– W miarę upływu lat coraz lepiej rozumiem, co znaczy rodzina. Przypomina nam o tym, co jest naprawdę ważne. Łączy nas z przeszłością. Te same żarty, że starzejemy się, mimo że jesteśmy Young. Tradycje. Nie możemy się od siebie uwolnić, gdybyśmy nawet bardzo chcieli. Idziemy przez wieki razem, połączeni więzami, które scementował kleisty ryż i pudding z tapioki. Dziękuję wam za to, kim jesteście. – Nie dziękowała każdemu z osobna, ponieważ nie miała nic do powiedzenia na temat Miriam i jej rodziny.

Następnie rozdała dzieciom opakowane pudełka z ciasteczkami księżycowymi i zającami z czekolady.

– Dziękujemy! – krzyczały. – Ale super!

Wreszcie Ruth trochę się uspokoiła. Chyba jednak dobrze, że zorganizowała tę kolację. Mimo trudnych chwil takie zjazdy były ważne jako rytuał ocalenia tego, co pozostało z rodziny. Nie chciała, by kuzyni stawali się jej obcy, bała się jednak, że kiedy starsze pokolenia odejdą, będzie to koniec rodzinnych więzów. Musieli się starać.

– To nie koniec prezentów! – zawołała, rozdając paczuszki. Znalazła kiedyś wspaniałe stare zdjęcie LuLing i cioci Gal jako małych dziewczynek z ich matką. Kazała zrobić negatyw i duże odbitki, które potem oprawiono w ramki. Chciała, żeby był to wyraz uznania dla rodziny, prezent, który pozostanie z nimi na zawsze. I rzeczywiście, obdarowani zaczęli wzdychać z wdzięcznością.

– Fantastyczne – rzekł Billy. – Hej, dzieciaki, zgadnijcie, kim są te śliczne dziewczynki?

– Spójrz tylko, jakie małe – westchnęła tęsknie ciocia Gal.

– Ciociu Lu – odezwała się z nutką drwiny Sally. – Na zdjęciu wyglądasz na trochę zdołowaną.

– Dlatego, że moja matka umarła niedawno – odrzekła LuLing.

Ruth pomyślała, że matka źle usłyszała Sally. Terminu “zdołowany" raczej nie było w jej słownictwie. Matka LuLing i GaoLing zmarła w 1972 roku. Ruth pokazała LuLing zdjęcie.

– Widzisz? Twoja matka stoi tu między wami. A to jesteś ty.

LuLing pokręciła głową.

– To nie moja prawdziwa matka.

Ruth myślała gorączkowo, starając się przetłumaczyć sobie znaczenie słów matki. Ciocia Gal posłała jej znaczące spojrzenie, zaciskając wargi, by nic nie powiedzieć. Inni w milczeniu zmarszczyli brwi, zakłopotani.

– To przecież waipo, prawda? – zwróciła się do cioci Gal Ruth, za wszelką cenę usiłując zachować beztroski ton. Gdy GaoLing skinęła głową, Ruth powiedziała wesoło do matki: – Skoro to matka twojej siostry, musi też być twoją matką.

– GaoLing nie moja siostra – prychnęła LuLing.

Ruth niemal słyszała pulsowanie własnej krwi w skroniach. Billy odchrząknął, najwyraźniej szykując się do zmiany tematu.

– Ona moja szwagierka – ciągnęła matka.

Przy obu stołach gruchnął gromki śmiech. LuLing powiedziała dowcip! Oczywiście, że były szwagierkami, ponieważ wyszły za dwóch braci. Co za ulga! Matka nie tylko mówiła z sensem, ale także błysnęła inteligencją.

Ciocia Gal odwróciła się do LuLing z udanym wzburzeniem.

– Dlaczego tak mnie traktujesz?

LuLing grzebała w portfelu, szukając czegoś. Po chwili wydobyła małe zdjęcie i podała Ruth.

– Proszę – powiedziała po chińsku. – Oto moja matka.

Głowę Ruth przeszył mróz. Fotografia przedstawiała piastunkę matki, Bao Bomu, Drogą Ciocię.

Miała na sobie kaftan z wysokim kołnierzem i przedziwne nakrycie głowy, które wyglądało, jakby było zrobione z kości słoniowej. Była to twarz o eterycznej urodzie. Szeroko otwarte skośne oczy patrzyły bez lęku prosto w obiektyw. Wygięte w łuk brwi zdradzały dociekliwy umysł, a pełne usta – zmysłowość, którą w tamtych czasach uznawano za nieprzyzwoitą. Zdjęcie zostało zrobione jeszcze przed wypadkiem, w którym dziewczyna poparzyła sobie twarz i odtąd zawsze wyglądała, jakby była wiecznie przerażona. Przyglądając się zdjęciu dokładniej, Ruth stwierdziła, że w jej wyrazie twarzy jest coś dziwnie niepokojącego, jak gdyby Droga Ciocia zobaczyła przyszłość, nad którą wisiała klątwa. Szalona kobieta opiekowała się matką Ruth od dnia jej narodzin, dręcząc ją lękami i zabobonami. LuLing mówiła, że gdy miała czternaście lat, jej piastunka popełniła samobójstwo w makabryczny sposób, który był “taki zły, że lepiej nie mówić". Droga Ciocia zginęła z własnej ręki, pozostawiając LuLing w przekonaniu, że to ona jest winna jej śmierci. Dlatego matka sądziła, że nigdy nie będzie szczęśliwa, zawsze spodziewała się najgorszego i gryzła się tym, dopóki najgorsze nie nastąpiło.

Ruth starała się po cichu naprowadzić matkę na tory logicznego myślenia.

– To była twoja piastunka – mówiła łagodnie. – Chcesz chyba powiedzieć, że była dla ciebie jak matka.

– Nie, to naprawdę moja matka – upierała się LuLing. – Tamta to matka GaoLing. – Uniosła oprawione w ramki zdjęcie.

Ruth w oszołomieniu słyszała, jak Sally pyta Billy'ego o wyjazd na narty do Argentyny w zeszłym miesiącu. Wujek Edmund zachęcał wnuka, by spróbował grzybów. Ruth powtarzała bezgłośnie: “Co się dzieje? Co się dzieje?".

Poczuła, że matka stuka ją w ramię.

– Też mam dla ciebie prezent. Na urodziny, dam ci już teraz. – Sięgnąwszy do torebki, wydobyła z niej zwykłe białe pudełko przewiązane wstążką.

– Co to jest?

– Otwórz, nie pytaj.

Pudełko było lekkie. Ruth zsunęła wstążkę, uniosła wieczko i ujrzała coś szarego i błyszczącego. Był to naszyjnik z czarnych pereł o nierównych kształtach i wielkości małych cukierków – kuleczek. Czyżby to miał być test? Matka naprawdę zapomniała, że dostała te perły od Ruth kilka lat temu? LuLing uśmiechnęła się domyślnie – aha, córka nie może uwierzyć we własne szczęście!

– Weź teraz najlepsze rzeczy – ciągnęła LuLing. – Nie trzeba czekać, aż umrę. – Odwróciła się, zanim Ruth zdążyła odmówić czy podziękować. – To i tak niewarte dużo. – Przygładzała kok, sprawiając wrażenie, jak gdyby starała się nie okazać rozpierającej ją dumy.

Ruth wiele razy widziała ten gest. “Jak ktoś się chwali, że daje dużo – mawiała matka – to wcale nie daje dużo". Wiele przestróg wygłaszanych przez LuLing dotyczyło nie – okazywania rozmaitych uczuć: nadziei, rozczarowania, a zwłaszcza miłości. Im mniej okazujesz, co naprawdę chcesz powiedzieć, tym więcej mówisz.

– Ten naszyjnik w mojej rodzinie jest od dawna – powiedziała matka. Ruth patrzyła na koraliki, przypominając sobie, jak pierwszy raz zobaczyła je na wystawie sklepu na Kauai. Napis na metce brzmiał: “Tahitańskie czarne perły". Świecidełko za dwadzieścia dolarów, kupione po to, żeby mieć co nosić na spoconej szyi w dni tropikalnych upałów. Pojechali na wyspę z Artem, świeżo zakochani. Po powrocie do domu Ruth zorientowała się, że zupełnie zapomniała o urodzinach matki. Popijając maitais na gorącym piasku plaży, nie pomyślała nawet o tym, by zadzwonić. Zapakowała więc tę błyskotkę, którą włożyła tylko dwa razy, i podarowała LuLing w nadziei, że dając jej coś, co przybyło zza oceanu, da jednocześnie matce do zrozumienia, że o niej myślała. Niestety, zgubiła ją szczerość, z jaką upierała się, że naszyjnik to “nic takiego", ponieważ LuLing zrozumiała jej skromność opacznie, dochodząc do wniosku, że prezent był drogi, a więc dowodził prawdziwej miłości córki. LuLing nosiła go wszędzie, a Ruth często czuła wyrzuty sumienia, słysząc, jak matka chwali się przed znajomymi:

– Patrzcie, co mi kupiła moja Lootie.

– O, bardzo ładne – mruknęła GaoLing, rzucając okiem na naszyjnik, który Ruth trzymała w dłoni. – Pokaż. – I zanim Ruth zdążyła pomyśleć, ciocia Gal schwyciła pudełko. Jej usta zacisnęły się. – Hm – powiedziała, oglądając badawczo świecidełko. Gal widziała już przedtem naszyjnik? Ile razy LuLing nosiła go, wybierając się do niej w gości, i przechwalała się jego wartością? I czy GaoLing wiedziała od początku, że jest podróbką, a Ruth też jest podróbką dobrej córki?

– Pokaż – odezwała się Sally.

– Ostrożnie – ostrzegła LuLing, gdy syn Sally wyciągnął rękę do pereł. – Nie dotykaj. Za dużo kosztowały.

Wkrótce perły trafiły do gości siedzących przy drugim stole i zaczęły wśród nich krążyć. Matka Arta przyjrzała się naszyjnikowi wyjątkowo krytycznym okiem, ważąc go w dłoni.