- Iрэнка хацела са мною ехаць, - працягнула Тамара, адчыняючы ў сенцы дзверы. - Мне трэба развiццё... Свет пабачыць...
- Ах ты, зараза! - схапiла вяроўку старая. - Бач, якiх слоў набралася "развiццё" ёй трэба!
I перацягнула дачку.
- Iрэна! - загадала нявестцы. - Iдзi гной з хлява выкiнь! Ды не хiмiч, як заўсёды, па паўвiл гною бярэш - каб поўныя вiлы былi, з верхам!
Iрэна агрызнулася i моўчкi пачала нацягваць чобаты. Сцяпан пляснуў жонку далонню нiжэй спiны i зарагатаў. Матка закiвала галавою, адчынiла тумбачку i паставiла пляшку гарэлкi.
- Пахмяляйцеся, каб лiха на вас! - плюнула ў вугал.
- Ай, я такая мартышка! - скрывiлася Галя, прымяраючы шаўковую сукенку. Мне нiчога не пасуе!
Яна са злосцю кiнула абнову на ложак. Вера Шаўко, яе суседка па пакоi, якая працавала аператарам на пошце, ладная строгая дзяўчына год дваццацi васьмi, расчэсвала валасы.
- Ну, малалетка! - кiнула яна Галi. - Калi ты ўжо пасталееш? Я адвучыла цябе быць дурнiцаю: не расказваць усiм пра сябе, не раiцца, а самой умець прынiмаць рашэннi! Дык цяпер у цябе новы заскок: зневажаеш сябе! Запомнi: як ты будзеш ставiцца да сябе, так будуць ставiцца да цябе i людзi! Развiвай у сябе пачуццё ўласнай годнасцi!
Вера падвяла Галю да люстэрка.
- Ты прыгожая, глянь на сябе ўважлiва! - загадала Вера. - А цяпер апранайся i iдзi ў сваю бiблiятэку.
Галя нацягнула шаўковую сукенку, абула басаножкi на абцасах. Затым выйшла ў калiдор i, прыслухоўваючыся, цi не iдзе Вера, пераабулася ў старыя, парваныя, але без абцаса i такiя лёгкiя басаножкi. Выбегла з iнтэрната паштамта i нос да носа сустрэлася з Зоськай, дзяўчынай з iхняй вёскi.
- Ой, Галечка! - абняла тая яе. - Якая сустрэча! Ты модная, прыгожая... перавяла позiрк унiз, на яе ногi, i скрывiлася, затым усмiхнулася i запытала: - А дзе ты працуеш? Хлопца ўжо знайшла цi з Анатолем памiрылася?
- На паштамце працую, у бiблiятэцы. - Галя скiравала да газона i стала ў траву, каб схаваць парваны абутак. - Кавалераў шмат, - схлусiла яна, - але ўсе абы-што, не тое! А Анатоля я даўно кiнула, навошта мне лавелас? А ў цябе як справы? Вярнуўся твой бацька ад цёткi Светы, жыве цяпер з мацi?
- Не, - сумна адказала тая, - з цёткай Светай жыве... А наш брацiк малодшанькi такi слаўны! - ажывiлася дзяўчына. - Хутка два месячыкi яму. Я нашыла ўсякiх распашонак, шапачак, дык Алесь смяяўся, кажа, добра на "ляльку" шыць, а вось на дарослага не ўмею! Дык я яму кепi пашыла, каб сонца ў галаву не пякло - ён жа дах у нас рамантуе - такi спрытны ды вясёлы Алесiк! Не ведаю, чаму Гайва яго кiнула?..
- Не яна - ды ён яе кiнуў! - растлумачыла Галя. - У Гайвы хлопцаў шмат. I з Мiколам гуляла, i Антось яе праводзiў... Дарэчы, памятаеш Антося, такi надта сур'ёзны хлопец, турыст? Ну, дык ён зараз у Жыровiцкай семiнарыi вучыцца на бацюшку! Ой, Зоська, мне час на працу, бывай!
Галя цмокнула яе ў шчаку i пабегла да аўтобуснага прыпынку.
...На працы Галя пераабулася ў тапкi, засунула ногi пад пiсьмовы стол i пачала правяраць фармуляры, каб выявiць запазычанасцi чытачоў. Да яе стала падышоў высокi светлавалосы юнак, з закручаным угору чубам, вялiкiмi, таўстымi вуснамi. Блакiтныя вочы глядзелi з сумам.
- У вас ёсць што-небудзь па псiхалогii? - цiха запытаў ён. - У мяне праблема: здрада каханай... Што-небудзь, каб забыць яе...
Галя задумалася.
- Я сябраваў з ёю, яна зацяжарала, але пайшла за другога. Я ведаю, яна нарадзiла дачку... Гэта мая дачка...
Галiна сэрца забiлася ад шкадавання гэтага хлопца, ягоны боль адазваўся ў яе сэрцы.
- Як вас завуць? - запыталася яна, прыветна гледзячы яму ў вочы.
- Лёнiк...
- Лёня, я ведаю адзiн метад, але... - Галя схамянулася. - Гэта трэба пасля працы...
- Цудоўна, я пачакаю вас! - абазваўся ён, i вочы яго ўспыхнулi надзеяй.
...У царкве было шмат народу. Усе таўклiся, узбуджана адсоўвалiся, калi Галя i Лёнiк прабiралiся да iканастаса.
- Чырвоную свечку купiў? - перапытала Галя. - Запальвай! А цяпер вазьмi дзвюма рукамi i апусцi так, каб полымя было на ўзроўнi кален. Павольна падымай свечку ўверх, у тых месцах, дзе свечка будзе трашчаць, патрымай больш часу. Уявi сваю каханую i кажы: "Я пазбаўляюся ад звязкi з табою, я хачу быць вольным ад цябе. Даруй i адпусцi!" Калi полымя свечкi акажацца на ўзроўнi лба, патушы свечку.
Лёнiк зрабiў усё, што сказала Галя. Калi яны выйшлi з царквы, дзяўчына папярэдзiла:
- Абавязкова спалi яе фотаздымак!
Лёнiк кiўнуў i папрасiў дазволу правесцi яе да iнтэрната. Галя згадзiлася. Размаўляць з Лёнiкам было цiкава. Ён працаваў будаўнiком, шмат дзе бываў i аказаўся цiкавым хлопцам. Галя так пранiклася да яго душою, што запрасiла на кубачак кавы.
- Галечка, ты такая цудоўная дзяўчына! - усмiхнуўся Лёнiк. - Давай сустракацца! Толькi спачатку навучы, што яшчэ трэба рабiць, каб забыць яе!
- Па-першае, нiколi не размаўляй на тэмы кахання, пра сваю каханую больш не расказвай нiкому, сам не ўспамiнай i не чытай любоўных раманаў, не глядзi серыялаў пра каханне, - павучальна сказала Галя. - Пазбягай з ёю сустрэч, усё спалi: пiсьмы, паштоўкi... Кожны ранак апускай пальцы ў пасудзiну з халоднай вадой, правай рукi пальцы, i рабi "водаварот", тады кажы: "Чыстая вадзiца, змый з мяне гнеў i прывязанасцi, дапамажы мне занава нарадзiцца!" Зрабi шэсць кругоў i вылi ваду на макушку, засмейся i ўявi, што нарадзiўся занава.
- Дзякую, Галечка! - засмяяўся Лёнiк. - Нiколi цябе не забуду! Ну, бывай!
Ён яшчэ раз падзякаваў за каву i пайшоў з яе пакойчыка.
...Цела кранулiся вiльготныя сцяблы чароту. Затым цёплы рачны пясок, колкi да кожнай часцiнкi, да кожнай пясчынкi адчувальны, пасыпаўся на жывот. Багiня заварушылася, пацягнулася, прачынаючыся, але пацалункi пяшчотна-мяккiх вуснаў лагодна, не настойлiва вярнулi яе назад, у сон. Багiня адчувала, як адзiн яе бок агортвае маленькая, утвораная ад лёгкага ветрыку хваля, затым белае марыва ахутала яе ўсю, праглынула. Яна паднялася над зямлёю, стала прыгожым матыльком, заблыталася ў валасах каханага, ператварылася ў кропельку i застыла на яго цёмных вейках. Яна бачыла ягоныя вочы: аксамiтна-цёмныя, лагодныя i шчырыя, яны таiлi ў сабе цеплыню сонца i безлiч таемных, нязведаных чараў... Ягоныя вусны... Пiць бы з iх, бы крынiчную ваду, i памiраць ад смагi...
- Вайдаш... - прашаптала багiня.
- Вайдаш... - зашапацелi сцяблы чароту.
