Шулар ҳақда ╝йларкан, Холб╝ри уяли телефонини олиб, Илтижога қ╝нғироқ қилди.Кейин гапира бошлади:-Ало, бу дала шийпоними?Яхши қиз, ╝ша атрофда Илтижо деган қизга к╝зингиз тушмадими мабодо?Агар мумкин б╝лса уни бир минутга чақириб юборсангиз, муҳим гап бор эди -деди у.Унинг гапларини эшитиб, Илтижо кула бошлади.Кейин с╝ради:

-Кечирасиз, Илтижо сизга ким б╝лади?

-А, Илтижоми? Нима десам экан сизга...Илтижо менинг севгилим.Мен уни бир зум к╝рмасам соғиниб қоламан, тушуняпсизми? Усиз менга дунё қоронғу -деди Холб╝ри.

Илтижо яна кула бошлади. Кейин: -Жиннивой, шунақа дейсизми? Ахир телефон суҳбатимизни биронтаси эшитиб турган б╝лса нима б╝лади? -деди ҳавотирланиб.

-Эшитса эшитар.Нима, мен бировнинг севганига к╝з олайтиряпманми? Ё севиб, севилмоқ айбми? Эшитсин, бутун дунё билсин сизни телбаларча севишимни!- деди Холб╝ри.

-╬шандайкуя, лекин сал қоғозга ╝раброқ гапириш керакда ╝збекчиликда -деди Илтижо.

-Яхши, шундай қиламиз.Лекин мен ҳозир сиздан д╝ппи тор келганда бир дақиқасини тонна тонна олтинга ҳам сотиб олиб б╝лмайдиган энг қимматбаҳо нарса ҳақида с╝рамоқчиман.Вақт ҳақида.Бугун маликамнинг вақтлари қалай, бир учрашсак, дийдорлашиб дегандай... Буёғи пахта терими ҳам ниҳоясига етяпти.Эрта индин кетиб қолсангиз, менинг ҳаётим кузги далалар каби хувиллаб қолади -деди Холб╝ри.

-Вой, авлиёмисиз? Қаёқдан билақолдингиз? Ростдан ҳам эртага шаҳарга қайтамиз.Нарсаларимизни йиғиштиряпмиз.Автобуслар келса... Эҳ, шаҳарни, уйимизни, ота онамни ╝лгудай соғиндим -деди Илтижо, чуқур х╝рсиниб.

-Ҳа энди авлиё б╝лмасак ҳам, девор қуласа к╝чани к╝рамиз.Ҳуллас, мен сизни даладаги яккатут ёнида кутаман.Дала шийпонидан яккатутгача деярли бир қадамку.Гулливернинг қадами билан ╝лчанса.Туманда қ╝рқсангиз, ╝зим бориб олиб келай -деди Холб╝ри яна.

-Ҳая, туманда б╝рилар ғажиб кетса нима қиламан? -деди Илтижо.

-Ғажимайди, хотиржам б╝линг.Бу далалар Холб╝рининг территорияси.Қани биронта б╝ри яқин келиб к╝рсинчи!Тилка пора қилиб тейлейман! -деди Холб╝ри, ғазабнок б╝ридай ириллаб.Кейин улий бошлади.

-Й╝қ, туманда бир ╝зим юргани қ╝рқаман -деди Илтижо.

-Эҳ, шу ҳам тиббиёт олийгоҳининг талабаси б╝лдию! Юракдан ҳам бор эканку а! ╬қишни битирганингиздан кейин тажриба ошириш учун сизни биронта ╝ликхонага юборишса нима қиласиз? У ерда оқ сурпга ╝раб қ╝йилган мурдалар нурсиз к╝зларини бақрайтириб, энгак ташлаб ётади.Талаба деган у ╝ликларни бундай сартахтага тортиб, ништар билан ёриб, бош чаноғини трепанация қилиб, очиб, текширишига т╝ғри келади.Майли, қ╝рқсангиз, шийпонда ╝тириб туринг.Мен ╝зим ғир этиб бориб, сизни олиб келаман.Бугун иккаламиз ╝тин т╝плаб, далада гулҳан ёқамиз -деди Холб╝ри. Шу тариқа улар ҳайрлашаркан, Холб╝ри телефонни ╝чириб, киссасига солди.Кейин шийпон тамон ж╝нади.Унинг шийпонга яқин борганини туманда ҳеч ким сезмади.Холб╝ри киссасидан қ╝л телефонини оларкан, яхшиям телефон бор дея ╝йлаб қ╝йди.С╝нг яна Илтижога қ╝нғироқ қилди.Лекин кутилмаганда Илтижонинг "П╝!" деган товушидан ч╝чиб, юраги ёмон б╝либ қолай деди.Унинг қ╝рқиб кетганини к╝риб, Илтижо кулавериб қотиб қолди.Қорнини чангаллаб, буралиб кулдида ╝зиям.Кулавериб бечаранинг к╝зларидан ёш чиқиб кетди.Холб╝ри ҳам кулди.

-Эҳ, довюрак рассом! Чумчуқ пир этса, юрагингиз шир этарканку! Яна ╝ликхона, мурдалар ҳақида сафсата сотасиз -деди Илтижо, ҳамон ҳузур қилиб кулганича.

Улар кула кула дала й╝лидан юриб, туманда хира к╝риниб турган улкан яккатут тамон юрдилар.К╝зланган жойга етиб келишгач, Холб╝ри ч╝нтагидан чақмоқтош олиб, ╝зи аввалдан тайёрлаб қ╝йган хас -ъашак, ╝тин ч╝пга ╝т қалаб, гулҳанни ёқди.Гулҳан аланга олар экан, ғ╝запоя ва ╝тин ч╝плар гувиллаб ёна бошлади.Олов шуъласида Холб╝ри билан Илтижонинг соялари афсонавий девлардай лопиллаб, гоҳ узаяр, гоҳ қисқарар, қизғиш, пуштиранг учқунлар чирсиллаб ҳавога учар, к╝зни ачитгувчи улкан тутун илони осмонга ╝рларди.

-Мана бу халтада картошкалар бор. Ҳозир мен сизга гулҳан ч╝ғида картошка пишириб бераман -деди Холб╝ри ва халтадаги картошкаларни гулҳан ч╝ғларига к╝мди. Кейин гулханга ғ╝запоя ва дарахт шох -шаббаларидан ташларкан: - Нега қараб турибсиз?Оловни боқишга к╝маклашмайсизми? Қаранг олов ╝тинларни қандай иштаха билан қасрлатиб ейяпти! -деди.

Илтижо х╝п деб ғ╝запояларни ва қуриган юлғун шохларини гулханга ташлади.Унинг юзлари олов шуъласида худди олтин ниқобдай товланар, нозик қ╝лларини оловга тоблаганича шодланиб жилмаярди.

-Қандай ажойиб! Мен бу дамларни ҳеч қачон эсимдан чиқармайман -деди у ҳамон гулҳанга ╝йчан термулганича.

-Мен ҳам кимсасиз кузги далада гулхан ёқишни ва ёлғиз ╝зим оловга термулиб ╝тиришни ╝лгудек яхши к╝раман.Шаҳарда қанақа билмадиму, бизнинг қишлоқда ким уйланса, албатта унинг т╝йида келин тушди маҳал гулҳан ёқилади.Ғат -ғут карнай садолари, сурнай нолаларию ноғоралар зарби остида йигит қизлар гулханни айланиб, рақсга тушадилар.Кейин куёв паранжига ╝ранган келинни улкан личинкадай билтанглатиб елкасида к╝тарганича одамлар коридори аро югириб, уйдаги чимилдиққа қ╝йиб чиқади.Албатта бу қадимий анъаналарга бизнинг к╝зимиз ╝рганиб қолган.Лекин бу жараённи европаликлар, ёки канадаликлар к╝рса, ҳайратдан ёқа ушлашлари табиий.Улар учун бизнинг анъаналаримиз жуда қизиқ.Бир гал Туқумб╝й деган бола уйланиб, т╝йида паранжига ╝ранган семиз, оғир келинчакни к╝тариб, азбаройи з╝риқишдан б╝йин томирлари ╝қловдай б╝ртиб, инқиллаб кетаётганди, кимдир уни чалиб юборди.Туқумб╝й мувозанатини й╝қотиб, ёнбош -ёнбош юриб, чиринди т╝ла хандакка қулаганда кулавериб ичакларимиз узилай деган -деди Холб╝ри.

Унинг гапларидан Илтижо ҳандон отиб куларкан: -Т╝йимиз куни сиз ҳам мени ╝ша Туқумб╝йга ╝хшаб йиқитиб юбормайсизми, хандакка?! -деди.

-Унинг учун аввалдан сизни ҳар куни уч -т╝рт маҳал к╝тариб, тирнопка қилиб туришим керак -деди Холб╝ри, гулҳанга термулган куйи мийиғида куларкан.

-Ҳо, буни қаранга! Режалар з╝рку? -кулди Илтижо ҳам.

Анчадан кейин Холб╝ри гулҳан ч╝ғларини ч╝пак билан титкилаб, пишган картошкаларни ковлаб чиқарди.Кейин улардан бирини олиб, у қафтидан бу кафтига отиб, пуфлай -пуфлай совутиб, уни иккига б╝лди.Куйиб қорайган п╝чоқлар ичидан пишган картошка оқариб к╝ринди.Картошкани яхшилаб совутгач, Холб╝ри уни Илтижога узатди: -Қани, бир еб к╝рсинларчи қишлоқиларнинг даладеликатес деган таомини.Манабу туздан сепиб, кейин тановвул қилинса, жуда кетадида -деди у.

Илтижо Холб╝ри айтгандай, ч╝ғда пишган картошкага туз сепиб еркан, роҳатдан к╝злари юмилиб: -Умх, бай бай бай бааай! Қандай мазали! -деб қ╝йди, мамнун жилмайганича.Унга қараб туриб, Холб╝ри хохолаб кулиб юборди.

-Ҳа, нега куляпсиз, барно йигит? -деди Илтижо.

-Оғзингиз қорайиб қолли -деди Холб╝ри.

Илтижо шошиб оғзини енгига артган эди, қоракуя сувалиб кетди ва Холб╝ри бадтар кула бошлади.

Бу орда у битта картошкани еган эди, унинг оғзи ҳам қорайди.Холб╝рининг қорайган оғзига қараб Илтижо роса кулди.

-Ҳадеб кулаверманг.Ҳозир битта қайноқ картошкани к╝йлагинингизнинг ёқасидан ичингизга тейлаб қ╝яман -деди Холб╝ри ва иссиқ картошкани олиб, қизни қувлай бошлади.Илтижо қиқир қиқир кулганича гулҳан атрофида айланиб қоча бошларкан, Холб╝ри кутилмаганда ғ╝запоя ч╝киртакларига қоқилиб, ерга йиқилди ва иссиқ картошка қ╝лидан учиб кетди.Боядан бери кулиб қотаётган Илтижо, ерда ётган иссиқ картошкани олиб, Холб╝рининг ёқасига тиқди.Картошка к╝йлак ичига думаларкан, куйиб қолган Холб╝ри, картошкадан ҳалос б╝лиш учун типирчилаб, ╝з танасига шаппатилаб, ч╝ғ ютган бақадай сакрай бошлади.Буни к╝риб, Илтижо кулавериб чарчаб, ерга ётиб қолди.Холб╝ри эса ерга тушган картошкани ола солиб, қизга ташланди.Лекин бу пайт картошка анча совиб қолган эди.Холб╝ри Илтижони қучоқлаган куйи унинг кулиб турган чарос к╝зларига тикилиб қолди.Шундан кейин гулҳан шуъласида икки соя гул ва печакдек бир бирига чирмашиб кетди.