровых г╕рлянда╝ да багата ╝браных пластыкавых ял╕нак ╕ манументальных Дзядо╝ Мароза╝ з пап'е-машэ. Усё гэта хараство патанала ╝ гурбах ватовага снегу ╕ з╕хацела ад бл╕скавак ╕ м╕шуры.
На старой плошчы перад будынкам адм╕н╕страцы╕ ╝сталявал╕ навагоднюю елку ╕ павес╕л╕ святочныя ╕люм╕нацы╕. Тут жа на брукаванцы раск╕ну╝ся Навагодн╕ К╕рмаш -- шап╕к╕ Беллегпрому ╕ Грамадхарчу, аздобленыя ╝ стыл╕ тутэйшай трэш-эклектык╕. На прыла╝ках побач з "агульнае╝рапейск╕м╕" ял╕нкам╕, л╕хтарыкам╕ ╕ Санта Клаусам╕ красавал╕ся страшнаватыя ляльк╕ з саломы ╕ тэкстылю, як╕м пазайздросц╕л╕ бы адэпты культа вуду, ╕ антропаморфныя чучалы жывёл у нацыянальных строях, як╕я быццам ╕мкнул╕ся абудз╕ць у м╕наках спажывецк╕я рэфлексы, працягваючы ╕м г╕рлянды сас╕сак ╕ кошык╕ з кумпякам╕ ╕ шп╕качкам╕. Асабл╕ва каларытна выглядала каров╕на галава ╝ завушн╕цах ╕ какошн╕ку, якая ╝прыгожвала гандлёвую кропку малаказавода, а таксама дзве св╕ныя тушы каля шап╕ка мясакамб╕ната, убраныя Дзедам Марозам ╕ Снягуркай. Кал╕ б гэта ╝бачы╝ чалавек непадрыхтаваны, ён напэ╝на падума╝ бы, што Овельск захап╕ла секта сатан╕ста╝, ╕ на плошчы ладз╕цца нейк╕ блюзнерск╕ фэст з рытуальным╕ лялькам╕ ╕ ахвярным╕ жывёлам╕*.
На плошчы разгарнул╕ таксама к╕рмаш навагодн╕х елак, але мы з мамай не зб╕рал╕ся марнаваць на ╕х грошы. У парку ля сядз╕бы я наламала яловых гал╕нак, мы пастав╕л╕ ╕х у трохл╕тровы сло╕к ╕ аздоб╕л╕ шкляным╕ шарыкам╕ ╕ бл╕скучым "дожджыкам". Атрымалася прыстойна, ╕ ╝ кватэры запахла ╕гл╕цай. Дзень напярэдадн╕ Новага года, дзякуй Богу, прайшо╝ у м╕ры ╕ згодзе, ╕ мы з мамай неяк прымудрыл╕ся не пасварыцца. Разам мы зав╕хал╕ся на кухн╕, рыхтуючы святочны стол -- ал╕╝е, селядзец "пад шубай", батон са шпротам╕ ╕ цытрынай ╕ мяса, запечанае з сырам ╕ цыбуляй. Увечары да нас у госц╕ прыпёрся Франц-Адамыч. Я здагадалася, што ён адмыслова прыйшо╝, каб пазнаём╕цца са мной. Пэ╝на, у ╕х з мамай усё было вельм╕ сур'ёзна. Адамыч прынёс нам падарунк╕ -- маме салодк╕ л╕кёр ╕ нейк╕ парфум, мне набор бельг╕йск╕х шакаладак (прывезеных, вядома, не з Бельг╕╕, а з якога-небудзь гомельскага г╕пермаркета) ╕ пачак ван╕льнай кавы. Выведа╝ мае густы, х╕трун. Падарунк╕ мяне залагодз╕л╕, ╕ я вырашыла, што гэты Адамыч, у прынцыпе, не так╕ ╝жо паганы. Ладны мужычок трох╕ за сорак, падобны да савецкага ╕нжынера-супрацо╝н╕ка НД╤: вусы, акуляры, акуратны прабор, гарн╕тур "з ╕голачк╕". Таксама мне спадабалася, што ён бы╝ давол╕ падцягнуты ╕ не ме╝ пуза. Адамыч пахвал╕╝ся, што тройчы на тыдзень роб╕ць прабежк╕ ╝ любое надвор'е ╕ цягае гантэл╕, трэн╕руецца. Натуральна, ён не курыць ╕ амаль не ╝жывае алкаголю. Карацей кажучы, золата, а не мужык, проста дз╕ва, што былая жонка ад яго збегла. Цяпер яна жыве дзесьц╕ ╝ Гомел╕ разам з сынам-падлеткам, з як╕м Франц-Адамыч бачыцца па выходных.
Вечар прайшо╝ спакойна. У куце плявузга╝ тэлев╕зар, мы сядзел╕ за сталом ╕ п╕л╕ шампань, закусваючы ал╕╝е. ╤дыл╕я. Мама паглядала на мяне з асцярогай, пэ╝на, баялася, што я пачну хам╕ць Адамычу, закачу скандал ╕ ╝сё такое ╕ншае. Дарма турбавалася. Не было ╝ мяне намеру лаяцца. Новы год я люб╕ла ╕ не хацела паскудз╕ць сабе свята. А адз╕наццатай я ╝стала з-за стала ╕ пачала зб╕рацца. Мы з Ц╕мкам дамов╕л╕ся сустрэць Новы год на плошчы. Мэр Овельска спадар Хлябцо╝ паабяца╝ местачко╝цам канцэрт зорак Е╝рабачання ╕ танцы да рання. Па-багатаму. Фейерверка╝ у праграме не было, але ╝ любым выпадку усе прыйдуць са сва╕м╕ петардам╕, так што агнявое шоу будзе.
-- Тая, мо пасядз╕ш яшчэ з нам╕? - без энтуз╕язму спытала мама.
А Франц-Адамыч махну╝ рукой ╕ сказа╝ дабрадушна:
